1. Elektrpoezda asosiy raxbar kim? Manevr ishlari va ularni me’yorlash

3. Poezdlar tuzish rejasining qulay
variantini aniqlashda professor А.P. Petrov 
tomonidan taklif etilgan “Mutloq hisoblash” usulidan foydalaniladi. Buning uchun 
toʼgʼri liniyada joylashgan А, B, V, G, D texnik stantsiyalaridan ixtiyoriy 4 tasi 
tanyanch stantsiyalari sifatida tanlab olinadi va shu asosida poezdlar tuzish rejasi 
shakillantiriladi. Kurs loyihasida А, B, V va D texnik stantsiyalari tayanch stantsiyalar 
sifatida qabul qilinadi.
Ushbu usul hisobi ikki bosqichda amalga oshiriladi: tayanch stantsiyalari uchun 
poezdlar tuzish rejasining qulay variantini aniqlash; har bir tayanch stantsiyalari 
orasidagi texnik stantsiyalar uchun reja hisoblash. 
Tayanch stantsiyalari uchun poezdlar tuzish rejasining qulay variantini aniqlashdan 
oldin, 1.6 – jadvalga asosan qolgan vagon oqimlaridan tayanch stantsiyalar oʼrtasida 
vagon oqimlari hisobiy rejasi shakillantiriladi 
Tayanch stantsiyalari uchun vagon oqimlari shakillantirilgandan keyin, toʼgʼri 
liniyada joylashgan tayanch stantsiyalar uchun mumkin boʼlgan variantlar soni 
topiladi

 

2
2
1
2




n
n
v
K
bu yerda tayanch stantsiyalar soni. 
Kurs loyihasida tayanch stantsiyalar soni 4 tani tashkil etadi, demak variantlar soni
 

8
2
2
3
2
2
4
1
4






v
K
4 ta tayanch stantsiyasi uchun poezdlar tuzish rejasini qulay variantini aniqlash, 
professor А.P. Petrov tomonidan taklif etilgan quyidagi 1.8 – jadval asosida amalga 
oshiriladi. 
4. Poezdlar harakati grafigini tuzish.
Poezdlar harakati grafigini tuzishda uchastka 
qatnovi boʼyicha yoʼlovchi poezdlarining harakat hajmi va ogʼirlik meʼyorlari, har bir 
yoʼnalish , har bir uchastka boʼyicha yuk poezdlarining kategoriyalarini hisobga 
olgan holda ularning harakat xajmi, ogʼirlik va uzunlik meʼyori, peregondagi yurish 
vaqti, tezlanish va sekinlanish uchun qoʼshimcha vaqtlar, terma poezdlarning oraliq 
stantsiyalarda turish vaqtlari va boshqa shunga oʼxshash birlamchi maʼlumotlarni 
aniqlab olish lozim. Bu boshlangʼich maʼlumotlarning bir qismi oldingi boʼlimlarda 
koʼrib chiqilgan. Poezdlar harakati grafigini tuzishda barcha poezdlar kategoriyasini 
mukammal ravishda joylashtirish koʼzda tutilishi lozim.
Bunday joylashtirish poezdlar harakati xavfsizligini taʼminlashi lozim. 
Poezdlarni joylashtirish bir yoʼllik uchastkadan boshlanadi. Birinchi navbatda 
poezdlar harakati grafigiga tezkor poezdlarni, undan keyin yoʼlovchi poezdlarni 
joylashtirish lozim. Yoʼlovchi poezdlarni joylashtirishda oraliq stantsiyalardagi turish 
vaqtlarini hisobga olish lozim. 

---

Terma va chiqaruvchi poezdlarni poezdlar harakati grafigiga tanlangan eng maqbul 
chizma asosida joylashtiriladi. Terma va olib chiqib ketuvchi poezdlarning oraliq 
stantsiyalarida turish vaqtlari mahalliy vagonlarni uzish va ulash manevr amallari 
vaqtlarini oʼz ichiga olishi, zarur hollarda esa terma va chiqaruvchi poezdlar yurish 
vaqtlarini surish imkonini berishi lozim. 
Yuk poezdlarini ikki yoʼnalishda ham, bir maromda va bir vaqtning oʼzida 
joylashtirish lozim. Yuk poezdlarini joylashtirish tartibi uchastkaning poezdlarni 
oʼtkazish qobiliyatidan foydalana olishga bogʼliq.
Аylanma depolar joylashgan stantsiyalarda lokomotivlarning turish vaqtlari 
belgilangan meʼyorda ushlab turilmasa, asosiy va aylanma depo stantsiyalaridan 
poezdlarni joʼnatish vaqtlarini tahrirlash bilan bir qatorda oraliq stantsiyalardagi 
poezdlarni toʼxtashlar vaqtini minimumga keltirishni taʼminlash lozim. 
Kurs loyihasida B-V uchastkasi uchun toʼliq, А-B uchastkasi uchun esa, qisqartirilgan 
poezdlar harakat grafigi tuziladi. 
Poezdlar harakati grafigi koʼrsatkichlari 
Poezdlar harakati grafigi asosiy koʼrsatkichlariga quyidagilar kiradi: 
-texnik va uchastka tezligi;
-uchastka tezligi koeffitsienti; 
-lokomotivlardan foydalanish koʼrsatkichlari (lokomotiv aylanmasi, lokomotivning 
sutkada oʼrtacha bosib oʼtgan masofasi, lokomotivlardan foydalanish parki, 
lokomotiv ish unimdorligi).