Д. Т. Абдукаримов



Download 6,32 Mb.
Pdf ko'rish
bet138/238
Sana05.06.2022
Hajmi6,32 Mb.
#638228
TuriЛекция
1   ...   134   135   136   137   138   139   140   141   ...   238
Bog'liq
Dala ekinlari selektsiyasi va urugchiligi

Инбридинг – инцухт.
Маданий лавлагиларнинг мавжуд генофондидан 
фойдаланишнинг ўта самарали йўлларининг шакллантирувчи омили бўлиб 
ҳисобланади. Бу усул ѐрдамида қимматли – муҳим белги ва хусусиятлар: юқори 
комбинацион қобилият, касалликларга чидамлилик, бир майсалилик, 
гулламаслик, кўп қандлилик ва бошқа хусусиятларни мустаҳкамлашга 
эришилади.
Ўзидан чангланган линияларни танлашнинг гетерозисли селекцияда 
аҳамияти йўқ, чунки улар жуда суст ўзаро чангланади. Улар пуштсизликни 
мустахкамловчи сифатида фойдаланишлари мумкин. Бу ҳолда улар юқори 
комбинацион қобилиятли бўлиши керак. Лавлаги селекциясида чуқур инцухт 
ўтказиш мақсадга мувофиқ эмас, деб ҳисобланади, чунки лавлаги ўсимлигига 
ўзидан чангланиш салъбий таъсир қилади, ҳатто “ўлимигача
” 
олиб келиши 
мумкин. Шунинг учун гомозигота ўсимликларини ҳосил қилишда гаплоидия 
усулини қўллаш мақсадга мувофиқ бўлади.
Намунавий чатиштиришлар. 
Бу чатиштиришни умумий селекция 
фанида диаллел чатиштириш деб айтилган. Лавлаги селекциясида жуда муҳим 
бўлган умумий комбинацион қобилиятни аниқлаш топкросс ва поликросс 
усулларини қўллаш билан амалга оширилади.
Цитоплазматик эркак пуштсиз линиялар комбинацион қобилиятларидан 
кам фарқланадилар, чунки улар генетик жихатдан бир – биридан кўп 
ажралмаган холдадир. Тестер сифатида фойдаланиш учун лавлаги экинида 
юқори маҳсулли линиялар қулайроқ ҳисобланади.
Кўп қандлиликни таъминлайдиган линияларни аниқлаш учун тестер 
сифатида маркерли генлари бўлган (Red tester ва бошқа) кам қандли 
шакллардан фойдаланиш қулайроқ. Тўлиқ диаллел чатиштириш схемаси иш 
ҳажми катта бўлганлиги сабабли селекция жараѐнида кам қўлланилади, 
фақатгина ўтказиладиган иш уни талаб қилган такдирда қўлланилиши мумкин.
Диплоид навлар билан ишлаш услуби.
Лавлаги экинининг ҳар қандай 
нави – популяциядир. Унинг шаклланиши бир неча йўллар билан амалга 
оширилади. Улардан бири намунавий – чатиштириш усули билан баҳоланган 
жуфтларни (компонент) танлаш билан боғлиқ. Жуфтлар уларнинг биологик 
хусусиятлари асосида танланади. Масалан, лавлагининг Рамонская 06 нави 
қурғоқчиликка чидамли ва намликни севадиган авлодларни чатиштириш 
натижасида ҳосил қилинган. Бу схема асосида шаклланган навлар, алоҳида 
компонентларни (жуфтларни) уруғчилигини ташкил қилмай, популяция 
сифатида кўпайтирилиши мумкин, ѐки ҳар йили алоҳида жуфтларнинг 
уруғлари кўпайтириш (репродукция) майдонларида уруғлик элита босқичида 
чатиштириш учун берилади. Асосий кўпайтириш (она) экин майдонларида бу 
жуфтларнинг аралашма уруғларидан фойдаланилади

Фабрика генерация 
экинларида чатишиш рўй беради ва дурагай уруғлар ишлаб чиқаришга 
берилади.
Иккинчи йўли–охирида синтетик – навини шакллантириш мақсадида 
поликросс схемасидан фойдаланиш билан боғлиқ. Масалан, Льгов селекцион – 
тажриба станциясининг кучсизлантирилган инцухт усули билан яратилган 
комбинацион қобилиятлари яхши бўлган 10 та линия ва дурагайларнинг 


167 
биринчи бўғинлари поликросс чатиштириш жараѐнига киритиши натижасида 
Льговская односеменная 52 синтетик нав яратилиб қатор вилоятларда 
районлаштирилган.

Download 6,32 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   134   135   136   137   138   139   140   141   ...   238




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish