Ў збекистон республикаси соғЛИҚни сақлаш вазирлиги тошкент фармацевтика институти

Patogen aktinomitsetlar. Aksinomitsetlar bir hujayrali mikroorganizmlar bo‘lib, Actinomycetales va Actinomyceteceae oilasiga kiradi.
Aktinomitsetlar septasiz mitseliylardan, ya’ni shoxlanuvchi, ingichka, uzunligi 100-600 mkm, ya’ni 1,0-2,5 bo‘lgan ipchalardan iborat. Ular gramm usuli bilan musbat, umuman anilin bo‘yoqlari bilan yaxshi bo‘yaladi. Aksinomitsetlar spora hosil qilib, ipchalari mayda bo‘lakchalarga ajralib, kurtaklanib va bo‘linib jinssiz ko‘payadi.
O‘sishi. Aktinomitsetlar – fakultativ anaerob, ularning o‘sishi uchun 35-37⁰S qulay harorat hisoblanadi. 24 soatdan so‘ng qattiq muhit yuzasida mayda koloniyalar, 7-14 kundan so‘ng esa, yirik polimorf, silliq yoki g‘adir-budir kulrang sarg‘ish, yumshoq, bir xil oq, duxobaga o‘xshash koloniyalar hosil qiladi. Koloniyalar oziq muhitning ichiga kirgan va tashqarisida ham bo‘lishi mumkin. Koloniyalar havorang, jigarrang, qizil, yashil va boshqa rangda bo‘ladi.
Toksin hosil qilishi to‘liq o‘rganilgan emas.
Antigan tuzilishi. Aktinomitsetlar hujayra devoriga antigenlar turiga xos bo‘lib, bu antigenning spetsifikligiga ko‘ra barcha aktinomitsetlar 5 ta seroguruhga bo‘linadi.
Hayvonlarga nisbatan patogenligi. Aktinomitsetlar qo‘y, echki va qoramollarda, cho‘chqa, ot, it, quyon va boshqa hayvonlarda surunkali kasallik keltirib chiqaradi.
Kasallikning odamlardagi patogenezi. Kasallik manbai quyon, echki va qoramollar, yovvoyi hayvonlar, it, cho‘chqa, ot, quyon, shuningdek tuproq o‘simliklari va boshqalar hisoblanadi. Organizmga kirgan aktinomitsetlar, shu joydan teri ostidagi biriktiruvchi to‘qimalar, muskullar orasidagi bo‘shliqlar hamda qon va limfa orqali tarqaladi.
Immuniteti. Kasallikni boshidan kechirgan bemor organizmida kuchli, turg‘un, uzoq davom etadigan immunitet hosil bo‘lmaydi, shu sababli kishi qayta kasallanishi mumkin.
Laboratoriya tashhisi.
Aktinomikozda yaradan chiqqan yiringdan surtma tayyorlanadi.
Yiring qandli bulonga (rN 6,8) qonli, zardobli go‘sht peptonli agarlarga, Saburo muhitiga aerob va anaerob sharoitlarda ekiladi va sof kultura ajratib olinib, kultural, biokimyoviy xususiyatlari identifikatsiya qilinadi.
KBRsi bemor zardobi bilan qo‘yiladi.
Aktinomitsetlarning ekstraktlari bilan teri allergik sinama qo‘yiladi.