Aholi o’rtasida turizmni tashkil qilish

9-rasm. Suvdagi toshlar ustidan o’tish
Umumiy tarbiyaviy, ommaviy va targ’ibot ishlari:
turizm to’g’risida suhbat, ma’ruza, kechalar o’tkazish;
devoriy gazetalar, video tasvirlarni namoyish qilish, tanqidiy materiallar, uning natijalari, fotomontaj tashkil qilish;
sayohatlar, yurishlar, slyotlar o’tkazish va uning natijalari; g. o’quvchilarning bir kunlik, ko’p kunlik yurishlari, yurish davomida ijtimoiy-foydali ishlar;
o’lkani o’rganish, qidiruv ishlari yakuni;
turizm bo’yicha muzey (burchak) ishlariga tavsif.
Moliyaviy va xo’jalik ishlari:
turistik jihozlarning soni, yangidan olish ish tahlili;
sarflangan pul, otaliqdagi tashkilotlar yordami;
jihozlar bilan ta’minlashdagi kamchilik yoki ilg’or tajribalar, maktab rahbari faoliyati.
Xulosalar:
maktabda erishilgan yutuqlar yoki kamchiliklar sababi;
asosiy yutuqlar va kamchiliklar, uni tugatish yo’llari; v. navbatdagi rejalarni amalga oshirish tadbirlari.
Umuman, hisobot qilingan ishlarni konkret va ob’ektiv yoritilishi, tanqidiy bo’lishi, jamoani turizmga jalb qilish yo’llarini topishga qaratilmog’i kerak. Hisobotni ilmiy-metodik formalar va yo’nalishlarga qaratish, undan foydalanish zarur.
Keyingi vaqtlarda geografiya, botanika, zoologiya, tarix o’qituv- chilari hamkorligida ko’pgina maktablarda o’lkashunoslik xonalari tashkil qilinmoqda. Ularda o’lkashunoslikning muhim tarmog’i bo’lgan turli gerbariylar, tabiatda uchraydigan xilma-xil toshlar va boshqa narsalar mavjud. Qisqasi, o’quvchilar sayohat va yurishlarda uchratgan qiziqarli narsalarni olib kelib, o’z muzeylariga yig’ishadi, ularni avaylab saqlashadi. Bunda jismoniy tarbiya o’qituvchilari, faol turistlarning hissasi katta. Chunki, sayohat va yurishlarda kollektsiyalar to’plashib. keyin ularni shu xona yoki burchaklarga topshiradilar. Lekin shuni ham qayd qilish kerakki, ayrim sayohatchilar kollektsiya yoki gerbariy to’plashga unchalik e’tibor berishmaydi, buni o’z vazifalari deb qaramaydilar. Natijada maktablarda turizm bo’yicha maxsus muzey yoki burchaklar juda kamchilikni tashkil qiladi.
Respublika Xalq ta’limi vazirligi maktablarda o’lkashunoslik, turistik ishlami yaxshilash, bu bilan o’quvchilarning yaxshi hordiq chiqarish, sog’ligini mustahkamlash, fan olamini chuqur o’rganish, bilim, saviya va o’zlashtirishni shu yo’l bilan mustahkamlash yo’llarini ko’rsatib bermoqda.
Shularni nazarda tutib, har bir maktabda o’lkashunoslik va turistik sektsiyalarni jonlantirish, ish faoliyatini kuchaytirish, tegishli jihoz va imkoniyatlar bilan ta’minlash, maxsus muzeylar (burchak) tashkil qilish maqsadga muvofiqdir.
O’lkashunoslik va turistik muzeylar birinchi navbatda geograflya, tarix, biologiya, jismoniy tarbiya o’qituvchilari hamkorligida tuzilishi lozim. Muzeyda faqat o’lkashunoslikka oid materiallargina emas, balki quyidagi turistik materiallar ham mavjud bo’Iishi lozim:
asosiy turistik jihozlarning (chodir, ryukzak, arqonlar, idish- tovoqlar, turistik kiyimlar, binokl) namulari;
turizmga doir adabiyotlar, plakatlar, targ’ibot vositalari;
ko’p kunlik sayohatiarda ishlatiladigan turistik jihozlar hamda oziq-ovqatlarning turlari, normalari, tibbiyot aptechkasidagi dorivorlar, turistik normalar ro’xati;
jarohatlanganda birinchi yordam ko’rsatish tadbirlari, formalari va ularning vositalari;
arqon bilan ishlash, uning tugunlari;
Turistlar hayoti, musobaqalari, turistik texnikalar aks ettirilgan fotomontaj, plakatlar va fotoalbomlar;
Sayohatlar, mashg’ulotlar davomida yozib olingan magnit lentalari, sayohat xotiralari yozilgan daftarlar, gazeta, jurnal materiallari;
Sayohatni aks ettiruvchi hujjatli filmlar;
faol turistlar, veteran turistlar, jamoatchi instruktorlar va tuman, shahar hamda viloyat chempionlarining fotosuratlari, ularning erishgan yutuqlari, biografiyalari.
Turizm tadbirlarini amalga oshirish, unga ommani jalb etishda kasaba uyushmalari, sport tashkilotlari, o’quv yurtlar, ishlab chiqarish mehnat jamoalarining rahbarlari. turar-joylardagi jamoatchi faollar, ota- onalar, turistlar targ’ibot va tushuntirish ishlarini o’tkazishlari, turistik yurishlar, slyotlar uyushtirishlari zarur bo’ladi. Bu faoliyatlarni tashkil qilish va o’tkazish normalarini talabalar nazariy va amaliy turistik mashg’ulotlar hamda yurishlar jarayonida to’la o’zlashtirib olishlari, mustahkam malaka va bilimga ega bo’lib olishlari kerak.