F. I. Salomova, L. K. Abdukadirova, X. A. Sadullayeva, S. A. Sharipova mutaxassislikka kirish

2.7. Gigiyenada qo‘llanadigan usullar haqida tushuncha 
Sanitar tekshiruv usullari va ularning ahamiyati 
 
 
Ilmiy tadqiqotlar o‘tkazishda hamda amaliy sanitar chora-tadbir-
larni amalga oshirish jarayonida gigiyenada turli tekshirish usullaridan 
foydalaniladi. Shunga muvofiq holda gigiyena amaliyotidagi barcha 
usullarni quyidagi guruhlarga bo‘lish mumkin: 
1.Tashqi muhitdagi turli omillarning ta’sir etish yo‘llarini o‘rganuv-
chi usullar: 

---

95 
 
1.1. Sanitar tekshirish usuli – turli obyektlarni maxsus ishlab chiqil-
gan dasturlar bo‘yicha tekshirish va tavsiflashni o‘z ichiga oladi: sanoat 
korxonalari,  turar joylari, umumiy ovqatlanish shahobchalari va b. 
O‘tkazilgan tekshirish asosida dalolatnoma tuziladi, unda tekshirish 
jarayonida aniqlangan kamchiliklar va ularni bartaraf etish muddatlari 
ko‘rsatiladi. 
Obyektni sanitar tavsiflash usuli gigiyena fanida qo‘llanilgan eng 
birinchi usullar qatoriga kirsa ham, hozirgi kungacha o‘z mohiyatini 
yo‘qotgani yo‘q va bugungi kunda ham sanitariya vrachlarining amaliy 
faoliyatida qo‘llanadigan, ilmiy tekshirish ishlaridagi asosiy usullardan 
biri bo‘lib qolmoqda. 
1.2. Laborator va instrumental usul–  tashqi  muhit omillarini baho-
lash va tavsiflashda obyektiv ma’lumotlarni olish maqsadida qo‘llani-
ladi. Gigiyenik fan va sanitar amaliyotida tashqi muhitning havo, suv, 
oziq-ovqat mahsulotlari va boshqa obyektlarning fizik, kimyoviy, 
bakteriologik, toksikologik, radiometrik tekshirish usullari qo‘llanadi.