Асосий ривожланиш тенденция ва йўналишларини аниқлаб олиш муҳим аҳамият касб этади

Европа Иттифоқи
(ЕИ) — 
Ғ
арбий Европанинг 25 та давлатини бирлаштирувчи иқтисодий 
ва сиёсий гуруҳ.
Европа тиклаш ва тараққиёт банки (ЕТТБ) – 
ўз фаолиятини 1991 йили бошланди, унинг 
таъсисчилари 34 мамлакат ҳисобланади. ЕТТБнинг асосий вазифалари лойиҳаларни 

---

178 
молиялаштириш ва кредитлаш, хусусий капитал қўйилмаларга кафолатлар бериш, 
иқтисодиёт тузилишини қайта қуриш юзасидан тавсиялар ишлаб чиқариш.
Европа эркин савдо уюшмаси (ЕЭСУ) - 
Европадаги қатор етакчи саноати ва савдоси 
ривожланган мамлакатларнинг савдо-иқтисодий ташкилоти бўлиб, 1960 йилда Буюк 
Британия ва Шимолий Ирландия бирлашган қироллиги ташаббуси билан Европа Иқтисодий 
Ҳамжамияти давлатларига посанги сифатида ташкил топди. “Умумий бозор”га қўшилиши 
муносабати билан 1973 йили Буюк Британия ва Дания, 1986 йили Португалия ЕЭСУдан 
чиқди. Бу уюшманинг ҳозирги аъзолари Австрия, Исландия, Норвегия, Швеция, Швецария, 
Финляндия. Котибиятнинг штаб-квартираси Женева (Швейцария) шаҳридир. 
Жами ижтимоий маҳсулот – 
муайян давр мобайнида жамиятда ҳосил қилинган барча 
истеъмол қийматлари йиғиндиси. Жами ижтимоий маҳсулотни айрим кишилар, корхоналар, 
тармоқлар ва ҳоказоларнинг 1 йил давомида яратган маҳсулот мажмуи сифатида таърифлаш 
мумкин.
Жаҳон баҳоси
- талаб ва таклиф эгри чизиқлари таъсирини ҳисобга олган ҳолда миллий нарх 
кўрсаткичлари таъсирида халқаро савдо марказларида ҳосил бўлади. 
Жаҳон бозори
— моддийлаштирилган ва моддийлаштирилмаган кўринишидаги ижтимоий 
маҳсулотни ишлаб чиқариш, тақсимлаш, айирбошлаш ва истеъмол босқичларни ўз ичига 
олувчи ХИМларнинг субъектларини (миллий ва ҳудудий иқтисодиётлар, халқаро 
ташкилотлар ва корпорациялар) ўзаро иқтисодий таъсирланишидаги глобал муҳитидир.