Mleketlik universiteti

ÓZBEKISTAN RESPUBLIKASI JOQARI HÁM ORTA ARNAWLI BILIMLENDIRIW MINISTIRLIGI BJERDEQ ATINDAĞI QARAQALPAQ MÁMLEKETLIK UNIVERSITETI

Kórkem óner Fakulteti
Kórkem óner Kafedrası
Saz atqarıwshılıǵı Qaniygeliginiń
“1” kurs studenti Nurjanov Azizbek tıń
“Jahan muzikasi tariyxı” páninen

O’z betinshe jumisi

Tema:_ N.Rimskiy Korsakov _

Orınlaǵan: Nurjanov Azizbek
Qabıllaǵan: Orazalieva Raziya

Nókis-2022-jıl


N.Rimskiy Korsakov
Reje:

1. O’miri 2. Pedagogikalıq iskerligi 3. Shan’arag’i 4. Shig’armalari

1. O’miri

Nikolay Andreyevich Rimskiy-Korsakov (1844. 18. 3, Tixvin — 1908. 21. 6, házirgi Leningrad wálayatı ) — Rus kompozitorı, pedagog, dirijor, muzıka ja’mat ǵayratkeri. " Qúdiretli topar" dıń aǵzası. Peterburg konservatoriyasi prof. (1871-jıldan ). " Qar qız" (1881), " Sadko" (1896), " Shax Sultan haqqında ertek" (1900), " Altın qorazsha" (1907) sıyaqlı operalarda ráwiyat, ańız hám erteklerge keń shaqırıq etip, xalıq árman hám niyetleri, janbaǵıshlaytuǵın tábiyaat gózzallıǵın maqtaw etken. Tariyxıy temalarǵa tiykarlanǵan " Pskovlik qız" (1872), " Shax qaylig'i" (1898) hám basqa operalari menen erksevarlik, xalqchillik ideyaların alǵa súrgen, Rus muzıkalı dramasin joqarı tekshege kótergen. Rimskiy-Korsakov — garmoniya hám orkestdin’ sheber ustası. Shıǵıs temalarındaǵı " Antar" (1868) hám " Qalasızoda" (1888), " Ispancha kaprichio" (1887) sıyaqlı dóretpelerinde programmalı simfonik muzıka rawajlanıwına úlken úles qosqan. Onıń 2 " Rus xalıq qosıqlari" kompleksi (1877, 1882), " Garmoniyadan ámeliy darelik" (1886 ), " Orkestrlaw tiykarlari" (1913) hám basqa dóretpeleri Rus hám jáhán kompozitorlıq dóretiwshiligine nátiyjeli tásir etdi. Altı jasında Rimskiy-Korsakov úyde tálim alıwdı, atap aytqanda, pianino shertiwdi basladı, biraq kitaplar menen salıstırǵanda, muzıka ol jaǵdayda kemrek tásirler qaldırdı : ekinshisinen ol shirkew muzıkasın, sonıń menen birge, Rus xalıq qosıqların kóbirek yoqtirardi. 11 jasında ol óziniń birinshi muzıka dóretpelerin jazıwdı basladı [6]. 1856 jılda ákesi sayaxat qılıwdı árman etken Nikolaydin’ teńiz kadetlari korpusına jiberdi. 1858 jılda bolajaq kompozitorda muzıkaǵa anıq qızıǵıwshılıq payda boldı : ol Rossini, Donizetti, fon veber operalari menen tanıwdı, biraq ol ásirese Robert tárepinen Jakomo Meyerber hám Mixail Ivanovich Glinkaning dóretpelerin tańlanıwda qaldırdı - Turmıs ushın. Tsar, Ruslan hám Lyudmila. Keyin Betxoven muzıkasına qızıǵıwshılıq payda boldı (ol kompozitordıń " Pastoral simfoniyasini " tańlanıwda qaldırdı ), Motsart hám Mendelson.. " Men 16 jaslı bala edim, ol muzıkanı qızıǵıwshılıq menen jaqsı kórerdi jáne onı oynardim", dep esleydi ol. Taǵı saldamlılaw muzıkalıq tálim alıw zárúr ekenligin sezim etip, 1859 jıl gu’zde Nikolay Pianist F. A. Kanildan sabaq alıwdı basladı [7]. 1862 jılda ákesi qaytis boladi hám Rimskiy-Korsakovlar shańaraǵı Sankt-Peterburgga kóship ótti. Sol jılı Nikolay Fyodor Kanilla sebepli kompozitor Mily Balakirev menen ushrasdi jáne onıń ózligi hám estetik qarawlarınıń qáliplesiwine sheshiwshi tásir kórsetken do’geregine aǵza boldı. Sol waqıtta " Qúdiretli qısım " atı menen ataqlı bolǵan Balakirev sheńberine onıń basshısı Balakirev hám Rimskiy-Korsakovdan tısqarı Ts A. Kui hám M. P. Mussorgskiy da kirgen. Balakirev jas kásiplesleriniń jumısın qadaǵalaw etdi hám olar jaratqan kompozitsiyalar ushın tekǵana tuwrı kompozitsion qararlardı usınıs etdi, bálkim ásbapsazliqda da járdem berdi. Miliy Alekseevichdin’ tásiri hám baslıqlıǵı astında Rimskiy-Korsakovdin’ birinshi iri shıǵarması - Birinshi simfoniya baslandı. Kompozitordıń sózlerine kóre, Simfoniyanin’ baslanıwı ushın eskizlar onıń Kanil menen oqıǵan jıllarında da bar edi, biraq kompozitsiya ústinde saldamlı jumıs tek 1861-1862 jıllarda baslanǵan - hám " 1862 jıl may ayına kelip, birinshi bólim, scherzo. hám Simfoniyanin’ finali men tárepinen jaratılǵan hám qanday da tárzde orkestr etilgen.Sol báhárde Nikolay teńiz korpusın jeńillikli diplom menen tamamladi hám teńiz xızmetine midshipman retinde qabıllandı. 1862 jıldan 1865 jılǵa shekem ol Arqa Amerika arqalına ekspediciyada qatnasqan " Almaz " qayshı kemesinde xızmet etdi, bunıń nátiyjesinde ol bir qatar mámleketlerge - Angliya, Norvegiya, Polsha, Franciya, Italiya, Ispaniya, AQSh, Braziliya. qayshı kemedegi xızmet muzıka ushın waqıt qaldırmadi, sol sebepli bul dáwirde kompozitor qáleminen payda bolǵan birden-bir dóretpe Birinshi Simfoniyanin’ ekinshi bólegi, 1862 jıl aqırında jazılǵan Andante edi, sonnan keyin Rimskiy-Korsakov waqtınsha.jazıwdı keshiktirdi. Teńiz turmısınan alınǵan tásirler keyinirek kompozitor óz dóretpelerinde orkestr reńleri arqalı súwretlewge iye bolǵan " teńiz tábiyat kórinisileri" de óz hákisin taptı. Sapardan kelgennen son’ , Rimskiy-Korsakov taǵı Balakirev do’geregi aǵzaları safida boladı, ol óziniń jańa aǵzası - ximik hám intiluvchan kompozitor A. P. Barodinni, do’gereginn’ buti A. S. Dargomijskiy menen, Glinkaning qarindasi L. I. Shestakova menen ushrasadı. P. I.