“bozor iqtisodiyoti nazariyasi-rivojlangan mamlakatlar bozor tajribasi”

Narx sohasida kamsitish.Sifati va sorti o`xshash bo`lgan va raqobatga zarar yetkazishi mumkin bo`lgan tovarni bitta tovar sotuvchidan harid qiladigan ikkita haridor o`rtasida kuzatiladigan narx bo`yicha tafovut.
Monopol qimmat narx.Qonunchilikda ta’rif berilmagan. Ba’zan “haddan tashqari qimmat narxlar” tushunchasidan foydalaniladi, lekin unga tushuntirish berilmagan. Umuman olganda, korxonalarni bozor ulushini yoki foydani (qimmat narxlar hisobiga) oshirish bilan bog`liq harakatlari Amerika sudlari tomonidan qachonki ular raqobatga zarar yetkazmaslar qonunga qarshi emas deb topiladi. Haddan tashqari qimmat narxlar o`rnatilishi bo`yicha sud tomonidan aybdor qilish amaliyotda deyarli uchramaydi. Qimmat narxlar (demak foyda ham) bozor sharoitlarida doimiy hodisa hisoblanmaydi, sababi haddan tashqari qimmat foyda o`ziga ko`psonli raqobatlashuvchilarni jalb qiladi, natijada ular keyinchalik narxni pasaytirib yuborishlari mumkin. Shuning uchun, raqobat havfi mavjud bo`lgan taqdirda ham, monopolist uchun haddan ziyod qimmat narxlarni belgilash noto`g`ri bo`ladi, yuqori darajada foydani mavjud bo`lishi esa faqat raqobatni kuchaytiradi (jumladan, potensial) degan taxmin mavjud.
Monopol arzon narx. Monopol arzon narxlar tushunchasi, ya’ni monopsoniya (yoki ustun mavqega ega bo`lgan korxona – sotib oluvchi) holatida o`rnatiladigan narxlar ta’rifi berilmagan. Kamdan-kam ko`rib chiqiladigan “yirtqich narxlartushunchasi mavjud.


Xalqaro shartnomalar
“Bir nechta shtatlar yoki xorijiy millatlar o`rtasida savdo-sotiq” tushunchasini keng talqini Kongress tomonidan Xorijiy savdo-sotiqni trestlarga qarshi takomillashtirish to`g`risida Qonun qabul qilingandan so`ng, 1982 yilda kuchga kirgan tuzatishlar orqali birmuncha cheklandi. Ushbu tuzatish Sherman qonunini (shuningdek, Federal Savdo Komissiyasi to`g`risidagi qonunni) xalqaro iqtisodiy munosabatlarni boshqa turlarini mustasno qilgan holda, faqat tovarlarni eksport va import bo`yicha savdo qilishgacha qo`llashni chekladi. Ushbu tuzatishlarni qabul qilarkan, Kongress qonunni eksport-import bitimlar diapazonidagi ta’sirini aniq cheklagan holda, o`zini xalqaro bitimlarga nisbatan neytral munosabatini ko`rsatmoqchi bo`lgan. Aralash qo`llash, bunda istisno emas – qachonki boshqa sohalardagi harakatlar qonun bilan tartibga solinadigan sohalarda savdo-sotiqni (raqobatni) kamsitishga olib kelsa.