Falsafa asoslari

Tasavvuf va uning tariqatlari. Tasavvuf falsafiy oqim va diniy- ma’naviy hodisa sifatida islom dini doirasida (ko‘pgina ichki sa- bablar va ba’zi tashqi unsurlar — buddaviylik va hindiylikning ilk diniy tasavvurlari, sharqiy xristian tarkidunyochiligi, neopla- tonizm kabilarning ta’siri ostida) paydo bo‘ldi. Tasavvuf uchun vahdoniyat — Ollohning birligi, Olloh va olamning porlab turi- shi, fano bo'lish, orif shaxsining Tangri taolo bilan ruhan bir- lashib ketishi kabi mushohadalar muhim ahamiyat kasb etadi. Bu oqim namoyandalari va tarafdorlarini soTiylar deb ataganlar va «so‘fizm» atamasi shundan paydo bo‘lgan. Rasmiyatchilik, aqidachilikni tasavvuf ahli qabul qilmagan. Ularning fikricha, iymon-e’tiqodning mohiyati Ollohdan boshqa narsaga muhtoj bo'lmaslik, hech qanday mulkning quliga aylanmaslik, boriga sabr-qanoat qilib yashashdir. Ollohga yetishish uchun qalbni pok- lash, nafs balosidan ozod bo‘lish darkor. Ana shundagina inson