Tdiu sf iqtisodiyot fakulteti r e f e r a t mavzu: banklar va bank faoliyati



Download 142,87 Kb.
Pdf ko'rish
bet1/2
Sana24.01.2023
Hajmi142,87 Kb.
#901994
  1   2
Bog'liq
MOLIYA BOZORI ST. 1 BANKLAR FAOL. 04.11





 
 
TDIU SF

IQTISODIYOT FAKULTETI
 
R E F E R A T

 
MAVZU:BANKLAR VA BANK FAOLIYATI
 
STATISTIKASI
 
 

T A Y Y O R L A D I : A K B A R O V A D
 
T E K S H I R D I : U S M O N O V A S H


 
B A N K L A R V A B A N K F A O L I Y A T I
 
Reja:
1. Banklarning mohiyati, kelib chiqish asoslari, taraqqiyoti va ularni bozor 
iqtisodiyotidagi o`rni.
2. O`zbekiston Respublikasi bank tizimi va uning rivojlanish bosqichlari.
3. Markaziy bank va uning funksiyalari. O`zbekiston Respublikasi Markaziy 
banki faoliyatining asoslari
4. Tijorat banklari, ular faoliyatining tamoyil va funksiyalari. Tijorat 
banklarining operatsiyalari.


Banklarning mohiyati, kelib chiqish asoslari, taraqqiyoti va ularni bozor 
iqtisodiyotidagi o`rni.
Bank deb, pul mablaglarini yig`uvchi, saqlab beruvchi, kredit-xisob va boshqa 
vositachilik operatsiyalarini bajaruvchi muassasalarga aytiladi. 
Banklar paydo bo`lishining asosi bo`lib tovar-pul munosabatlarining rivojlanishi 
xisoblanadi. Tovar-pul munosabatlarinig bo`lishi va ularning rivojlanib borishi barcha 
ijtimoiy-iqtisodiy tizimlarda banklarning ham bo`lishini taqazo etadi. 
Banklar o`rta asrlarda puldorlar tomonidan pulni qabul qilish va boshqa davlat, 
shaxar puliga almashtirib berish asosida kelib chiqqan. Keyinchalik puldorlar o`z bo`sh 
turgan mablag`laridan foyda olish maqsadida ularni vaqtincha foydalanishga mablag` 
zarur bo`lgan subyektlarga ssudalar berishgan. Bu hol pul almashtiruvchi 
puldorlarning bankirlarga aylanishiga olib kelgan. 
Bank so`zi italyancha «banka» so`zidan olingan bo`lib, «stol», «pullik stol» 
degan ma`noni anglatadi, chunki o`rta asrlarda italiyalik puldorlar hamyonlaridagi, 
idishlaridagi tangalarni stol ustiga qo`yib xisob-kitob qilganlar. 
XII asrlarda Genuyada pul almashtiruvchilarni «bancherii» deb atalib, agar 
puldorlarning qaysi biri ishonchni oqlamasa va ishiga ma`suliyatsizlik qilsa, u o`tirgan 
stol sindirib tashlangan va uni «Banco rotto», ya`ni bankrot deb atashgan. Banklar 
paydo bo`lishining boshlang`ich nuqtasi bo`lib XVI asrda Florensiya va Venetsiyada 
tashkil qilingan kichik jiro-banklar xisoblanadi. Keyinchalik bunday banklar 
Amsterdamda (1605), Gamburgda (1618), Milanda, Nyurenbergda, Genuyada vujudga 
kelgan. Bu banklar asosan o`z mijozlari – savdogarlarga xizmat qilgan, ular o`rtasida 
naqd pulsiz xisob-kitoblarni olib borgan. 
Angliya bank tizimi (XVI asr) yuzaga kelgan va rivojlangan birinchi davlat 
hisoblanadi. Angliya bankirlari oltinni saqlab beruvchilar va savdogarlardan kelib 
chiqqan. Tarixda birinchi yuzaga kelgan bank Angliya banki hisoblanadi, u 1694 
yilda aksioner bank sifatida tashkil bo`lgan. Keyinchalik sanoat rivojlanishi natijasida 
banklar boshqa mamlakatlarda ham tashkil bo`lgan. 
.
Natural xo’jalik munosabatlarining tugashi, savdo-sotik munosabatlarining 
rivojlanishi pullik xisob-kitoblar olib borishga, kredit tizimini rivojlanishiga yo`l ochdi. 
Ssuda kapitalisti asosan o`z bo`sh mablag`ini qarzga berib ssuda foizi sifatida 
daromadga ega bo`lsa, bankirlar asosan chetdan jalb qilingan mablag`larni kreditga 
berib foydaga ega buladi. Banklar korxona, tashkilot, davlat muassasalari, aholi bo`sh 
pul mablag`larini jalb qilish orqali katta hajmdagi mablag`ni jamlab uni 
xarakatini boshqaradi. Banklarni yiriklashuvi va ular faoliyatini takomillashuvi ularni 
maxsus korxonalar – kredit muassasalariga aylanishiga olib keldi. 


Xozirgi vaqtda jahonda umum qabul qilingan bank tizimi ikki pog`onali bank 
tizimi bo`lib u markaziy bank va tijorat banklari tarmog`ini o`z ichiga oladi. 
Bank tizimini bozor iqtisodiyoti talablaridan kelib chiqib qayta tashkil etish 
quyidagi tamoyillarga asoslangan holda olib boriladi: 
- Xorijiy va mahalliy investorlarning ishonchini qozonish maqsadida bank-
moliya tizimi barqarorligiga erishish 
- bank tizimidagi islohatlar umumiqtisodiy islohatlarning o`tkazilishi bilan mos 
kelishi 
- bank-moliya tizimini bosqichma-bosqich takomillashtirish yo`li bilan jahon 
banki tizimiga yaqinlashtirish 
- pul-kredit siyosatini olib borishda mamlakatning ichki ehtiyojini va uning 
iqtisodining xususiyatini hisobga olish 
- banklar faoliyatida mijozlar manfaatini ustun quyish va boshqalar. 
Jahon amaliyotidagi xozirgi mavjud banklarning rivojlanishini quyidagi ikki 
davrga bo`lish mumkin: 
Birinchi davr – bu O`zbekiston mustaqillikka erishgungacha bo`lgan davrdagi 
bank tizimi 
Ikkinchi davr O`zbekiston mustakillikka erishgandan keyingi davrdagi bank 
tizimi. 
Bank tizimi rivojlanishining birinchi davri quyidagi bosqichlarni o`z 
ichiga олади: 
- Birinchi bosqich XIX-asrning oxiridan 1930-32 yillargacha bo`lgan davrni o`z 
ichiga olib bunda oldingi mavjud bo`lgan banklar zaminida sobiq ittifoqning kredit 
tizimi tashkil qilindi. Bu davrda shu vaqtdagi iqtisodiyotning rivojlanishiga mos 
keluvchi tarmoq banklari, o`lka banklari, tijorat banklari, maxsus banklar, davlat 
banklari kabi banklar faoliyat ko`rsatgan.
- Ikkinchi bosqich 1932 yildan 1959 yillargacha bo`lgan davrni o`z ichiga oladi. 
Bu davrda banklar korxonalarni veksel orqali kreditlashdan (egri kreditlash) to`g`ridan-
to`g`ri kreditlashga o`tdi. Bunda banklar xalq xo`jaligi sohalari bo`yicha tashkil qilindi 
va ular shu sohalarga muddatli kreditlash va moliyalashtirish bilan shug`ullangan. 
Davlat banki asosan qisqa muddatli kreditlashni olib borgan. 
- Uchinchi bosqich 1959 yildan 1988 yilgacha bo`lgan davrni o`z ichiga 
oladi. Бунда mavjud tarmok banklari qayta tashkil qilinib mamlakatdagi barcha kredit 
munosabatlarni olib borish maqsadida uchta yirik bank - Davlat banki, qurilish banki, 


tashqi savdo banki tashkil qilindi. Davlat banki xalq xo`jaligining barcha sohalariga 
(qishloq xo`jaligiga o`zoq muddatli kredit ham) qisqa muddatli kredit bergan. Qurilish 
banki kapital quyilmalar bilan boglik operatsiyalarni bajargan. Tashki savdo banki 
mamlakatning eksport-import operatsiyalarini bajargan. 

Download 142,87 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish