Alisher navoiy nomidagi samarqand

XULOSA
Xullas, yangi davr o’zbek adabiyotining atoqli namoyondasi O’tkir Hoshimov o’zining ko’p qirrali va sermazmun asarlari bilan xalq ardog’iga sazovor bo’lgan adibdir. Ijodkorning har bir asari o’zbek adabiyotida alohida voqea sifatida e’tirof etilgan. Ayniqsa, “Bahor qaytmaydi” asari har jihatdan kitobxonlar mehrini qozondi. Asar qayta-qayta nashr etildi, asar asosida kinofilm yaratildi. Xullas, xalqimizning sevimli kitobiga aylandi. O’tkir Hoshimovning boshqa asarlariga bo’lgani kabi, bu qissasiga ham adabiyotshunoslik o’z fikrini aytdi. Ammo shuni ta’kidlash lozimki, ushbu asarni hozirgi adabiyotshunoslikning taraqqiy etib borayotgan struktural yo’nalishi asosida e’tibor berilmaganligi ham ayon. Ma’lumki, struktural tahlil metodi talabiga javob berish uchun ham asar matni, poetik ruhi nihoyatda teranlikni talab etadi. Asardagi har bir so’z, jumla, poetik qurilma mavjud badiiy matnning qimmatini belgilay olishi lozim bo’ladi. Aynan O’tkir Hoshimovning “Bahor qaytmaydi” asari aytilgan fikrlarga hamohangligi bilan e’tiborga loyiqdir. Shu jihatdan mazkur mavzui hozirgi adabiyotshunosligimizning, adabiy-tanqidiy qarashlarimizning yangi yo’nalishlaridan deb aytishimiz mumkin. Ushbu bitiruv-malakaviy ishining dolzarbligi, yangiligi, ilmiy qimmati ham shundadir. Birinchi bobda adib ijodi va badiiy tahlil muammolariga e’tibor qaratdik. Ikkinchi bobda asar badiiyati, pafosi, obrazlar tizimi yangicha yo’nalishda tahlil etildi. Uchinchi bobda esa “Bahor qaytmaydi” asarining strukturasi, tarkibiy tuzilishi, poetik qurilmasi, ma’no markazi, badiiy olami tahlil etildi. Xulosa qilib aytganda asarning strukturasi va struktural tahlili masalalaridan kelib chiqadigan natijalar shundaki, “Bahor qaytmaydi” asari nihoyatda sermazmun, poetik jihatdan jozibadordir. Asarni yangi adabiyotshunoslik qarashlari asosida istiqlol ruhida tahlil etish zamon va ilm talabidir. Biz imkon qadar ushbu ishimizda asarning poetik-struktural olamini undagi mukammallikka tayanib baholi qudrat tahlil etdik.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YXATI

1. 
   Karimov I. A. Barkamol avlod – O’zbekiston tarakkiyotining poydevori. – T., “O’zbekiston”,1997.
   
2. 
   Karimov I. A. Yangicha fikrlash va ishlash – davr talabi. – T., «O’zbekiston», 1997.
   
3. 
   Karimov I. A. Bizdan ozod va obod Vatan qolsin. – T., «O’zbekiston», 1996.
   
4. 
   Каримов И.А. Ўзбекистон XXI аср бўсағасида. – T., «Ўзбекистон», 1997.
   
5. 
   Каримов И.А. Биздан озод ва обод ватан қолсин. – T., «Ўзбекистон», 1996.
   
6. 
   Karimov I. A. Yuksak ma’naviyat - yengilmas kuch. – T., “Ma’naviyat”, 2008.
   
7. 
   Karimov I. A. Adabiyotga e’tibor – ma’naviyatga, kelajakka e’tibor. – T., “O’zbekiston”, 2009.
   
8. 
   Адабиёт назарияси. 2 томлик, 1 том. – T., «Фан», 1978.
   
9. 
   Адабиёт назарияси. 2 томлик, 2 том. – T., «Фан», 1979.
   
10. 
    Izzat Sulton. Adabiyot nazariyasi. – T., «O’qituvchi», 2005.
    
11. 
    Boboyev T. Adabiyotshunoslik asoslari. – T., «O’zbekiston», 2002.
    
12. 
    Boltayev X. Teranlik. – T., “O’zbekiston”, 2007.
    
13. 
    Jo’rayev T. Ong oqimi. Modern. – Farg’ona «Farg’ona», 2009.
    
14. 
    Meliyev S. Strukturalizm va struktur tahlil haqida. «O’zbek tili va adabiyoti». 2008. № 2.
    
15. 
    Ўткир Ҳошимов. Нотаниш орол: ўйлар, суҳбатлар, ҳангомалар, саёҳатнома, дафтар ҳошиясидаги битиклар. – T., “Ёш гвардия”, 1990.
    
16. 
    O’tkir Hoshimov. Daftar hoshiyasidagi bitiklar. –T., “Sharq”, 2005.
    
17. 
    Jo’raqulov U. Xududsiz jilva. - T., «Fan», 2006.
    
18. 
    Норматов У. Қаҳҳорни англаш машаққати. – T., «Университет», 2000.
    
19. 
    Расулов А. Танқид, талқин, баҳолаш. – T., «Фан», 2006.
    
20. 
    Расулов А. Бадиийлик – безавол янгилик. – Т., «Шарқ», 2007.
    
21. 
    Расулов А. Ардоқли адиб. Ўткир Ҳошимов ҳаёти ва ижодига чизгилар. – Т., Шарқ, 2001.
    
22. 
    Саидносирова З. Ойбегим менинг. – Т., «Шарқ», 1994.
    
23. 
    Sulton I. Navoiyning qalb daftari. – T., G’ofur G’ulom nomidagi nashriyot – matbaa ijodiy uyi, 2010.
    
24. 
    Қуронов Д. Чўлпон ҳаёт ива ижодий мероси. – Т., “Ўқитувчи” 1997.
    
25. 
    Шарофиддинов О. Ижодни англаш бахти. – Т., “Шарқ”, 2004.
    
26. 
    Қўшжонов М. Ўзбекнинг ўзлиги. – Т., Абдулла Қодирий номидаги халқ мероси нашриёти, 1994.
    
27. 
    Инагомов Р. Шоир бўлиш осонмас. – Т., Ғофур Ғулом номидаги адабиёт ва санъат нашриёти, 1996.
    
28. 
    Сент – Бёв Шарил. Литературные портреты. Критические очерки. - М., 1970.
    
29. 
    Каримов Б. Абдулла Қодирий: танқид, таҳлил ва талқин. – Т., “Фан”, 2006.
    
30. 
    Расулов А. Бадиий асарга ёндошув асослари. – Т., “Шарқ”, 2003.
    
31. 
    Арасту. Поетика. – Т., “Янги аср авлоди”, 2004.
    
32. 
    Ҳаққулов И. Навоийга қайтиш. – Т., “Фан”, 2007.
    
33. 
    Назаров Б. Ўзбек адабий танқидчилиги. Ғоявийлик. Метод. Қаҳрамон. – Т., 1979 йил.
    
34. 
    Қўшжонов М. Абдулла Қаҳҳор маҳорати. – Т., Ғафур Ғулом номидаги адабиёт ва санъат нашриёти, 1988.
    
35. 
    Normatov U. Ijod sehri. – T., “Sharq” 2007.
    
36. 
    Чўлпон ва танқид. – Т., Адабиёт жамғармаси, 2004.
    
37. 
    Mustaqillik davri adabiyoti. – T., “Fan”, 2006.
    
38. 
    Қуронов Д. Чўлпон насри поэтикаси. – Т., “Шарк”, 2004.
    
39. 
    Алимуҳаммедов А. Абдулла Қаҳҳор ҳикояларида психологик тасвир. – Т., “Турон-иқбол”, 2011.
    
40. 
    Қодиров П. Халқ тили ва реалистик проза. – Т., “Фан”, 1973.
    
41. 
    Қаххор А. Бадиий ижод ҳақида. – Т., 1987.
    
42. 
    Султонова М. А. Қаҳҳор услуби. – Т., 1967.
    
43. 
    Умуров Х. Маънавият ва бадиият. – С., 1998
    
44. 
    Умуров Х. Бадиий ижод асослари. – Т., Узбекистон, 2001.
    
45. 
    Умуров Х. Адабиёт назарияси. – Т., Шарк, 2002
    
46. 
    Умуров Х. Тахлил санъати. – Т., 1984.
    
47. 
    Mirzayev S. XX asr o’zbek adabiyoti. – T., “Yangi asr avlodi”, 2005.
    
48. 
    Mirzayev S. O’zbek romanchiligi. –T., “Samarqand”, 1998.
    
49. 
    Мирзаев С. Истеъдоднинг камолоти. – Т., “Фан”, 1998
    
50. 
    Ҳаққулов И. Абадият фарзандлари. - Т., “Ёш гвардия”, 1990.
    
51. 
    Қаҳҳор А. Танланган асарлар. – Т., 1989
    
52. 
    Қаҳҳор А. Асарлар. Сароб. Ҳикоялар. – Т., Ғафур Ғулом номидаги адабиёт ва санъат нашриёти, 1987.
    
53. 
    Шарафиддинов О. Халқ ёзувчиси. –Т., Ғафур Ғулом номидаги адабиёт ва санъат нашриёти, 1987.
    
54. 
    Ўткир Ҳошимов. Баҳор қайтмайди. Қисса – Т., “Шарқ”, 2007 йил.
    
55. 
    Қаҳҳор А. Ўтмишдан эртаклар. Саргузашт қисса. Т., Бадиий адабиёт нашри, 1966.
    
56. 
    Абдулла Қаҳҳор замондошлари хотирасида. – Т., 1987.
    
57. 
    Абдусаматов Ҳ. Абдулла Қаҳҳор. – Т., 1960.
    
58. 
    Қўшжонов М., Норматов У. Махорат сирлари. – Т., 1968.
    
59. 
    Қўшжонов М. Абдулла Қаҳҳор маҳорати. – Т., 1988.
    
60. 
    Қўшжонов М. Абдулла Қаҳҳор ижодида сатира ва юмор. - Т., 1973.
    
61. 
    Qozoqboy Yo’ldoshev. Yoniq so’z. – T., “Yangi asr avlodi”, 2006.
    
62. 
    Salayev F, Qurboniyozov G. Adabiyotshunoslik atamalarining izohli so’zlari. – T., “Yangi asr avlodi”, 2010.
    

MUNDARIJA:

KIRISH...........................................................................................................3

I – BOB. O’. HOSHIMOV IJODI VA BADIIY TAHLIL

MUAMMOLARI............................................................................................9

1.1. Badiiy tahlil masalalari va yozuvchi ijodi...............................................9

1.2. Badiiy asar poetikasi va struktural tahlil................................................13

II – BOB. «BAHOR QAYTMAYDI» QISSASI BADIIY TAHLILI..........26

2.1. Asar badiiyati va obrazlar olami tahlili.................................................26

2.2. «Bahor qaytmaydi» asari va yangicha talqin muammolari...................28

III – BOB. O’. HOSHIMOV «BAHOR QAYTMAYDI» ASARI KOMPOZITSION – STRUKTURAL TARKIBI TAHLILI........................35

3.1. Qissa strukturasi va struktural tahlil.......................................................35

3.2. Asar tarkibiy tuzilishi, ma’no markazi...................................................40

3.3. Qissa poetik qurilishi va badiiyati..........................................................43

XULOSA.......................................................................................................57

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YXATI..................................58

1. 
   1Каримов. И.А. Баркамол авлод орзуси. – Т., “Ўзбекистон”, 1999 й. 57 бет.
   
2. 
   
   

2 A. Rasulov. Badiiylik – bezavol yangilik. – T.: “Sharq”, 2007-yil. 29-30 bet.

3 Q. Yo’ldosh. Yoniq so’z. – Toshkent: “Yangi asr avlodi” 2006-yil. 16 bet.

4 A. Rasulov. Badiiylik – bezavol yangilik. – T.: “Sharq” 2007-yil. 44 bet

5 Расулов А. Ардокли адиб. Ўткир Хошимов хаёт ива ижодига чизгилар. – Т., “Шарқ”, 2001. 76 б.

6 М. Қўшжонов. Ҳаёт ҳақиқати ва бадиий ҳақиқат, - Т.: 1982 йил. 101 бет.

7 S. Mirzaev XX asr o’zbek adabiyoti. – T.: “Yangi asr avlodi”. 2005-yil. 408-bet.

8 F. Salayev. Adabiyotshunoslik atamalarining izohli so’zligi. – T.: “Yangi asr avlodi”, 2010-yil. 185 bet.

9 Ўткир Ҳошимов. Баҳор қайтмайди. Қисса – Т., “Шарк”, 2007 йил. 37 бет.

.