Роторининг диаметри катта бўлган машиналарда ротор втулкасига маҳкамланган
кегайларда йиғилган тўғин ўзак бўлиб хизмат қилади. Қутблар ҳам, тўғин сингари,
листлардан йиғилади ва ротор тўғинига Т–шаклидаги чиққичлар ѐрдамида
монтаж
қилинади (2.2–расм). Қутбларда уйғотиш чўлғамларидан ташқари демпферловчи чўлғам
ҳам жойланади, у қутблар учидаги пазларга жойлаштириладиган ва
ротор торецида
туташтириладиган мис халқа ѐрдамида стерженлардан ҳосил қилинади. Бу чўлғам агрегат
роторининг генератор юкламасининг кескин ўзгариши билан боғлиқ бўлган ҳар қандай
уйғотилишида ҳосил бўладиган тебранишлари тинчлантириш учун хизмат қилади.
Кейинги йилларда вали горизонтал жойлашган,
капсулли генератор деб аталувчи
генераторлар ишлатила бошланди. Бундай генераторлар ташқи қисмини
турбина
орқали келадиган сув ювиб ўтадиган сув ўтмайдиган қобиқ (капсула) га жойланади.
Капсулли генераторлар бир неча ўнлаб мегавольт–ампер қувватга мўлжаллаб
тайѐрланади. Булар аѐн қутбли нисбатан секин юрар (n=60...150 айл/мин) ҳисобланади.
2.2–расм. Замонавий вертикал гидрогенераторнинг умумий кўриниши.
Генераторларнинг номинал параметрлари. Генераторни ишлаб чиқарувчи завод
уни маълум рухсат этилган узоқ муддатли иш режимига мўлжаллайди ва
бу режим
номинал режим
деб аталади. Бу иш режими генераторнинг номинал маълумотлари деган
ном билан юритиладиган ва унинг ѐрлиғида ҳамда машина паспортида кўрсатиладиган
параметрлар билан тавсифланади.
Генераторнинг номинал кучланиши –номинал режимда статор чўлғамининг
линия
(фазалараро) кучланишидир.
Нормал совитиш параметрларида (совитувчи газ ва суюқликнинг ҳарорати, босими
ҳамда сарфи) ва генератор паспортида кўрсатилган қувват ҳамда кучланишнинг номинал
қийматларида генераторнинг узоқ муддатли нормал ишлашига рухсат этиладиган ток
қиймати генератор статорининг
номинал токи деб аталади.
Генераторнинг тўла номинал қуввати қуйидаги ифодадан аниқланади (кВ А):
.
3
ном
ном
ном
I
U
S
(2–2)
Генераторнинг актив номинал қуввати унинг турбина билан комплектда узоқ
муддат ишлаши учун мўлжалланган энг катта актив номинал қувватдир.
Актив номинал қувват қуйидаги ифодадан аниқланади (кВт):
Р
ном
= S
ном
.
cos
ном
(2–3)
Роторнинг номинал токи –генераторнинг энг катта уйғотиш токи бўлиб,
статорнинг кучланиши номинал миқдоридан ±5% атрофида ўзгариб турганида ва номинал
қувват коэффициентида генератор шу токда номинал қувват бера олади.
Номинал қувват коэффициенти ГОСТга мувофиқ 125
МВ А ва ундан кичик
қувватли генераторлар учун 0,8; қуввати 588 МВ А гача бўлган турбогенераторлар ва 360
МВ А гача бўлган гидрогенераторлар учун 0,85; анча қувватли машиналар учун 0,9 қабул
қилинади. Капсулали гидрогенераторлар учун, одатда, соs
1.
Ҳар қандай генератор номинал юклама ва номинал қувват коэффициентидаги ФИК
билан тавсифланади. Ҳозирги генераторларда номинал ФИК 96,3–98,8% атрофида ўзгариб
туради.
Гидрогенераторларнинг айланиш давр тезлиги гидротурбиналарнинг фойдали
айланиш давр тезлигига тенг қилиб олинади.
P
H
n
n
б
турб
4
/
5
бу ерда, n
б
–тез
айланувчанлик коэффициенти, турбинанинг типига боғлиқ бўлади
[айл/мин];
чўмичли турбиналар учун 20–40;
радиаль ўқли турбиналар учун 50–450;
бурилувчан лопастли турбиналар учун 400–1200.
Н–сув босими , [м].
Р–турбинанинг қуввати, [МВт].
Do'stlaringiz bilan baham: