Allayarov A. I. O’rmonov H. B. O‘zbekistondagi ziyoratgoh obidalar

Umuman olganda, allomaning hayoti va u qoldirgan boy ilmiy-ma’naviy merosni har tomonlama chuqur o’rganish yurtimizdan chiqqan olimlarning islom madaniyati va falsafasi, ayniqsa, islomiy ilmlar rivojiga salmoqli va ulkan hissa qo’shganlarini yana bir bor tasdiqlaydi.¹³⁹

Novqa ota ziyoratgohi. Baxmal tumanining janubiy-sharqida, Turkiston tog‘ tizmalari etagidagi Novqa qishlog‘ining ko‘hna “Novqa ota” qabristonining yonginasida, “Novqa ota” ziyoratgohi joylashgan. Bu joy haqida dastavval ilmda aytilgan ayrim kuzatishlarga e’tibor qilaylik. O‘lkashunos Og‘a Burgutlining ta’kidlashicha, ziyoratgohning “Novqa ota” deya nomlanishini ko‘proq “Naq’atun” (arabcha) — ya’ni “tuya” ma’nosi bilan bog‘lashadi. Ilmiy adabiyotlarda juda ko‘p bor duch kelganimiz — Naukat, Nauqat, Navqand, Navqad (Navqadiy) atamalari ham aynan shu zaminga taalluqli. Mahalliy aholi o‘rtasida ziyoratgohning paydo bo‘lishi to‘g‘risida quyidagicha rivoyat bor: “…Balx shahridan yo‘lga chiqqan bir tuya xomilador ayolni olib kelib shu joyga cho‘kadi. Bola tug‘ilib tirnoqlari bilan erni tirnasa suv sizib chiqadi va bola baliqqa aylanib ketadi…”.