Fani bo’yicha O’quv-uslubiy majmua bilim sohasi

Dinshunoslik» fanidan nazorat

savollari VA TAYaNCh IBORALARI

1. 
   «Dinshunoslik» fanining vujudga kelishi, maqsadi va vazifalari. Tayanch iboralar: mustaqillik, dinga yangicha munosabat, dinning evolyusiyasi, inson hayotidagi o’rni va hozirgi zamon, diniy bag’rikenglik.
   
2. 
   Diniy ong va dinning shakllari. Tayanch iboralar: amaliy tajriba, bilim, tabiiy - ijtimoiy (muhit) munosabat, tiriklar va marhumlar, ajdodlar ruxi, sehr-jodu.
   
3. 
   Diniy e’tiqodlar va urf-odatlarning uyg’unlashuvi. Tayanch iboralar: diniy ong, xissiyot, oila, dunyoqarash, tasavvur, oliy axloqiy qadriyatlar, sharoit, turmush sharoiti, insoniylik.
   
4. 
   Dinning ijtimoiy funksiyalari. Tayanch iboralar: funksionalizm, ijtimoiy, ruxiy, ma’naviy, kompensatorlik, integratorlik, regulyatorlik, bog’lovchilik.
   
5. 
   Dinlarning paydo bo’lishi haqidagi turli xil qarashlar. Tayanch iboralar: tarixiy, gnoseologik, ijtimoiy ildizlari, evolyusion pozivitistik yo’nalish, Teylor nazariyasi, ruxlar, xudolar.
   
6. 
   Dinlar tasnifi. Tayanch iboralar: urug’-qabila, mahalliy, milliy, jaxon dinlari.
   
7. 
   Tabiiy va ijtimoiy muhitning diniy e’tiqodlar shakllanishiga ta’siri. Tayanch iboralar: urug’doshlik jamoatchiligi, totemizm, animizm, ibtidoiy din shakllari.
   
8. 
   Afsungarlik faoliyati va ularning turlari. (Magiya). Tayanch iboralar: shamonlik, ruxlar dunyosi, iloxiy kuchlar, yovuz afsungarlik, harbiy afsungarlik, sevgi afsungarligi, tibbiy afsungarlik, obi-havo afsungarligi.
   
9. 
   Jonsiz narsalarga sig’inish - fetishizmning shakllanishi. Tayanch iboralar: sanam, tumor, ajdodlar ruxi, iloxiy va illyuziya dunyosi, haykallar, sur’atlar, ko’zmunchoqlar.
   
10. 
    Rux haqidagi ijtimoiy tushuncha va tasavvurlar. Tayanch iboralar: olam va odamni yaralishi, rivoyat va afsonalar, ruxlar shakllarini o’zgartirishi, mifologiya, chorvachilik, dehqonchilik, afsungarlik, fol, bashorat.
    
11. 
    Yaxudiylik (iudaizm) dinining vujudga kelishi va shakllanishi, ta’limoti. Tayanch iboralar: Yaxve, Tavrot, Muso, olamning yaratilishi, ulug’ kun, messiya - xaloskorning 3 vazifasi, 10 lavxa nasihat.
    
12. 
    Yaxudiylik manbalari. Tayanch iboralar: Tur tog’i, Toro (Tavrot), Talmud (Lameyd - o’rganish) yozma qonun, og’zaki qonun, Mishna, Gemora, Urshalim Talmudi.
    
13. 
    Yaxudiylarning O’rta Osiyoga kirib kelishi. Tayanch iboralar: Assuriya quvg’ini, Diakletion (Daki-Yunus) kuvgini, Eron, Afg’oniston, Xiva, Qo’qon, Buxoro.
    
14. 
    Yaxudiylikdagi oqimlar. Tayanch iboralar: Sadukiylar, Farziylar, Yesseylar, massonizm, sionizm.
    
15. 
    Yaxudiylik marosimlari va bayramlari. Tayanch iboralar: ibodatlar, sinagog, Ravvin, xatna, Pesax, masa, Rash-Ashona, Purim (kur’a).
    
16. 
    Vedalarning Hindistonga kirib kelishi. Veda dinlari. Tayanch iboralar: oriylar, muqaddas yozuv-bashorat, afsonaviy xudolar: Varuna, Matra, Dyaus, Adita, Agnyu, Krishna.
    
17. 
    Konfusiylikning vujudga kelishi va falsafiy ta’limoti. Tayanch iboralar: inson va samoviy qudrat, Konfusiy konsepsiyasi, Jeng qonuni, besh munosabat, besh vazifa.
    
18. 
    Daosizmning asosiy manbasi va ta’limoti. Tayanch iboralar: Lao-Szi, «Dao-Deszin», kitobi, «Dao», «De», meditasiya, hayot mohiyati.
    
19. 
    Zardushtiylikning vujudga kelishi, tarixiy shart-sharoitlari. Tayanch iboralar: Farb nazariyasi, Sharq nazariyasi, Zardusht Xutoasa, Vishtasp, Zardusht pandnomasi.
    
20. 
    Zardushtiylik diniy ta’limoti. Tayanch iboralar: «Avesto», ilohiyot raxmati, jannat, Axuramazda, Axrimon, «Videvdat», «Yosin», «Gat» lar, «Visparat», «Denkard» va x.k.
    
21. 
    Zardushtiylikning tarqalishi. «Avesto» ni tadqiqotchilar tomonidan o’rganilishi va ahamiyati. Tayanch iboralar: O’rta Osiyo, Ozarbayjon, Kichik Osiyo, Hindiston, Beruniy, Puri Dovud, Ya.Fulomov, M.Usmonov, N.Mallayev, M.Isxokov, A.Sagdullayev. T.Karim.
    
22. 
    «Avesto» yakka xudolik ta’limotida Ardvi Sura Anaxita obrazi. Tayanch iboralar: Ardvi, Sura, Anaxita, Tabiat, Amudaryo, Xosildorlik, go’zallik, ona zamin, olov, navro’z.
    
23. 
    «Avesto» asotirlari (mifologiya). Tayanch iboralar: Ardaxiva, Siyovush, oriylar, Parxat, Vispataurvari, Asvat Eret, Mitra, Mitraizm.
    
24. 
    Muqaddas «Avesto» ta’limoti - ilk davlatchiligimizning mafkurasi ekanligi. Tayanch iboralar: Danu, Tur, Tiriapati, Franxrosiyon, Siyovush, Zardusht.
    
25. 
    Buddaviylikning vujudga kelishi. Sidxarta Gautama Shaxyamuni hayoti va faoliyati. Tayanch iboralar: Yashadxara, Raxula, 5 roxib, 49-kun, Trishna, Varansi, Rishiptana.
    
26. 
    Buddaviylik ta’limoti. Meditasiya. Axloq. Donolik. Tayanch iboralar: «Hayot bu azob, uqubatdir», «Najot yo’li mavjuddir», 4 haqiqat, «xinayana», «Mahayana», Budda rajlari.
    
27. 
    Buddaviylikning tarqalishi va asosiy manbalari. Tayanch iboralar: imperator Ashoka davri, Kushon imperiyasi, Xitoy, Mongoliya, Yaponiya, Amerika.
    
28. 
    Xristianlikning vujudga kelishi. Iso Masix hayoti. Tayanch iboralar: Falastin, Nazret kishlogi- nasroniylik, Rim imperatori, Irod Antika, ruxoniylar.
    
29. 
    Xristianlik diniy ta’limoti, uning asosiy oqimlari. Tayanch iboralar: Messiya, «gunohni yuvish», muqaddas rux, ikonalar avliyo Avgustin, Tomizm ta’limotlari.
    
30. 
    Pravoslav dinining asosiy ta’limoti. Tayanch iboralar: ortodoksiya, 14 mustakil cherkov, sirli rasm-rusmlar, 12 kunlik bayram.
    
31. 
    Katolik cherkovi va uning diniy ta’limoti. Tayanch iboralar: muqaddas kitob, muqaddas yozuvlar, Rim papasi, diakon, Sharqiy Rim, ruxoniy.
    
32. 
    Protestantlik oqimining vujudga kelishi. Tayanch iboralar: insonning najot topishi, Lyuter reformasiyasi tamoyillari.
    
33. 
    Kalvinizm, Presviterianlar, Anglikan cherkovi, Adventislar harakati. Tayanch iboralar: Jan Kalvin, Tavrot, Takdir azaliylik, mu’tadil, presviter, uylanmaslikning bekor qilinishi, mu’tadil yo’l ta’limoti.
    
34. 
    Pavlusning xristianlikda tutgan o’rni. Tayanch iboralar: Xavoriylar faoliyati, farziylar mazxabi, Pavlus (Shoul)ni xidoyat topishi.
    
35. 
    O’rta Osiyoga xristianlikning kirib kelishi va tarqalishi. Tayanch iboralar: II-VII asrlarda xristianlik, injil, xavoriylar faoliyati, xavoriylar maktublari, Payg’ambarlar kitoblari.
    
36. 
    Joxiliya davri. Islom dinining vujudga kelishidagi tarixiy sharoitlar. Tayanch iboralar: xijob, ko’pxudolik, ayol xudolar, Manot, Allot.
    
37. 
    Muhammad payg’ambar hayoti. Islom ta’limoti evolyusiyasi. Tayanch iboralar: Abdulloh, Omina, Abu Kabsha, Xalima, Abu Tolib, Xadicha, Ka’ba, Xabashiston davri, Makka, Madina, Xaj.
    
38. 
    Madinada islom davlatining vujudga kelishi. Tayanch iboralar: 622 yil 20 sentyabr, Azon, kabilalararo sulx, «Badr» gazoti, Makkaning fatx etilishi, Paygambarning xaj safari.
    
39. 
    Islom tarixida Al-Xulofo ar-Rashidun davri. Tayanch iboralar: xalifalik davri, sunniylik va shialik, xalifat Rasulullox, Abu Bakr, Umar, Usmon, Ali.
    
40. 
    Islom dinining asosiy manbalari. Kur’on, xadis, sunnalar. Tayanch iboralar: Sura va oyatlar, Nazmiy suralar, Raxmon suralari, Badr jangigacha, Paygambar vafotlarigacha. Muminlar va murtadlar, Basra nusxasi.
    
41. 
    Islomgacha bulgan davrdagi diniy-mistik oqimlar. Tayanch iboralar: ortodoksal va yeretik mistisizm, asketiklar, manaxlar, anoxoretlar, fotolitlar.
    
42. 
    Islom dinida ilk zoxidlik xarakati. Sufiylik. Tayanch iboralar: Abu-d-Dardo, Abu Zarr, zoxid va obid, vara, tavakkul, fark, rizo, sabr, Basra, Bogdod, niyyatlar, ixlos, sadaka, malomatiylar.
    
43. 
    Movaraunnaxrda sufiylik - tasavvufining tarkalishi. Tayanch iboralar: tarikat, Shayx Yusuf Xamadoniy, Gijduvoniy, Baxouddin Nakshband, Shayx Axmad Yassaviy. Najmiddin Kubro.
    
44. 
    Fikx-islom konunshunosligi va uning asosiy manbalari. Tayanch iboralar: fikx, fakx, usul al-fikx, furu’ al-fikx, Kur’on, sunna, kiyos.
    
45. 
    Islomning ilk davridagi fikx markazlari. Tayanch iboralar: Muxammad Paygambar SAV davri, saxobalar davri, Madina, Makka, Misr, Shom maktabi.
    
46. 
    Mashxur fakixlar va fikxshunoslar, buyuk mujtaxidlar davri. Tayanch iboralar: asxob ar-ra’y, Abu xanifa, Molik ibn-Anas, Muxammad Ibn Idris, Axmad ibn Xanbal.
    
47. 
    Mashxur Movarounnaxr fikx maktablari. Tayanch iboralar: Buxoro, Samarkand fikx maktablari, Burxoniddin Marg’inoniy, Qoraxoniylar davri, Buxoro sadlari, Samarkand sayyidlari.
    
48. 
    Fikx - ijtimoiy tarixiy xayotni urganishda muxim manba ekanligi. Tayanch iboralar: xukukiy merosga yangicha munosabat, diniy va dunyoviy ilm, iymon, e’tiqod, davlat va din, diniy tashkilotlar.
    
49. 
    O’zbekiston Respublikasining Konstitusiyasida diniy e’tiqod erkinligining kafolatlanishi. Tayanch iboralar: 1948 yil Inson xukuklari umumjaxon Deklarasiyasi, davlat va din, diniy tashkilot va davlat, diniy tashkilot va jamoat tashkilotlari.
    
50. 
    «Vijdon erkinligi va diniy tashkilotlar tugrisida»gi yangi taxrirdagi konun. Tayanch iboralar: din, vijdon erkinligi, diniy e’tiqod xukuki.
    
51. 
    O’zbekistonda faoliyat olib borayotgan diniy tashkilotlar. Tayanch iboralar: konfessiyalar, diniy ta’lim, diniy markaz, diniy boshkarma, diniy tashkilotlarning mulki, mablagi, xizmati.
    
52. 
    O’zbekiston musulmonlari idorasining faoliyati. Tayanch iboralar: diniy masalalar, diniy xodimlar, xorijiy diniy tashkilotlar, konun-koida majmui.
    
53. 
    Islomdagi radikal okimlar. Tayanch iboralar: Jixod, davlat ul- Irshod, O’zbekiston islom xarakati, Xizbut-taxrir al-Islomiy, Vahobiylar musulmon birodarlari.
    
54. 
    Vaxxobiylikning vujudga kelishi va tarkalishi. Tayanch iboralar: Muxammad ibn Abu al- Vahob, mutaassiblik jihod, Saudiya Arabistoni davlati.
    
55. 
    «Al-Ixvan al-muslimin» tashkiloti. Tayanch iboralar: islomiy isloxotlar, panislamizm, musulmon birodarlari, xayriya va ma’rifatchilik boskichlari, islom demokratlari, al-jixod, xizb at-Taxrir.
    
56. 
    «Xizb at-Taxrir al-islomiy» diniy-siyosiy partiyasi va uning maksadi. Tayanch iboralar: takiy ad-din an-Nabaxoniy, (1909-1979) xalifalik, islom davlati, islomiy ta’lim-tarbiya, islom nizomi, izzat va sharaf sari.
    
57. 
    Totalitar tuzum davrida dinga, dindorlar va diniy tashkilotlarga munosabat. Tayanch iboralar: xudosizlar jamiyati, xudosizlar jurnali, gazetasi, kizil askar, kizil ketmon, kizil karvon.
    
58. 
    Akromiylar guruxining faoliyati. Tayanch iboralar: imonchilar, xokimiyatga erishishni 5 boskichi, birodarlik, jamoa banki.
    
59. 
    Diniy ekstremizmga, fundamentalizmga, terrorizmga karshi kurash, davr talabi. Tayanch iboralar: islomni izchil urganish, xalkaro, davlatlararo, islom ilmiy-amaliy tadkikot markazi.
    
60. 
    «Alloh qalbimizda, yuragimizda». Ogohlik muqaddas burchimiz. Tayanch iboralar: istiqlol va dinimizga yangicha munosabat, diniy qadriyatlar, islom ilmiy-tadqiqot markazlari, 1999 fevral voqyealari, Vatan xoinlari, diniy bag’rikenglik.
    
61. 
    Dinning ibtidoiy formalari. Tayanch iboralar: diniy ong asoslarining shakllanishi, totemizm, animizm, shamanizm (magiya), fetishizm, ibtidoiy mifologiya.
    
62. 
    Veda dinlari. Braxmanlik. Tayanch iboralar: kasta, afsonaviy hukmdor Manu, braxmanlar, kshatriylar, vayshlar.
    
63. 
    Diniy aqidaparastlikning O’zbekistonga kirib kelishi. Tayanch iboralar: diniy jamoa, konfessiya, vijdon, diniy tashkilot, diniy idora.
    
64. 
    «Vijdon erkinligi va diniy tashkilotlar to’g’risida»gi Qonunning yangi tahriri. Tayanch iboralar: diniy idora, O’zbekiston Respublikasi Konstitusiyasi, diniy ekstremizm va fundamentalizm.
    
65. 
    Islomdan avval zohidlik qanday shaklda bo’lgan? Tayanch iboralar: mistika, sufiy, murid, fiqx, faqih, ijtihod, xonakoh.
    
66. 
    Islomda xadis qanday manba hisoblanadi? Tayanch iboralar: Qur’on, sura, oyat, tafsir, hofiz, qiroat, sunnat, roviy, muhaddis.
    
67. 
    Islom fundamentalizmi. Tayanch iboralar: konsepsiya, sosial adolat, islomda siyosiy masalalarga munosabat, islomda diniy-ijtimoiy oqimlar.
    
68. 
    Tasavvuf tariqatlari. Tayanch iboralar: sufiylik, uyushma-jamoa, tasavvuf, so’fiylikning nazariy, falsafiy dunyoqarashi, mutasavvuflar.
    
69. 
    Konfusiychilik ta’limotida insoniy qadriyatlar. Tayanch iboralar: oila ibodatxonasi, «Chju» qurbonlik, insonlar o’rtasidagi besh munosabat.
    
70. 
    Xristianlikda boshqa oqimlar. Tayanch iboralar: kalvinizm, baptizm, adventistlar, anglichan cherkovi.
    
71. 
    Xristianlik dinining muqaddas kitobi - Bibliya. Tayanch iboralar: ta’limoti, «qadimiy ahd», talmud, «musoning besh kitobi», tavrot, injil.
    
72. 
    Iso masih hayoti. Tayanch iboralar: Bibliya, muqaddas ruh, Pasxa, Xoch, Ikona, Altar, post.
    
73. 
    Islom ta’limoti. Makka davri. Tayanch iboralar: johiliya, vasaniyya, haniflik, da’vat, g’azot, ka’ba, musulmon.
    
74. 
    Vahhobiylik oqimining kelib chiqish tarixi. Tayanch iboralar: Muhammad Abdul Vahhob, islom xalifaligi, Turk sultonlari, g’oyalariga qarshi chiqqan hamma narsadan voz kechish, yo’q qilish.
    
75. 
    O’zbekiston Respublikasida din va diniy tashkilotlarga munosabat. Tayanch iboralar: diniy jamoa, O’zbekiston Respublikasi Konstitusiyasi, Konfessiyalar, ular orasidagi munosabat, O’zbekiston musulmonlari idorasining faoliyati.
    
76. 
    Vijdon erkinligi - diniy e’tiqod erkinligi. Tayanch iboralar: «Vijdon erkinligi va diniy tashkilotlar to’g’risida»gi Qonun, O’zbekiston Respublikasi Konstitusiyasi, diniy tashkilotlar va idoralar.
    
77. 
    Islomda radikal oqim va guruhlar. Tayanch iboralar: Fanatizm, terrorizm, g’ayridin, panislomizm, modernizm, ekstremizm.
    
78. 
    Dinning ildizlari. Tayanch iboralar: gnoseologik, psixologik, sosial, din, e’tiqod.
    
79. 
    Islomdagi asosiy amaliy va marosimiy talablar. Tayanch iboralar: namoz o’qish, zakot, ro’za tutish.
    
80. 
    Islom dinining nazariy va g’oyaviy manbalari. Tayanch iboralar: Qur’oni Karim, Xadisi sharif va fatvolar, sunna.
    
81. 
    Politeizm tushunchasi. Tayanch iboralar: ko’pxudolik, sanamlar, tabiat hodisalari, iymon, g’ayri tabiiy kuchlar.
    
82. 
    Xristian dinidagi katolik oqimining pravoslav oqimidan farqi. Tayanch iboralar: Rim papasi, Iso Masih, sobor, cherkov, ikonalar.
    
83. 
    Shayx Axmad Yassaviy maqbarasi. Tayanch iboralar: Tasavvuf, hikmat, sufiylik, turkiy, shayxlar.
    
84. 
    Sahobalar davridagi fikx markazlari. Tayanch iboralar: sahobalar, fikh, ijtihod, mazhab, xalifalik.
    
85. 
    Bahouddin Naqshbandiyning 675 yilligi qachon va qayerda o’tkazilgan? Tayanch iboralar: Mustaqillik, tariqat, I.Karimov, murid, murshid.
    
86. 
    Tavrot nechta kitobdan iborat? Tayanch iboralar: Muso, Yahve, Qadimiy Ahd, Tora, yakkaxudolik.
    
87. 
    Injil necha qismga bo’linadi? Tayanch iboralar: Muso payg’ambar, Iso payg’ambar, nazariy, nasroniylik, falastin.
    
88. 
    Martin Lyuter qaysi oqim vakili, uning ta’limoti. Tayanch iboralar: protestantizm, ikona, cherkovlar, xudo bilan bevosita muloqat, duo o’qish.
    
89. 
    Adventistlar harakati qaysi oqimga mansub. Tayanch iboralar: Vilyam Miller, insoniyatni xalos etilishi, shayton va uning tarafdorlarini mutlaq yakson qilish.
    
90. 
    Al-Xulafo ar-Rashidun davri. Tayanch iboralar: Quraysh qabilasi, Ansorlar, sunniylar, shialar, imom.
    
91. 
    Islom Karimov asarlarida diniy-islomiy qadriyalarning tiklanishi. Tayanch iboralar: ma’naviy qashshoqlik, yuksaklik, milliy va diniy, ma’naviy meros, terrorizm, bunyodkorlik ruhi.
    
92. 
    Fuqarolik jamiyatini barpo etishda - Islom Karimovning II chaqiriq IX sessiyasida qilgan nutqining tarixiy ahamiyati. Tayanch iboralar: fuqarolar huquqi, erkinliklar, strategik dastur, siyosiy, iqtisodiy, huquqiy, ma’naviy, davlat tuzilishi.
    
93. 
    Islom dinida milliy va umuminsoniy ma’naviyat ko’rinishlari. Tayanch iboralar: milliy va umuminsoniy qadriyatlar, taraqqiyot omillari, reaksion, taraqqiyparvar kuchlar, vayronkorlik va bunyodkorlik omillari.
    
94. 
    «Avesto» ta’limoti bo’yicha ijtimoiy taraqqiyot va uning mezoni. Tayanch iboralar: yorug’lik, ezgulik, adolat, yaxshilik, kasb, dehqonchilik, zulmat, jaholat, yakka xudolik.
    
95. 
    Axloq barkamol avlod tarbiyasining negizidir. Tayanch iboralar: barkamollik, odob, diyonat, iymon, vijdon, istiqlol.
    
96. 
    Islom Karimov asarlarida diniy-islomiy qadriyatlarning tiklanishi. Tayanch iboralar: ma’naviy qashshoqlik yuksaklik, milliy va diniy, ma’naviy meros, terrorizm, bunyodkorlik ruhi.
    
97. 
    Vatanimiz hududida yaratilgan zardushtiylik dinining muqaddas kitobi «Avesto»ning mohiyat mazmuni. Tayanch iboralar: Axura Mazda, Axri Manyu, yaxshilik, yorug’lik, adolat, ezgulik, iymon.
    
98. 
    Islom va ma’naviyat. Tayanch iboralar: Shariat, halol, harom, farz, savob va gunoh.
    
99. 
    E’tiqodning ma’naviy asoslari va uning inson hayotidagi o’rni. Tayanch iboralar: ong, dunyoqarash, shaxs barkamolligi, vijdon, idrok, tafakkur, iroda mustahkamligi.
    
100. 
     «Xizbut tahrir» diniy ekstremistik oqim ta’limotining reaksion mohiyati. Tayanch iboralar: ekstremizm, realizm, terror, vahobiylik, xalifalik.
     
101. 
     «Yangilanish va barqaror taraqqiyot yo’lidan yanada izchil xarakat qilish, xalqimiz uchun farovon turmush sharoiti yaratish – asosiy vazifamizdir» (Prezident I.Karimovning 2007 yil 12 fevralda bo’lib o’tgan O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasidagi ma’ruzasi asosida). Tayanch iboralar: Hamjihatlik, investisiya, xalqaro terrorizm, iqtisodiy sur’at, ijtimoiy muhofaza).
     
102. 
     «O’zbek xalqining islom madaniyati rivojiga qo’shgan beqiyos hissasining yuksak e’tirofi». (Prezident I.Karimovning «Turkiston-press» nodavlat axborot agentligi muhbiriga bergan intervyusi. «Xalq so’zi» gaz. 2007 yil 23 fevral). Tayanch iboralar: Diniy ong, diniy tafakkur, diniy qadriyat, ibodat, Imom Buxoriy, at-Termiziy.
     
103. 
     Birinchi Prezident Islom Karimovning «Yuksak ma’naviyat – yengilmas kuch» asarining mazmun va mohiyati.
     
104. 
     Birinchi Prezident Islom Karimovning 2008 yil dekabr oyida Xalq deputatlari Navoiy va Toshkent viloyatlari kengashlarining navbatdan tashqari sessiyalarida qilgan ma’ruzasining mohiyati. Tayanch iboralar: Rahbar mas’uliyati, islohotlardan ko’zlangan maqsad, shahar va qishloq infratuzilmasi, tadbirkorlik faoliyati, tashkilotchilik salohiyati, mahalliy xalq deputatlari va nodavlat tashkilotlari faolligini oshirish.
     
105. 
     Birinchi Prezident Islom Karimovning O’zbekiston Respublikasi Konstitusiyasi qabul qilinganining 16 yilligiga bag’ishlangan «Vatanimizning bosqichma-bosqich va barqaror rivojlanishini ta’minlash – bizning oliy maqsadimiz» ma’ruzasi va uning tarixiy ahamiyati. Tayanch iboralar: Fuqarolik jamiyatini shakllantirish, global moliyaviy inqiroz, davlatning bosh islohotchilik faoliyati, «Yoshlar yili davlat dasturi»ning natijalari, «2009 yil - Qishloq taraqqiyoti va farovonligi yili».
     
106. 
     O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2008 yilda respublikani ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish yakunlari va 2009 yilda iqtisodiyotni barqaror rivojlantirishning eng muhim ustuvor vazifalariga bag’ishlangan majlisi to’g’risida.
     
107. 
     Jahon moliyaviy inqirozining mazmuni, namoyon bo’lish shakllari va kelib chiqish sabablari (I.Karimovning «Jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozi va uni O’zbekiston sharoitida bartaraf etishning yo’llari va choralari» asari asosida).
     
108. 
     Moliyaviy-iqtisodiy inqirozning alohida mamlakatlardagi miqyosi, ko’lami va oqibatlarini belgilovchi omillar (I.Karimovning «Jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozi va uni O’zbekiston sharoitida bartaraf etishning yo’llari va choralari» asari asosida).
     
109. 
     Karimov I.A. O’zbekiston Respublikasi mustaqilligining 18 yilligiga bag’ishlangan tantanali marosimdagi tabrik so’zi. Xalq so’zi, 2009 yil 1 sentyabr.
     
110. 
     O’zbekiston Konstitusiyasi – biz uchun demokratik taraqqiyot yo’lida va fuqarolik jamiyatini barpo etishda mustahkam poydevordir. Birinchi Prezident Islom Karimovning O’zbekiston Respublikasi Konstitusiyasi qabul qilinganining 17 yilligiga bag’ishlangan tantanali marosimdagi ma’ruzasi. «Xalq so’zi», 2009 yil 6 dekabr.
     

Testlar

1. O’zbekiston bozor munosabatlariga o’tishda qaysi mamlakatlar modeliga amal qilmoqda?

a) Turkiya modeliga;

b) AQSh modeliga;

v) Yaponiya modeliga;

g) O’zbekiston modeliga;

d) Rossiya modeliga;

2. Istiqlol mafkurasining nazariy manbalari?

a) Markaziy Osiyoda yashab ijod etgan buyuk mutafakkirlarning ta’limotlari;

b) O’tmishda yashagan barcha buyuk mutafakkirlarning ijtimoiy-siyosiy, falsafiy, diniy, huquqiy qarashlar tizimidan tashkil topgan milliy va umuminsoniy, ma’naviy meros hamda mustaqil O’zbekistonda chiqarilgan qonunlar, Birinchi Prezident I.A.Karimovning nutqlari;

v) Birinchi Prezident I.A.Karimovning asarlari, O’zbekiston Respub-likasining Konstitusiyasi hamda Oliy Majlis qarorlari;

g) Mustaqil O’zbekiston Respublikasining Konstitusiyasi, I.A.Karimovning asarlari;

d) Islom dinining asosiy aqidalari, Qur’oni Karim, Xadisi Sharif, Fiqx, Shariat qonunchiligi.

3. Axloqning jamiyat ma’naviy hayotiga ta’siri.

a) Axloq jamiyatning ma’naviy poklanishga xizmat qiladi;

b) Axloq jamiyat a’zolarini gunox ishlardan saqlaydi;

v) Axloq kishilarni ezgulikka, savob ishlar qilishga undaydi;

g) Axloq jamiyatning ma’naviy poklanishiga xizmat qiladi, yurt tinchligini va totuvligini ta’minlaydi, ijtimoiy yuksalishga asos bo’ladi.

d) Yurtda tinchlik, totuvlikni ta’minlaydi.

4. Mustaqil O’zbekiston Respublikasining Konstitusiyasi qachon qabul qilingan?

a) 1990 yil 7 dekabr;

b) 1991 yil 4 aprel;

v) 1992 yil 8 dekabr;

g) 1993 yil 15 aprel;

d) 1993 yil 20 noyabr.

5. Bozor isloxoti yuzasidan olg’a surilgan 5 tamoyil Birinchi Prezidentimiz I.A.Karimovning qaysi kitobida aks etgan?

a) O’zbekiston - kelajagi buyuk davlat;

b) O’zbekiston- bozor munosabatlariga o’tishning o’ziga xos yo’li;

v) O’zbekistonning o’z istiqlol va taraqqiyot yo’li;

g) O’zbekiston iqtisodiy isloxatlarning chuqurlashtirish yo’lida;

d) bu yerda to’g’ri javob yo’q.

6. Innovasiya nima?

a) yangi ilmiy axborotlar yig’indisi;

b) ishlab chiqarish jarayonini yangicha tamoyillarda tashkil etish;

v) yangilikni joriy etishga yo’l bermaydigan to’siq;

g) bu yerda to’g’ri javob yo’q;

d) yangi texnika va texnologiya yangiliklarini joriy etish.

7. Konvertasiyalanadigan valyuta nima?

a) boshqa valyutalarga erkin almashtiriladigan pul;

b) oltin (tanga) pullar;

v) xalqaro savdo aloqalarida qatnashadigan pul;

g) qog’oz pul o’rnini bosadigan maxsus qimmatbaho qog’oz;

d) har qanday mustaqil davlat milliy pul birligi.

8. O’zbekistonda iqtisodiyotni islox qilishning nazariy asosini nima tashkil qiladi?

a) ma’naviy va madaniy meros;

b) umuminsoniy va milliy qadriyatlar;

v) iqtisodiyotni barqarorlashtirish;

g) makroiqtisodiyotni barqarorlashtirish;

d) tashqi faoliyatni barqarorlashtirish.

9. Milliy istiqlol mafkurasi nima?

a) jamiyatdagi yetakchi guruxlar dunyoqarashi;

b) millat, elat va xalqlarning siyosiy, huquqiy, axloqiy, ma’naviy qarashlari majmui;

v) diniy qarashlar tizimi;

g) axloqiy dunyoqarash;

d) ijtimoiy psixologik jarayon.

10. Mustaqil O’zbekiston mafkurasi qanday nomlanadi?

a) xalq mafkurasi;

b) milliy mafkura;

v) milliy istiqlol mafkurasi;

g) istiqlol mafkurasi;

d) mehnatkashlar mafkurasi.

11. Mustaqil O’zbekiston mafkurasining falsafiy-nazariy negizini nima tashkil kiladi?

a) umuminsoniy va milliy qadriyatlar

b) diniy qadriyatlar

v) urf-odatlar va an’analar

g) milliy-madaniy meros

d) dunyoviy, diniy xarakterdagi ijtimoiy-falsafiy qarashlar majmui.

12. Ma’naviy ishlab chiqarish nima?

a) kishilarning tabiat va jamiyatni bilishdagi faoliyati, olam haqidagi bilimlar, g’oyalar tizimi;

b) ijtimoiy ongda ijtimoiy borliq va jamiyatni aks etishi;

v) kishilarning individual ongida tabiat va ijtimoiy borliqni aks etishi;

g) moddiy ne’matlar;

d) ijtimoiy g’oyalar.

13. Ma’naviy muloqot nima?

a) kishilarni adabiyot, san’atga oid bilimlarini bir-birlariga yetkazish;

b) g’oyalar kurashi;

v) o’zaro fikr almashish;

g) kishilarni musiqaga oid bilimlarini bir-birlariga yetkazish;

d) siyosiy, madaniy, diniy bilimlar tizimi.

14. Ma’naviyatni kanday elementlari mavjud?

a) siyosiy, huquqiy, axloqiy;

b) falsafiy, diniy, estetik;

v) barchasi to’g’ri;

g) huquqiy, diniy, siyosiy;

d) estetik, axloqiy, falsafiy.

15. Siyosiy ong nima?

a) ijtimoiy hayotning barcha soxalarida kishilarning xatti-xarakatini tartibga solish funksiyasini bajaruvchi sosial tartib-qoida;

b) turli sinflarning davlat xokimiyatiga, partiyalar, sinflar, millatlar, davlatlar faoliyatiga bo’lgan munosabatlarini ifoda etuvchi kayfiyatlar, qarashlar, tasavvurlar, tushunchalar, g’oyalar yig’indisi;

v) sosial muhitning o’zida bevosita aks ettiruvchi hissiyot, emosiya, kayfiyat, kechinmalar, iroda, manfaatlar majmui;

g) ijtimoiy borliqdagi kundalik ehtiyoj va sinfiy manfaat-larning ichki mohiyatini, sababini, asosini u yoki bu darajada har xil g’oyalar, ta’limotlar shaklida ifodalanishi;

d) tabiat, jamiyat haqidagi bilimlar tizimi.

16. Siyosiy ongning asosiy komponentlari qaysi?

a) individual va kollektiv ongi;

b) ijtimoiy psixologiya, siyosiy mafkura;

v) sinflarning qarashlari tizimi;

g) g’oyalar, ta’limotlar;

d) ehtiyoj va manfaatlar.

17. Siyosiy mafkura nima?

a) siyosiy ongni sust tarzda rivojlanishi ifodasi;

b) ishlab chiqarish munosabatlari bilan belgilanuvchi u yoki bu sosial guruhning iqtisodiy, ijtimoiy, ma’naviy manfaatlarini ifodalovchi qarash va nazariyalari majmuasidan iborat;

v) g’oyalar va ta’limotlar majmuini aks ettiruvchi tushuncha;

g) jamiyat iqtisodiy taraqqiyotini asosi;

d) huquqiy mafkura va psixologiya birligi.

18. O’zbekiston Respublikasining asosiy qonuni qaysi?

a) Yer haqidagi qonun;

b) Xususiylashtirish to’g’risidagi qonun;

v) Konstitusiya;

g) Iqtisodiy qonun;

d) bu yerda to’g’ri javob yo’q.

19. O’zbekiston Respublikasi Konstitusiyasi necha qismdan iborat?

a) II qism

b) IV qism

v) VI qism

g) VII qism

d) IX qism.

20. Ushbu misralar muallifi kim?

«Dunyo uchun g’am yema, xaqdin o’zgani dema,