Homila qon aylanishi

Cho`qqi zarbi (pulsatsiya, yurak cho`qqisini oldingi ko`krak qafasiga bergan zarbiga aytiladi) ko`pchilik bolalarda ko`krak qafasini oldin gi devorida oldingi qo`ltiq osti chizig`idan 1 qovurg`alar aro ichkarida aniqlanadi (2 yoshgacha bolalarda IV qovurg`adan, katta yoshli bolalarda V qovurg`aga to`g`ri keladi). Patologik hollarda cho`qqi zarbi ham gorizontal ham vertikal yo`nalishda o`zgaradi.

Yurak zarbi —yurak sohasidagi tarqalgan pulsatsiya, ko`krak qafasi oldingi devoriga yurak cho`qisi va qorinchalar devori urulishidan hosil bo`lgan zarb kuchiga aytiladi. Yurak zarbi faqatgina patologik hollarda aniqlanadi, uni aniqlanishi yurak o`lchamlari kattalashganligiga va qisaqrish kuchi ortganligini bildiradi.

«Yurak bukriligi » — yurak sohasidagi qovurg`alarni bir xilda bo`rtib chiqib qolishi va deformasiyasi. Asosan katta yoshli bolalarda baland bosim hisobidan yurakni ko`krak qafasi oldingi devoriga tasiri hisobidan kuzatiladi.

Qovurg`lararo bo`shliqlarni silliqlashishi og`ir transsudatli perikarditda yuzaga keladi.

Qon tomirlar sohasi ko`rigi

Pereferik arteriyalar sohasi ko`rigida qon aylanish buzulishi belgilarini aniqlash mumkin (qo`l oyoqlar terisi harorati tushganligi, uni rangparligi yoki sanotikligi)va to`qimalar trofikasi (tirnoqlar va soch o`sishi sekinlashishi, teri va teri osti yog` kletchatkasi yupqalashishi).

Venalar qon aylanishi buzulishida ko`pincha kollateral qon aylanish rivojlanadi; kollateral venalarni teri ostida aniqlash mumkin (masalan, yuqori kovak venasi okklyuziyasida — oldingi ko`krak qafasida, pastki kovak vena okklyuziyasida—qorinni pastki qismida). Boldir hajmini kattalashi yoki uni shishi boldirni chuqur venalari trombozidan darak berishi mumkin.

Arterial bosimni o`lchash

AB ni qo`llarda va oyoqlarda o`lchash o`lchash uchun bola yoshiga, yelka va son aylanisaga mos manjetalardan foydalaniladi.

Yurak sohasi palpatsiyasi

Yurak sohasi palpatsiyasida avval yurak cho`qqi zarbi aniqlanadi (8-6 rasm). Avvaliga o`ng qo`l kafti chap ko`krak qafasi qismiga yurak sohasiga qovurg`alararo sohaga qo`yiladi, keyin barmoq falangalarini to`shdan tashqari tomonga yo`naltirib maksimal pulsatsiya aniqlanadi.

Agar yurak cho`qisi qovurg`a ostida joylashgan bo`lsa buni aniqlash uchun bolani yon tomong o`girish zarur. Lokalizatsiya, maydoni, balandligi, va kuchini aniqlasa bo`ladi

Bolalarda yurak cho`qisi xarakteristikasi

Ko`rsatkichlar	Yurak cho`qisi xarakteri
Holat	2 yoshgacha bo`lgan bolalarda —o`rta o`mrov chizig`idan tashqarida IV qovurg`a; 2 dan 7yoshgacha — o`rta o`mrov chizig`idan tashqarida V qovurg`a ; 7yoshdan katta — V qovurg`a o`rta o`mrov chizig`idan ichkarida
Maydon	Erta yoshli bolalarda yurak cho`qqisi maydoni 1 sm x1 sm katta bollarda 2sm dan kichik. Tarqalgan yurak cho`qisi 2 sm2 katta yoki bir necha qovurg`lararo bo`yicha palpatsiyalanadi.
Balandligi (ko`krak qafasi tebranish amplitudasi)	Yurak cho`qqisi balandligi bo`yicha kamroq (norma), ko`proq (yurak cho`qisi balandligi ko`payadi)
Kuchi (rezistentlik) — qarshilik- barmoqlar orqali seziladigan	Baland rezistent va susaygan yurak cho`qqisi

Yurak cho`qqi zarbini tarqalgan perikardit va og`ir miokarditda har doim ham aniqlab bo`lmaydi. Yurak cho`qqi zarbini ko`krak qafasi yurak sohasida butun kaft bilan titrash maydoni seziladi.