3. Statistika faninig paydo

1.Yoppasiga kuzatish

2.Qisman kuzatish

Yoppasiga kuzatish deyilganda statistik to’plamdagi barcha birliklar haqidagi malumotlarni to’plash tushuniladi. Bunga misol qilib,statistik hisobotlarni ko’rsatish mumkin.

Qisman kuzatish deyilganda statistik to’plamdagi birliklardan qandaydir bir qismi haqida kerakli bo^,lgan malumotlarni to’plash tushuniladi. Qisman kuzatish o’z ichiga tanlama kuzatish, asosiy massivni kuzatish,anketli kuzatish va monografik kuzatishni oladi.
Statistik kuzatish 3 xil usulda olib boriladi:

4. 
   
   Bevosita kuzatish usuli
   
5. 
   
   Hujjatli kuzatish usuli
   
6. 
   
   Savol-javob usuli
   

Statistik kuzatish xatolari va ularni tekshirish

sitatistik kuzatish xatolari o’z navbatida ikkiga bo’linadi:

1. 
   
   Qayd qilish xatolari
   
2. 
   
   Reprezentativ xatolar
   

Qayd qilish xatolari o’z navbatida tasodifiy va muntazam xatolarga bo’linadi.
Tasodifiy xatolar deganda nima tushuniladi? Tasodifiy xatolar deganda yozuvdan tushirib qoldirilgan,sanashdaxatolikka yo’l qo’yilgan,kuzatuvchining charchashi natijasida yuzaga kelgan xatolar tushuniladi.Muntazam xatolar deganda nima tushuniladi? Muntazam xatolar deganda bila turib va bilmasdan turib yo’l qo’yilgan xatolar tushuniladi.
Reprezentativ xatolar deganda nima tushuniladi? Reprezentativ xatolar deganda bosh to’plam bilan tanlama to’plam orasidagi tafovut tushuniladi. Bu xato faqat tanlama to’plamga xosdir.Statistik kuzatishda qo’yilgan xatolarni tekshirish quyidagi ikki xil usul bilan amalga oshiriladi :

1.Arifmetik tekshirish

2. Mantiqiy tekshirish


Arifmetik tekshirish deganda malumotlarni jami bo’yicha arifmetik hisoblash orqali,jadvallarning ustunlari va qatorlaridagi malumotlarni dastlabki hisob va buxgalteriya hisobi malumotlari bilan solishtirib tekshirish tushuniladi.Mantiqiy tekshirish deganda o’zaro bog’liq bo’lgan u yoki bu malumotlarni haqiqiy malumotlar bilan, reja bilan solishtirib tekshirish tushuniladi
Nazorat savol va topshiriqlar:

1.Statistik kuzatish deganda nima tushiniladi?

2.Statistik kuzatish shakllarini tushintiring

3. Tasodifiy xatolar deganda nima tushuniladi?

4. Muntazam xatolar deganda nima tushuniladi?

5. Statistik kuzatishda qo’yilgan xatolarni tekshirish usullarini bayoni