Davlatiy moliya


 Moliyaviy oqimlarni boshqarish



Download 10,62 Mb.
Pdf ko'rish
bet37/540
Sana27.06.2021
Hajmi10,62 Mb.
#102874
1   ...   33   34   35   36   37   38   39   40   ...   540
Bog'liq
moliya umk sirtqi

3. Moliyaviy oqimlarni boshqarish 

Korxonalarning  jamg’armalari,  daromadlari  hamda  markazlashtirilgan  va 

markazlashtirilmagan  moliyaviy  resurslar  fondlarini  shakllantirish  va  ulardan 

foydalanish  jarayonidagi  pul  mablag’larining  miqdoriy    va  sifat  jihatidan 

harakatiga  moliyaviy  oqim  deyiladi.  Moliyaviy  oqimlarning  hajmi  ular  asosida 



104 

shakllanishi lozim bo’lgan moliyaviy resurslar fondlarining o’lchamiga bog’liq.  

Mamlakatning  iqtisodiy    qudrati  qancha  kuchli  bo’lsa,  uning  o’sishiga  xizmat 

qiluvchi  moliyaviy  resurslar  fondi  va  moliyaviy  oqimlar  hajmi  shuncha  katta   

bo’ladi. 

Moliyaviy  oqimlarning  sifat  jihatdan  tavsifnomasi  ular  shakllantiruvchi 

moliyaviy  resurslar  fondining  nimaga  mo’ljallanganligi  bilan  bevosita  bog’liq. 

Masalan,  soliqli  moliyaviy  oqim  bilan  korxonaning  tushumini  shakllantiruvchi 

moliyaviy oqim sifat jihatidan bir-biridan farqlanadi. Shuning uchun ham ularni 

boshqarish  metodlari  ham  turlichadir.  O‘zining  sifat  mazmuniga  ko’ra 

quyidagilarni farqlash maqsadga muvofiq: 

–  byudjetli-soliqli moliyaviy oqimlar - barcha dara-jalardagi byudjetlarning 

mablag’larini shakllantirish va ulardan foydalanish jarayonida vujudga keladi; 

–  tijorat  (tijoriy)  moliyaviy  oqimlari  –  tadbirkorlik  xo’jalik  subyektlari 

tomonidan amalga oshiriladi; 

–  nobyudjet  moliyaviy  oqimlar  –  notijorat  tashkilotlarining  fondlarini 

shakllantiradi. 

Moliyaviy oqimlarni boshqarishning funksiyalari quyidagilardan iborat: 

–  qonunchilik – Oliy Majlisning vakolatida; 

–  nazoratchilik  (tartibga  soluvchanlik)  –  Hisob  palatasi  va  mamlakatning 

boshqa  nazorat  organlari  (Moliya  vazirligi,  soliq  va  bojxona  qo’mitalari  va 

boshqalar) tomonidan amalga oshiriladi; 

–  boshqaruvchanlik  –  korxona  va  korxonalar,  banklar,  soliq  organlari, 

G’aznachilik  apparati  va  Moliya  vazirligining  hisob-kitob-kassa  va  boshqa 

xizmatlarining vakolatida; 

–  nazorat-kuzatuv  –  korxonalarning  moliyaviy  jihatdan  kasodga 

uchraganligigi  to’g’risidagi  ishlarni  ko’radigan  va  bu  holda  moliyaviy  oqimlar 

ustidan nazoratni amalga oshiruvchi arbitrajlik sudlari tomonidan bajariladi.  

Moliyaviy  oqimlarni  boshqarish  bo’yicha  yuqoridagi  organlarning 

funksiyalari bir-biri bilan qo’shilib ketgan va  ularni har doim ham ajratib (alohida 

qilib)  bo’lmaydi. 

Agar moliyaviy oqimlar moliyaviy resurslar aylani-shining qonuniyatlariga 

muvofiq  ravishda,  ko’zda  tutilgan  tartibda  (rejimda)  va  rejada  aks  ettirilgan 

hajmda,  ishlab  chiqarish  va  sotsial  vazifalarni  samarali  yechish  uchun  kerak 

bo’lgan  tarzda  va  takror  ishlab  chiqarish  tsiklini    pul  mablag’lari  bilan  to’liq 

ta’minlash tarzida amal qilsa, bularning barchasi, moliyaviy oqimlarning samarali 

ekanligidan dalolat beradi. 

Moliyaviy oqimlarning samaradorligi pul mablag’-larining etarli bo’lmagan 

hajmda  va o’z  vaqtida  tushmaganligida pasayadi.  Moliyaviy  oqimlar  ritmining 

buzilishi  resurslarning  doiraviy  aylanishi  va  daromad-larning  olinishida 




105 

uzilishlarning bo’lishiga, moliyaviy-iqtisodiy faoliyatda keskin yo’qotmalarning 

bo’lishiga olib keladi. Moliyaviy oqimning samaradorligini quyidagicha aniqlash 

mumkin: 


𝑲

𝒔

=



𝑯

𝒎𝒐

𝑹



𝒎𝒐


Download 10,62 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   33   34   35   36   37   38   39   40   ...   540




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish