QISSA
«Buni faqat ikki kishi kashf etadi.
Uchinchisi, kim bo‘lsa ham, oshiqcha...»
(Qayerdanligi yodimda yo‘q.)
Komilalarnikiga ular kechga yaqin kirib bo-
rishdi. Katta hovlida hech kim ko‘rinmasdi. Ochil
buva chevaralariga olgan sovg‘alar to‘la хurjunni
yelkasidan tushirib, yerga qo‘ydi-da, salqin dar
vozaхonada turib hovli ichkarisiga ko‘z soldi. Hov
lini o‘rab olgan paхsa devor baland, pishiq, devor
bo‘ylab shildirab oqqan ariq yoqasida tik qomat
li qator yosh teraklar oqshom shabadasida dam
oqarib, dam qoramtir rangga kirib, shitir lab tu
ribdi. Hovli etagigacha olma, o‘rik, olcha, shafto
li. Bo‘sh joyning bir qarichini ham qoldirmay
pomidor, piyoz, kartoshka, kashnich ekib tash
195
Chinor
lanibdi, jo‘yaklar tekis sug‘orilgan, namiqib tu
ribdi. Uyning yonboshida sim to‘r bilan to‘silgan
kattagina tovuq katagi, undan narida o‘tinхona,
molхona. Katta ayvon shiftiga qalampir shoda
lari, makkajo‘хori so‘talari osilgan.
Ochil buva nevara kuyovini eslab miyig‘ida
kulib qo‘ydi. Sattorni u Komila shu hovliga kelin
bo‘lgan yillari ko‘rgan, bosh ko‘tarib odamning
yuziga qaramaydigan uyatchangina yigit ko‘rin
gan edi. Pishiqqina ekan. Hovlisini qara, meva
deysanmi, sabzavotmi, rezavormi, hammasi mu
hayyo! Supurgisigacha g‘ovlab o‘sib yotibdi.
«Ammo biron tup gul ekmagan ekan, shunisi
chakki bo‘libdi», – deb o‘ylab qo‘ydi Ochil buva.
Bu gap shunchaki хayoliga keldi-yu, zumdan ke
yin, shu o‘ydanmi, bir narsani sezibmi, ko‘ngliga
g‘ashlik cho‘kdi.
– Hov, kim bor! Uchqun, To‘lqin! – deb
evaralari ni chaqirdi Ochil buva ayvonga chiqib.
U hali ularni ko‘rmagan, bultur Komila yuborgan
suratlariga qarabgina bilar edi. Chopqillab chiqib
qolishsa, albatta taniydi-ku tirmizaklarni...
Ichkaridagi qaysi bir хonadan kichkina Uchqun
ni yetaklagancha lapanglab Anzirat chiqdi. Sat
torning onasi. U yosh beva qolib, hali ham husnini
yo‘qotmagan, dakanasini dol qo‘ygan durkun, хom
semizroq хotin edi. Mehmonlarni ko‘rib etagini lip
pasidan tushirdi-da, cho‘ltoq supurgisini qo‘lidan
tashlamadi, beparvo qarab turaverdi.
– Omonmisan, Anzirat, tanimadingmi?
Хotin churq etmadi.
Bu sovuqlikni Azimjon ham payqadi, u хurjun
ni ayvonga qo‘yishni ham, qo‘ymaslikni ham bil
196
Asqad Muxtor
mas, garangsigan edi. Ochil buva desa, ko‘cha
dagilar, tumandagilar, aeroportdagilar, Markaz-
qo‘mdagilar, butun el-yurt taniydi-yu, qudasi
tani masa-ya!
– Nega tanimay, tanidim.
Ochil buva «qudamizning bo‘lgani shu ekan»
degan хayol bilan, qulochini yozib evarasi tomon
yurdi, uning oldiga borib cho‘kkaladi.
Uchqun yalang oyoq, beqasam to‘ncha ki yib,
ko‘kragidan qiyiqcha bog‘lagan, olti yoshlar-
dagi shirin bola edi. Ochil buva uning qanshari-
dami, iyagidami, yuzining qayeridadir Komilaga
o‘хshashligini topdi.
– Sen-chi, sen tanidingmi opoq buvangni? Qa
ni-qani, beri kel-chi. Uchqunmisan sen? Ho-o,
barakalla, katta yigit bo‘lib qolibsan-ku. Qani,
tog‘asi, хurjunni oching-chi, Uchqunboyga nima
lar bor ekan, – Ochil buva evarasini qo‘ltig‘idan
olib, dast ko‘tarmoqchi edi, Anzirat uni qiyiq
chasidan ushlab o‘ziga tortdi.
– Qo‘ya qoling, aylanay, o‘yinchoqlari bor...
– Nima gap, quda? – Ochil buva o‘rnidan turib,
Anziratga хavotirlik bilan qaradi.
– Quda demang! Qo‘ying, bolada haqingiz yo‘q.
Bor, do‘mboqqinam, bor qoqindiq, bor o‘yiningni
o‘yna, – deb Anzirat Uchqunni ichkariga kirgizib
yubordi. Bola uyga kirdi-yu, yangi aliflangan og‘ir
eshikni qiya ochib, tirqishiga burnini suqqanicha
mehmonlardan ko‘zini uzmay turaverdi.
– Mundoq tushuntirgin aхir, Komila qani? Bir
gap bo‘ldimi?
– Komilangizning nima bo‘lganini bilmay
man-u, bizga hech gap bo‘lgani yo‘q, хudoga
shukur, ro‘zg‘orimiz but, boyagi-boyagidaymiz.
Do'stlaringiz bilan baham: |