Hotam Umurov adabiyot qoidalari

Monolog (grekcha „monos“ — bir va „logos“ — so’z, nutq) badiiy asardagi qahramonning o‘z-o‘ziga yoki o‘zgalarga qaratilgan nutqidir. Bu nutq, odatda, qahramonlarning ichki iztirob va dardlarining po‘rtanalari“, „to’lqinlari“ni ifoda qiladi. Lirik asarda monologning tashqi ko‘rinishi (bunda lirik qahramon o‘z nutqini ovoz chiqarib ifoda qiladi) yaqqol ko‘zga tashlanadi, lirik qahramonning ichki tug‘yonlarini ochish orqali uning xarakterini namoyon etadi:

Agar oshiqlig’im aytsam, kuyub jon-u jahon o‘rtar,

Bu ishq sirrin bayon qilsam, taqi ul xonumon o‘rtar.
Kishig‘a ishq o‘tidin zarraye yetsa bo’lur giryon,

Bo’lur besabr-u betoqat, yurak-bag‘ri chunon o‘rtar.

Meni bexonumon tinmay kuyub yondim firoqingda,

Oting tutsam, nigoro debki, zavqidin zabon o‘rtar.

Qayu til birla, ey jono, seni vasfing bayon aylay,

Tilim lol-u ko‘zum giryon, so‘ngaklarim nihon o‘rtar.

Na qattig‘ kun ekan, jono visolingdin judo bo’lmoq,

Meni ohim tutunig‘a zamin-u osmon o‘rtar.

Bu dard ila xarob o’ldum, kelib holimni so‘rmassan,

G‘aming boshqa, alam boshqa, yuragimni fig‘on o‘rtar.

Bu Mashrab dardiki, jonoki, hech kim boshig‘a solma,

Agar mahsharda oh ursam, behishti jovidon o‘rtar.