Aleksandr Konstantinovich Glazunov

Asosiy asarlar ro’yxati 

 

“Ivan Susanin”, “ Ruslan va Lyudmila” operasi 

N.Kukol’nikning  “Knyaz Xolmskiy” tragediyasiga musiqa 

Ovoz va fortepiano uchun 80 ta  asar : Romanslar, qo’shiqlar, ariyalar. 

Simfonik  asarlar:  “Aragoncha  xota”,  “Madriddagi  tun”  kabi  ispancha 

uvertyuralar, “Kamarinskaya” simfonik fantaziyasi, “Vals-fanatziya” 

Cholg’u ansambllar 

Fortepiano uchun pyesalar: (variatsiyalar, mazurkalar, valslar, noktyurnlar va 

boshqa asarlar) 

 

Aleksandr Dargomijskiy 

 

     M.I.Glinkaning    zamondoshi,  do’sti    Dargomijskiy    ustozining  izdoshi 

bo’libgina  qolmasdan,  balki  uning  ishini  davom  ettiradigan    atoqli  

ijodkorlardan  hisoblanadi.  

      Dargomijskiy  musiqada  tanqidiy  realizmning  birinchi  namoyondasi 

bo’ldi.  Kompozitor  ijodining  asosiy  mavzusi  –boylar  va  kambag’allar  

tabaqasidagi  ziddiyatni  ochib  ko’rsatish  ,  insoniyat  huquqlarini  poymol 

qilinishiga norozilik bildirishdan iboratdir . 

   Aleksandr  Sergeyevich  Dargomijskiy  1813-  yil  fevral  oyida  Tula 

guberniyasida  tug’ildi.  U  to’rt  yo’shida  Dargomijskiylar  oilasi  Peterburgga 

---

 

22 

ko’chib  boradi  va  bo’lajak  kompozitor  hayotining  oxirigacha  o’sha  yerda 

yashaydi. 

   Aleksandrning  otasi  kichik  chinovnik  (davlat  xodimi,  amaldor)  bo’lgan, 

onasi  esa  she’rlar  yozgan.  Bola  olti  yoshidan  fortepiano,  to’qqiz  yoshidan 

boshlab skripka chalishni o’rgandi, musiqa ijodi sohasida ham urinib ko’rdi. 

    Dargomijskiy 1834- yilda Glinka bilan uchrashgandan keyin musiqa bilan 

jiddiy  shug’ullanadi  va  ijodiy  izlanish  yo’liga  kirdi.  Ayni  vaqtda 

Dargomijskiy  Glinkaning  mashhur  birinchi  rus  klassik  operasi  «Ivan 

Susanin» yaratilishida  unga  yaqindan yordam bergan edi. 

    Kompozitor shu davrda Pushkin ijodi bilan ham chuqur tanisha boshlaydi.  

Bu tanishuv uning badiiy jihatdan shakllanishida katta rol’ o’ynagan edi.  

   30-40      yillar  mobaynida  kompozitor    Pushkinning  «Sizni  sevar  edim»,  

«Yigit va qiz»,  «Ko’z  yoshlari»,  «Vertograd» singari she’rlariga   qo’shiqlar 

yaratdi. Yana u Pushkinning «Vakx tantanasi» asari asosida yakkaxonlar, xor 

va orkestr uchun kantata ham yozdi. 

    Kompozitor  shu  davrda  o’zining  birinchi  operasi-«Esmeralda»  (Viktor 

Gyugo) asarini   yaratdi, ammo opera sahnasida qo’yilsa ham, muvaffaqiyat 

qozonmadi. 

     Dargomijskiy    1844-1845  yillarda  Vena,  Bryussel  va  Parijga  bordi,  bu 

shaharlardagi  san’at    va  adabiyot  namoyandalari  bilan  tanishdi,  bu  esa 

kompozitor dunyoqarashining kengayishiga va tafakkurning o’sishiga yordam 

berdi. 

   Kompozitor  1845-  yilda  vataniga  qaytgandan  keyin  ikkinchi  operasi  - 

«Rusalka» ustida ishlay boshladi. Shu orada  Pushkin, Lermontov, Koltsov va 

boshqa shoirlarning dastlabki tanqidiy, o’z zamonasining hukmron sinflariga 

nafratdan  iborat  mazmundagi  misralarni  o’z  ichiga    olgan    she’rlariga 

musiqalar  yozdi.  Uning  shu  davrda  yozilgan  romanslarining  ko’pchilik 

qismida  boshpanasiz  qolgan,  xo’rlik,  haqorat,  istirobini  chekkan  yolg’iz 

ayollar fojiasi, ularning achchiq qismati aks ettiriladi. 

    Dargomijskiy 1855- yilda «Rusalka» operasini yozib tugatdi. 

Opera  1856 -yil may oyida Peterburgda sahnaga qo’yildi.