Falsafa asoslari

Kasbiy odobning axloqiy madaniyat bilan uyg‘unligi. Kasb etikasi (odob-axloqi) — odamlarning kasbiy faoliyatidan kelib chiqadigan o‘zaro munosabatlarning axloqiy yig‘indisidir. Tarixda kasb odo- bining shakllanishi qadimga borib taqaladi. Ilk kasbiy-ma’naviy talablarni qadimgi Misrda paydo bo‘lgan «Pxatotep o‘gitlarida» uchratish mumkin. Ushbu pandnomada mehnat orqali boylik va yuqori mavqega erishish uchun o‘z vazifasini vijdonan bajarish lozimligi ta’kidlangan. Shuningdek, Qadimgi Yunonistonda pay- do bo‘lgan Gippokrat qasami ham kasb odobi kodeksi zaruriyati, unga ehtiyoj avvaldan bo‘lganligi, birinchi navbatda, u kasbiy faoliyatni axloqiy jihatdan izga solish, ma’lum qoidalar doirasida ish yuritish, turli murakkab holat va vaziyatlarda kasbiy-insoniy nuqtayi nazarlardan to‘g‘ri xatti-harakat qilish mezonlarini yara- tish, Shuningdek, kasblarning jamiyatdagi o‘rni, mavqei, salo- hiyatini mustahkamlash maqsadida paydo bo‘lganidan dalolat beradi.

Sharqda ham kasb odobi masalalariga katta e’tibor qaratil- gan. Husayn Voiz Koshifiyning «Futuvvatnomai Sultoniy» asari beshinchi bobining o‘n to‘rtinchi, o‘n beshinchi va o‘n oltinchi fasllari turli kasb egalari odobiga bag‘ishlangan. Masalan, o‘n to‘rtinchi fasl «Kasb-kor va savdo-tijorat odobi haqida» deb nom- lanadi va umuman kasb egasi, ayni paytda, savdo-tijorat ahli odo- bi qonun-qoidalarini bayon etadi. ««Bilgilkim, hamma kasblarga birday taalluqli qisqacha qoida-adablar mavjud, Shuningdek, har bir kasb uchun alohida odob ham bor. Agar barcha kasblar uchun