Abdulla qodiriy nomidagi jizzax davlat pedagogika instituti tabiiy fanlar fakulteti

REKREATSION RESURSLAR
1. Rekreatsion salohiyatning tabiiy shart-sharoitlar bilan bog’liqligi
Tabiiy resurslar ishlab chiqarishni joylashtirish va rivojlantirishda asosiy omillardan hisoblanadi. Tabiiy resurslar tushunchasini ta’riflashdan oldin, bu tushunchaning ko’pchilik mualliflar tomonidan turlicha talqin qilinishini aytib o’tish kerak.
Akademik I.P.Gerasimov bilan professor D.L.Armandlar tabiiy resurslarga, bizning nazarimizda, eng to’liq ta’rif berganlar: “Tabiiy resurslar kishilar bevosita tabiatdan oladigan va ularning yashashlari uchun zarur bo’lgan xilma-xil vositalardir”.
Yu.G.Saushkin elektr energiya olish, oziq-ovqat mahsulotlari ishlab chiqarish uchun foydalanish mumkin bo’lgan tabiiy komponentlarni va sanoat uchun xom ashyoni tabiiy resurslarga kiritadi. Yirik olim A.A.Mins tabiiy resurslarni foydalanish shakllari va yo’nalishlariga qarab, iqtisodiy jihatdan klassifikatsiyalashni ya’ni tasnif qilishni ilgari suradi.
Iqlim resurslari - atmosfera havosi, shamol energiyasi va yog’inlardan iborat bo’lib, bitmas-tuganmasdir. Biroq, atmosferaning tarkibi va u bilan bog’liq bo’lgan sifati mexanik aralashmalar, sanoat va transport gazlari hamda radioaktiv moddalar bilan ifloslanishi natijasida ancha keskin o’zgarishi mumkin. Havo tozaligi uchun kurash resursni muhofaza qilishning eng muhim vazifalaridan biridir.
Kosmik resurslarga quyosh radiatsiyasi hamda dengiz suvlarining ko’tarilish va pasayishi (qalqishi) energiyasi kirib, ular ham amalda bitmas-tuganmasdir. Lekin, ular insonning faol xo’jalik faoliyati ta’siri ostida o’zgarishi mumkin. Masalan, katta sanoat shaharlarida atmosfera tarkibining o’zgarishi, ya’ni ifloslanishi, quyosh radiatsiyasi miqdoriga ta’sir qiladi. Chunonchi, atmosfyera tarkibida karbonat angidrid gazining orta borishi radiatsiya miqdorining proporsional ravishda ortishiga sabab bo’ladi. Demak, atmosfera havosini muhofaza qilish, avvalo, uning tozaligi uchun kurash demakdir.
Tabiatning inson uchun ahamiyati. Tabiat va uning boyliklari inson uchun nihoyatda xilma-xil: iqtisodiy, sog’lomlashtiruvchi, tarbiyaviy, estetik va ilmiy ahamiyatga ega. Shunga muvofiq, tabiatni muhofaza qilish muammosi quyidagi asosiy jihatlarga bo’linadi.