1-ma’ruza moddiy nuqtaning ilgarilanma harakati


Moddiy nuqtaning ilgarilanma harakat kinematiksi



Download 90,31 Kb.
bet5/8
Sana07.07.2021
Hajmi90,31 Kb.
#111771
1   2   3   4   5   6   7   8
Bog'liq
1-Maruza

Moddiy nuqtaning ilgarilanma harakat kinematiksi.


Moddiy nuqtaning to’g’ri chiziq bo’ylab harakatini kuzataylik (1.2-rasm).



1.2- rasm. Moddiy nuqtaning 0X o’qi bo’yicha to’g’ri chiziqli harakati

To’g’ri chiziq 0X koordinata o’qi bo’ylab joylashgan, deb hisoblaymiz. Moddiy nuqta holati quyidagi ifoda bilan belgilanadi:



x =x(t)

Belgilangan t vaqtda moddiy nuqta koordinatasi x1=x(t) bo’lgan A1 holatda deb hisoblaymiz. Dt vaqtdan so’ng moddiy nuqta koordinatasi x2=x(t+Dt) bo’lgan A2 holatga ko’chadi. Demak, moddiy nuqta Dt vaqt ichida Dx yo’lni bosib o’tadi:



Bosib o’tilgan Dx yo’lni Dt vaqt oralig’iga nisbati moddiy nuqtaning o’rtacha tezligi deb ataladi



,

Agarda Dt vaqt oralig’i nisbatan katta bo’lsa, o’rtacha tezlik tushunchasi o’rinli bo’ladi. Ammo Dt vaqt oralig’ini kichraytira borsak, natijadaDx/Dtnisbat ma’lum bir chegaraviy qiymatga intiladi.

Bu chegaraviy qiymat moddiy nuqtaning oniy tezligideb ataladi

,

Matematikada bu ifoda x(t) ifodadan t vaqt bo’yicha olingan hosila deb aytiladi:



,

Bosib o‘tilgan yo‘ldan vaqt bo‘yicha olingan birinchi tartibli hosila moddiy nuqtaning oniy tezligideb ataladi.

O‘rtacha va oniy tezliklar faqat to‘g‘ri chiziqli tekis harakatda bir xil bo‘ladi. Notekis va egri chiziqli harakatda ular turlicha bo‘ladi, oniy tezlik yo‘lning har xil nuqtalarida va turli vaqtlarda har xil bo‘ladi.

Agar tezlik va vaqt orasidagi bog‘lanish ma'lum bo‘lsa, undan doimo yo‘l bilan (koordinatalar bilan) vaqt orasidagi bog‘lanishni ( yoki , , ni) topib olish mumkin. Tezlik moduli , bundan elementar ko‘chish moduli . Butun trayektoriya bo‘yicha ko‘chishni integrallab, nuqtaning t1 dan t2 gacha vaqt oralig‘ida bosib o‘tgan yo‘lini topamiz:

Ko‘pinchalik moddiy nuqtaning tezligi vaqtning funktsiyasidan iborat bo’ladi, ya’ni u= u(t).

Bu tezlikni vaqt birligida o’zgarishi nuqtaning o’rtacha tezlanishi deb ataladi.


Download 90,31 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish