0‘zbekiston respublikasi oliy va 0‘rta maxsus ta’lim vazirligi erkin Egamberdiyev mikroiqtisodiyot

Ishlab chiqarish leviriji — bu doimiy va 0‘zgaruvchan xarajatlar miqdorining nisbatini umumiy xarajatlardagi salmog.‘i bilan ifo- dalaniladi.

, _ TFC

^Lish TVC ’

«Leviridj» — «Leverage» inglizcha ibora bo'lib, maxsus ada- biyotlarda keng qo‘llanilmoqda.'

«Leviridj» qandaydir kuch ta’sirida og‘ir buyumlarni ko‘tarish ma’nosini beradi. Boshqacha aytsak, ma’lum miqdordagi foydani olishga bo‘lgan xarajatlarning ta’sir kuchini ko‘rsatadi. Misol. Bitta tumanda joylashgan ikki korxona — biri «Nurli tong», ikkinchisi «Ester» turistik firmasi haqida quyidagi axborotlar ma’lum. «Nurli tong» korxonasi chuchvara mahsulotlarini tayyorlaydi, tortib joylashtiradi ^I va ulgurji savdo qiladi. Bu yerda o‘zgaruvchan xarajatlar bo‘lib chuchvara uchun xomashyo, upakovka materiallari va mehnat xara- jatlari hisoblanadi. Ishlab chiqarish avtomatlashtirilgani tufayli boshqa xarajatlar mahsulot hajmiga bog'liq emas, shuning uchun doimiy xarajatlar hisoblanadi. Ikkinchi korxona — «Ester» turistik agentligi Yovropa davlatlardagi shaharlar bo‘yicha avtobusda turistik xizmatlarni amalga oshiradi. 0‘zgaruvchan xarajatlar bo'lib unda har bir yo‘llanmaning narxi (komission mukofotlardan tashqari) bo‘lib, bu xarajatlar turizm operatori hisobiga o‘tkaziladi. Komission yig‘im miqdori odatda har bir tur sayohat xizmatidan 20% ni tashkil etadi. «Nurli tong» va «Ester» korxonalarining 2005-yil 3-choragi bo‘yicha moliyaviy natijalarining shakllanishi quyidagi jadvalda ko‘rinadi.

19-jadval