Bunda qovurg‘a balandligi quyidagi formula bo‘yicha topiladi
2
'
quv
m
l
to
f
d
d
h
t
(2.1)
bu yerda: h
p
—
filtr qovurg‘asi balandligi;
f
t
— metal to‘rning va o‘ralgan
simning umumiy qalinligi; d
m
— quvur muftasi diametri;
quv
d
- perforatsiyalangan
quvurning diametri.
Spiral bo‘yicha yoki halqa ko‘rinishida qovurg‘alari
joylashtirilgan
perforatsiyalangan quvurlar konstruksiyasining orasiga kiritilgan o‘ralgan simli
filtrlovchi to‘r yo‘naltiriladi va gorizontal quduqlarni saqlashga imkon beradi, bu
esa quduqdan olinadigan mahsulotning sifatini oshiradi. Bundan tashqari,
perforatsiyalangan quvurlarning tashqi yuzasida qovurg‘alarning mavjudligi uning
chuqur quduqlarda va yuqori anomal bosimli quduqlarda parchalovchi yuklamaga
chidamliligini oshiradi. Qovurg‘alarni spiral bo‘yicha joylashuvi sim o‘ramli
to‘rlarni kiritish texnologiyasini taminlaydi, shuningdek qovurg‘aga sarflanadigan
metall massasini kamaytiradi va quduqqa tushirishda
suyuqlikning qarshiligini
kamaytirishga imkon beradi. Qovurg‘alar kengligi konstruktiv belgilanadi va uning
balandligiga teng ammo ikki-uch barobardan ko‘p bo‘lmagan qiymatda qabul
qilinishi mumkin.
Quduq filtrining uchinchi varianti (27.7-rasmga qaraymiz) perforatsiyalangan
quvur 1, metall to‘r 2, o‘ramli sim 3 va payvandlangan qovurg‘alar 4 dan tashkil
topgan.
Filtr mahsuldor qatlamning belgilangan oralig‘iga o‘rnatiladi.
Eng samaralisi gorizontal teshiklari bo‘lgan karkasli filtr hisoblanib, unda
qarshilik va teshiklar interfritatsiyasining tasiri sezilarli darajada kamroq.
Filtrning hisobi uchun qatlam tog‘ jinslarining granulometrik tarkibiga ega
bo‘lish va noyaxlitlik koeffitsiyentini aniqlash kerak.
Filtrning qatlam qumlarini
ushlab qolish va qatlamning quduq bilan barqaror gidravlik aloqasini ta’minlash
bo‘yicha ishonchli va uzoq vaqt ishlashining sharti qatlamda yotuvchi tog‘
jinslarining katta fraksiyalaridan filtrlovchi qobiqda yuqori o‘tkazuvchan qobiqni
hosil qilishi hisoblanadi.
Gorizontal quduqlarni mavjud konstruksiyadagi teshikli filtrlar bilan
jihozlashning ma’lum bir qiyinchiliklari mavjud chunki,
quduqqa tushirish va
xvostovik gorizontal stvol qismini o‘tish jarayonida gidravlik aloqa mavjudligi
sababli to‘g‘ridan-to‘g‘ri yuvishni amalga oshirish imkonsiz.
Stvol bo‘ylab o‘tishda o‘qli yuklanish filtr-xvostovikni surishga
yo‘naltiriladi.Shu sababli, ba’zi hollarda filtr-xvostovikni stvolning gorizontal
qismida hisoblangan uzunlikkacha kiritishni ta’minlash
muammolarini keltirib
chiqaradi. Kushev GEOS (gazni yer ostida saqlash) va bir qator boshqa maydonlarda
gorizontal quduqlardan foydalanish tajribasi shuni ko‘rsatadiki, qatlamning qaysi
qismi va qanday parametrlar bilan ishlayotganini aniqlash murakkab va ko‘pincha
imkonsizdir. GEOS gorizontal quduqlaridan foydalanish samaradorligini oshirish
uchun tuynukli filtrning yangi konstruksiyasi ishlab chiqilgan bo‘lib, u
quyidagilarga imkon beradi:
-uni jamlanmaga cho‘ziluvchi kuchlanishni hosil qilib o‘rnatishda quduq
stvolining gorizontal qismini yuvishni amalga
oshirishga;
-ekspluatatsiya qilish kolonnasining keyingi zichlanishini amalga oshirishga;
-qatlamning alohida qismlari samaradorligini va ularning bir-biriga tasirini
aniqlash uchun filtrni oraliqlar aro ishga qo‘shish;
-filtrlovchi qobiqda to‘xtab qoladigan hududlarning hosil bo‘lishini oldini
oluvchi va quvurli karakasda perforatsiya teshiklarining joyida spiralli o‘ramlar
burilishining erozion ishdan chiqishining oldini oluvchi filtratsion oqimni hosil
qilish.
Teshikli filtr seksiyalarinig konstruksiyasi 2.18-rasmda ko‘rsatilgan. Teshikli
filtr seksiyasi perimetri bo‘yicha bir tekis qilingan bo‘ylama teshik 2
chi quvurli
karkas 1 dan tashkil topgan. Quvurli karkas 1 ning tashqi tomonida hisoblangan
oraliqli vintli spiral teshik qilingan bo‘lib, unda o‘ramli sim 3 joylashtiriadi va u
yuqoridan oqim uchun o‘tkazmas halqali to‘siqlar bilan yorilgan halqali ko‘prik 5
bilan ajratilgan alohida seksiya ko‘rinishidagi filtrlovchi qobiq 4 ni hosil qiladi.
Quvurli karkas 1 dagi perforatsiya kanallari 7 halqali to‘siqlar 6 ning tagida qilingan
va o‘qli kanalli va oxiri yopiq o‘tkazmas tiqin 8 bilan ta’minlangan bo‘lib, u quvurli
karkas 1 ning o‘qli kanali ichiga kiradi. Halqali to‘siqlar 6 orasidagi filtrlovchi qobiq
4 seksiyalari har bir hududi oralig‘i uzunligi bo‘ylama teshiklar 2 kesimi yuzasi,
perforatsiya kanallari 7 kesim yuzasi va seksiyalar
filtrlovchi qobiqlarining
teshiklari yuzasi tengligi shartiga ko‘ra tanlanadi.
Yopiq tiqinlar 8 yengil parchalanuvchi materialdan tayyorlangan. Filtrlovchi
qobiqlarning uzunligi quduqning kutilayotgan debiti, uning teshikchalariga tog‘ jinsi
zarralarining o‘tirib qolishidan filtrlovchi xususiyatlarining, shuningdek o‘ram
bo‘limlarning erozion ishdan chiqishiga ta’sir ko‘rsatuvchi – filtrning tog‘ jinsi-
qobiq kontaktida gaz tezligining o‘zgarishiga bog‘liqligidan kelib chiqib tanlanadi.
Filtrlovchi qobiqqa ta’sir qiluvchi shunday omillar bo‘lganda, malum
parametrlarga tayanish va boshqalarini aniqlash kerak bo‘ladi. Zarur bo‘lganida
tuzatishlar kiritiladi.
