F. I. Salomova, L. K. Abdukadirova, X. A. Sadullayeva, S. A. Sharipova mutaxassislikka kirish

Nazorat savollari: 
 
1. SEOA tuzilishini aytib bering? 
2. Shahar SEOAlarining  kategoriyalari? 
3. SEOA asosiy bo‘limlari? 
4. SEOA asosiy vazifalari? 
5. SEOA asosiy funksiyalari? 
 
 
2.6. O‘zbekiston Respublikasida Sanitariya epidemiologiya xizmati 
strukturasi. Respublika sanitariya-epidemiologiya xizmati faoliyati 
va uni malakali kadrlar bilan ta’minlanish masalalari. Sanitariya 
epidemiologiya xizmati strukturasi, mutaxassislar va lavozimdagi 
shaxslarning  vazifalari 
 
Tarixga nazar soladigan bo‘lsak, sanitariya epidemiologiya 
xizmatining asosiy muassasasi –  sanitariya epidemiologiya stansiyasi 

---

84 
 
birinchi bo‘lib 1891-yilda Moskvada gigiyenist –  olim F.F. Erisman 
tomonidan tashkil etilgan. Ushbu stansiyaning asosiy vazifasi Moskva 
va uning atrofidagi hududlarda epidemiologik vaziyatni o‘rganish 
bo‘lgan.   
Sanitariya tashkilotlarini tashkil qilish o‘tgan asrning 19-20- 
yillarida, ya’ni xalq xo‘jaligi vayronaga uchragan va fuqarolar urushi 
davrida boshlangan. Bu yillar aholining turmush darajasining yomon-
lashganligi va shu sababli aholining kasallanishi va o‘lim darajasining 
oshganligi bilan ta’riflanadi. 1922-yilda Rossiya Federatsiyasining Xalq 
komissarlari Soveti  “Respublika sanitariya tashkilotlari haqida”  gi 
xujjtini tayyorlagan bo‘lib, sanitariya tashkilotlarining tarkibi o‘sha 
davrga nisbatan juda noyob  tarkibga ega bo‘lgan va shakllantirilgan. 
1923-yilda SSSR Xalq komissarlari Sovetining Davlat Sanitariya 
Inspeksiyasini yaratish haqidagi Qarori chiqqan. Bunday tashkilotning 
shu kungacha dunyo miqyosida bo‘lmaganligiga qaramasdan, bir necha 
yil mobaynida SSSR da sanitariya organlari tarmog‘i faoliyat  ko‘rsata 
boshlagan. Bu tashkilotlarning asosiy vazifalari aholi yashash joylarini 
sog‘lomlashtirish, aholining umumiy ovqatlanish sharoitini nazorat 
qilish, yuqumli kasalliklarni oldini olishga doir profilaktik tadbirlarni 
amalga oshirishdan iborat bo‘lgan. Sanitariya organlarining faoliyati 
asta-sekinlik bilan kengayib borgan, nazorat funksiyalari ortib borgan 
hamda nazoratlarni o‘tkazish huquqi to‘liq ta’minlangan. Natijada, 20-
30-yillar  davomida Ittifoqda yetarlicha qudratli markazlashgan davlat 
muassasasi yaratilgan bo‘lib, uning asosiy vazifasi aholiga eng muvofiq  
yashash sharoitlarini yaratish bo‘yicha keng ko‘lamli sog‘lomlashtirish  
ishlarini amalga oshirishdan iborat bo‘lgan. 
Yaratilgan sanitariya tashkilotlari ishining haqiqiyligi to‘g‘risida 
quyidagi faktni keltirish mumkin. 1941-45-yillardagi Ulug‘ Vatan urushi 
yillari davrida mamlakatda bironta ham yuqumli kasalliklarga doir 
epidemiya yoki  yuqumsiz kasalliklarning ommaviy  ko‘tarilishi  qayd 
qilinmagan. 1939-yilda Sog‘liqni saqlash vazirligi
 
tomonidan “Sani-
tariya epidemiologiya stansiyasi haqida Nizom” tasdiqlangan. 1939-yil-
da Sog‘liqni saqlash tomonidan  “Sanitariya epidemiologiya stansiyasi 
haqida Nizom” tasdiqlangan. Urushdan keyingi davrda sanitariya qonun-
chiligi yanada takomillashgan, differentsiasiyalashgan, sanitariya organ-
larining  alohida muammolari o‘zaro muvofiqlashtirilgan bo‘lib, ular-
ning asosiy zvenosi yagona tarmoqdagi tumanlar, shaharlar, viloyatlar 
va respublika sanitariya-epidemiologiya stansiyalari (SES) hisoblangan 

---

85 
 
hamda bu tashkilotlar sobiq Ittifoq parchalanib ketguncha faoliyat 
ko‘rsatgan. 
2.6.1-chizma