Demografik statistika

Tashqi savdoni o‘rganishda indeks metodidan foydalanish.



Tashqi savdo statistikasida indekslar tovar aylanishi di namikasini, eksport va importning fizik hajmini, bahoning o'zgarishini, tashqi savdo strukturasini va ayrim olingan omillarning tovar aylanishiga ta’sirini o'iganish uchun foy dalaniladi.
Bunda ham quyidagi bazisli va zanjirsimon indekslar
2005-yilda 0 ‘zbekiston eksporti va importida qo‘llaniladi: o'rtacha baho indeksi, fizik hajm indeksi va savdo sharti indekslari va h.k. Har bir indeks o'zini tashkil etuvchi elementlariga ega: indekslashtirilayotgan (solishtirila- yotgan) belgi va uning vazni. Tashqi savdoning fizik hajmi indeksini hisoblash uchun tovar hajmi indekslashtirilayotgan kattalik, uning vazni sifatida bahosi xizmat qiladi; baho indeksini hisoblashda esa baho mdekslashtinlayotgarrlcattalik, uning vazni sifatida tovarning hajmi xizmat qiladi.
o'rtacha baho Indeksi (Paashe formulasi)
Fizik hajm Indeksi
(Lasneyres formulasi)
Jp—epiqi/epoqi Jq=epoqi/epoqo
Bunda, Г] va ro —joriy va bazis davrdagi baho darajasi; qj va qo —joriy va bazis davrda sotigan tovarlarning fizik
hajmi.
Tashqi savdoning o'zgarishini tahlil qilishda foy-
dalaniladigan yana bir ko'rsatkich, bu «savdo sharti» indeksi hisoblanib, uni aniqlash uchun eksportning o'rtacha bahosi indeksi bilan importning o'rtacha bahosi indeksi solishtiri- ladi.
Jssh- J^eks/Jtim p
Agar bu ko'rsatkich birdan kichik bo'lsa, u holda joriy davrda savdo qilish uchun sharoit yomonlashganligini ifodalaydi.