Abdulla qodiriy nomidagi jizzax davlat pedagogika instituti tabiiy fanlar fakulteti

Afrika milliy parklari.
Afrikada milliy parklarni tuzish juda dolzarb. Brakonerlar - o’g’rincha ovchilar hayvonlarni himoya qiluvchi mahalliy qonunlarni tez - tez buzib turishadi, vaqti hushlik va foydani quvib noyob hayvon va qushlarni ayovsiz qirishadi. Afrika mamlakatlari hukumatlari tomonidan tirik tabiat muzeylari va laboratoriyalari bo’lib xizmat qiluvchi katta qo’riqxonalar va milliy parklar qurilgan. Eng katta parklar qatoriga Zair parklarini kiritish mumkin: Salonga, Upemba, Maiko va Virunga. Zambiyada begemotlar va qora karkidonlarning katta miqdoriga ega bo’lgan Kafue parki tashkil etilgan. Hwange milliy parki Zimbabve da joylashgan bo’lib, 1927 - yili rezervda turgan va faqat 1949 - yili yuridik maqomiga ega bo’lgan. Park xududining uchdan bir qismi tashrif buyuruvchilarga ochiq, qolgan qismiga tabiatning dastlabki ko’rinishini saqlash maqsadida kiritish tam’qiqlangan. Tanzaniyadagi Serengeti milliy parki dunyoga o’zining ko’p miqdordagi wildebeess, zebras va gazelles podalari bilan mashhur. Lekin, eng katta Afrika milliy parki Keniyadagi savo dir. Markaziy Keniyada Aberdare va Kruger milliy parklari yaratilgan bo’lib, ularda Afrikaning eng katta hayvonlari fillar, begemotlar, oq karkidonlarning butun to’dasi tabiiy sharoitlarda yashaydi. Milliy fillar qo’riqxonasi Addo Elephant da suvda maxsus minora qurilgan bo’lib, u erdan turistlar kechqurun fillarning suv ichishini tomosha qilishlari mumkin. Ugandaning Kabalega parki (Murchison sharsharasi yonida) ning asosiy qismini savanna egallagan. Uning bm’zi qismlari changalzor, bir qismi Nil qirg’og’ida papirus o’simliklari bilan qoplangan. Afrikaning boshqa yirik milliy parklari - Malidagi Baoule, Bosvanadagi Gemsbok, Namibiyadagi Namib Desert G’ Naukluft (Janubiy - Garbiy Afrika) va Markaziy Afrika Respublikasidagi Manovo - Gounda - St. Floris.
Osiyo va Avstraliya parklari.
Osiyo mamlakatlaridan Yaponiyada tabiatga juda ehtiyotkorona munosabatda bo’linadi. Yaponiyada ko’p miqdorda milliy parklar mavjud bo’lib, ular ichida eng mashhuri va tan olingani - Fudziyama tog’idagi milliy timsol hisoblanuvchi vulqon konusi - Fuji -Hakone - Izu. Dengiz akvaparki Seto - Naikoi zabt etuvchi seascapesga ega. O’chgan vulqonlar og’zini ko’ruvchilar uchun Akan parki ham mashhur. Chubu - Sangaku parki Yaponiyaning eng yuqori tog’ cho’qqilari - Alps ni o’z ichiga oladi. Ko’pgina muqaddas ibodatxonalarini o’z ichiga olgan Love1y Nikko parki ham tog’li hududda joylashgan.
Hindistonda ham bir nechta milliy parklar tashkil etilgan bo’lib, ulardan eng mashhuri Himolay tog’i yaqinidagi Corbett parki hisoblanadi, Parkda noyob hayvonlardan - yo’lbars va qoplonlar yashaydi. Shri - Lankadagi Gal Oya parki katta hovuzdan iborat. Unda fillar va qoplonlardan tashqari qushlar dunyosining noyob vakillari ko’p miqdorda mavjud.
Avstraliya milliy parklarning keng tizimiga ega. Ular ichida eng mashhuri Gagadu parki bo’lib, unda yirik tumsox pitomniki (pitomnik - hayvonlar parvarish qilinadigan, ko’paytiriladigan, qo’riqlanadigan joy) mavjud. Mazkur parkda turistlarni jalb qilish uchun pitomnikning binosi tumsox shaklida qurilgan dunyoda yagona bo’lgan oteli bilan mashhur. Tosh barmoqlar mashhur Vodiysi va uzunligi bir kilometrga yaqin bo’lgan bahaybat toshli to’lqin shaklidagi ajoyib qoya Avstraliya janubidagi Perth turistik markazi yaqinida joylashgan. Yangi Zelandiyada esa uchta park eng mashhurlari hisoblanadi: Tongariro, Egmont va Fiordland.