3.1.67.
Büyük Okul Sahibi
283
(1936)
Büyük Gorki’yi görme ve sözlerini duyma şerefine erişenlerdenim. Galiba (yanlış
hatırlamıyorsam) 1935 yılının Mart ayındaydı, SSCB Sovyet Yazarlar Birliği’nin genel
kurulunda Gorki son konuşmasını yaptı. Yaşlandıkça ruhu ve devrimci gayreti artan bu
büyük ihtiyar, güçlü alkışlar eşliğinde kürsüye çıktı. Alkışlar nihayet durdu, yavaş ve
alçak bir ses ile Nijegorod lehçesinin
284
bazı etkileriyle, söze başladı. Sesinde yaşlanma
etkileri kendini gösteriyordu yani arka sıralardan sesini duymak daha zordu. Bu yaşlı ses
ile söylenen sözlerde ilginç bir canlılık vardı. Hatta bu canlılık çok küçücük, sıradan göze
küçük gibi görünen şeylerde de görünüyordu. Mesela inkılap düşmanlarının köylerdeki
bir fesatlığından bahsetti. Onlar traktöre karşı propaganda yaparken, bazı kuşların
traktörün sesinden korkup kaçtığını, oysaki onların köy iktisadında zararlı böcekler ile
mücadele eden faydalı kuşlar olduğunu söylüyorlardı. Büyük üstat, Sovyet yazarlarını,
düşmanın mücadele taktiğindeki bunun gibi küçük taraflarına da göz yummamaya
çağırdı. Bu, konuşmacının hayatı ne kadar iyi bildiğini gösteriyor ve bizlere de bunu
öğretiyordu.
Ben, Gorki’nin en harika ve ilk eserlerinden olan “Ana”yı tercüme etme şerefine de
erişenlerdenim.
285
Tercümenin kalitesi hakkında başkaları konuşur. Ben sadece şunu
söylüyorum: nesir dilini tıraşlamayı ben ilk önce Gorki’den öğrendim. O, bence kendi
kullandığı dili çok güzel gördü, onu her türlü eksiklikten temizlenmiş halde görmek
istiyordu. “Ana”nın dili işte bunun gibi bir dil. “Ana” benim için büyük bir okul oldu.
“Gece ve Gündüz” romanımda bende bu büyük üslupçunun yararlı etkisini daima
hissettim.
Sovyet yazarları, onun devrimci ruhunu, proletaryaya özgü mertliğini, evrensel
vatandaşlığını, sonra klasik dilini ve üslubunu, hatta tercüme yoluyla da olsa daima
kendilerinde hissedecekler.
283
Büyük Okul Sahibi – Makale “Kızıl Özbekistan” gazetesinin M. Gorki vefatına ithaf edilen 1936 yılı 20
Haziran sayısında yayımlandı.
284
Nijegorod lehçesi – Gorki’nin doğduğu Nijniy Novgorod sınırlarında yaşayanlara özgü şive özellikleri,
özellikle “o” ya vurgu yapılması göz önünde tutulmuştur.
285
“‘Ana’ yı tercüme etme şerefine de erişenlerdenim…” – Gorki’nin “Ana” romanı Çolpan’ın
tercümesiyle 1936 yılında, Özbekistan Devlet Neşriyatı tarafından neşir edildi.
265
Do'stlaringiz bilan baham: |