1-Topshiriq. Takrorlash uchun savollar 1.Markaziy bank va uning yuridik shaxs maqomi mazmuni nimalardan iborat? Javob: Markaziy bank hech kimning oldida hisobdor emas,faqat 1 yilda bir marta oliy majlisning senat palatasiga hisobot topshiradi.Shuningdek barcha banklarni nazorat qiladi va valyuta barqarorligini ta`minlaydi.
2.Markaziy bank vakolatlari haqida nimalarni bilasiz? Javob: Markaziy bank vakolatlaridan 1-2 ta misollar keltiraman:
kredit tashkilotlaridagi qoidabuzarliklarni aniqlash yuzasidan nazorat tadbirlarini amalga oshiradi, shu jumladan masofadan turib ham amalga oshiradi;
3.Markaziy bankning ma’muriy-boshqaruv soxasidagi vazifalari haqida so‘zlab bering. 4.Markaziy bankning boshqaruv organlari va ularning vakolatlari nimalardan iborat? Javob: Markaziy bank vakolatlari quyidagilardan iborat:
-kelgusi yil uchun pul-kredit siyosatining asosiy yo‘nalishlarini tasdiqlaydi;
-Markaziy bankning normativ-huquqiy hujjatlarini tasdiqlaydi;
-Markaziy bankning xalqaro tashkilotlarda ishtirok etishi, shuningdek xalqaro shartnomalar va bitimlar tuzishi hamda ularga qo‘shilishi masalasini ko‘rib chiqadi;
-pul belgilarining nominal qiymatini, namunalarini va ularni qaytarib olish shartlarini belgilaydi;
-Markaziy bankning buxgalteriya hisobini,hisobotini va moliya-xo`jalik faoliyatini yuritish tartibini belgilaydi;
5. Markaziy bank raisining vakolatlari qanday? Javob: Markaziy bank raisi va uning boshqaruvi faoliyatiga rahbarlik qiladi, shuningdek O‘zbekiston Respublikasi hududida va xorijda Markaziy bank nomidan ishonchnomasiz ish yuritadi;
- Ichki audit xizmatiga rahbarlik qiladi;
- Markaziy bank faoliyati masalalarini hal qiladi, bundan ushbu Qonunga binoan Markaziy bank boshqaruvining vakolatlariga kiritilgan masalalar mustasno;
- Markaziy bank boshqaruvining qarorlarini imzolaydi, buyruqlar va farmoyishlar qabul qiladi;
- Markaziy bankning faoliyatini va joriy operatsiyalarini tezkor boshqarishga doir harakatlarni bajaradi;
- O‘zbekiston Respublikasi Prezidentiga va O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Senatiga hisobot taqdim etadi;
6.Markaziy bankning huquq va majburiyatlarini tushuntiring. Javob: Markaziy bank huquqi va majburiyatlari quyidagilardan iborat:
Markaziy bank yuridik shaxs bo‘lib, u davlatning mutlaq mulkidir va o‘z xarajatlarini o‘zining daromadlari hisobidan amalga oshiradi.
Markaziy bank o‘z vakolatlari hamda vazifalari doirasida davlat hokimiyati va boshqaruvining boshqa organlaridan mustaqil ravishda qarorlar qabul qiladi.
- Markaziy bank davlatning majburiyatlari yuzasidan, davlat esa Markaziy bankning majburiyatlari yuzasidan, agar ularning o‘zi bunday majburiyatlarni o‘z zimmasiga olmagan bo‘lsa yoki qonunda boshqacha qoida nazarda tutilmagan bo‘lsa, javobgar bo‘lmaydi.
- Markaziy bank,shuningdek uning tasarrufidiga tashkilotlar O`zbekiston Respublikasining Davlat gerbi tasviri tushirilgan, o`z nomi yozilgan muhri va blankasiga ega bo`ladi
- Markaziy bank va kredit tashkilotlari bir-birining majburiyatlari bo‘yicha javobgar bo‘lmaydi.
7.Markaziy bankning hukumat bilan munosabatlarini keltiring va asoslang. Javob: Hukumat bilan markaziy bank iqtisodiyotiga asosiy makroiqtisodiy ko`rsatkichlarni nazorat qilish uchun doimiy ravishda statistic axborot almashib turadilar
Hukumat, vazirliklar va idoralar Markaziy bankka u o‘z vazifalarini bajarishi uchun zarur bo‘lgan moliyaviy, iqtisodiy axborot va hujjatlarni taqdim etadilar.
Hukumat kelgusi moliya yilida kreditlashning ichki va tashqi manbalaridan qarz ajratish, shu jumladan ushbu qarz doirasida to‘lanadigan summalarni berish rejalari, shuningdek kredit berishning taklif etilayotgan muddatlari va shartlari to‘g‘risida Markaziy bank bilan maslahatlashadi. Moliya vazirligi O‘zbekiston Respublikasi va uning davlat organlari olayotgan barcha qarzlar to‘g‘risida Markaziy bankka xabar beradi.
8. Markaziy bankning nobank tashkilotlar bilan munosabatlarini tushuntiring. Javob: Markaziy bank moliya-bank tizimi barqarorligini saqlab turish, omonatchilar, qarz oluvchilar va kreditorlarning manfaatlari himoya qilinishini ta’minlash maqsadida banklar, mikrokredit tashkilotlari lombardlar va kredit byurolari faoliyatini tartibga soladi hamda nazorat qiladi, shuningdek ular tomonidan ichki nazorat qoidalariga hamda jinoiy faoliyatdan olingan daromadlarni legallashtirishga, terrorizmni moliyalashtirishga va ommaviy qirg‘in qurolini tarqatishni moliyalashtirishga qarshi kurashish bilan bog‘liq axborotni maxsus vakolatli davlat organiga taqdim etish tartibiga rioya etilishi ustidan monitoring hamda nazorat qiladi. Markaziy bank banklarni, kredit byurolarini ro‘yxatga oladi, shuningdek bank operatsiyalarini amalga oshirish huquqini beruvchi litsenziyalar beradi, mikrokredit tashkilotlari, lombardlar, kredit byurolari faoliyatini va qimmatli qog‘ozlar blankalari ishlab chiqarishni litsenziyalaydi.
2-Topshiriq. Bank strukturasini jadvalga kiriting.
