Холдор Чиниқулов, Анвар Жўлиев


Минералларнинг механик хоссалари



Download 6,59 Mb.
Pdf ko'rish
bet48/286
Sana01.03.2022
Hajmi6,59 Mb.
#476869
1   ...   44   45   46   47   48   49   50   51   ...   286
Bog'liq
Умумий геология

Минералларнинг механик хоссалари. 
Минералларнинг 
уланиши
деганда минералларнинг муайян йўналишларда силлиқ 
юзалар - уланиш текисликлари бўйлаб парчаланиши тушунилади. 
Минераллар турли уланишга эга: баъзилари бир неча 
йўналишларда жуда осон ажралиб кетади, бошқаларида эса бу 
хусусият яхши кузатилмайди ѐки умуман йўқ. Уланиш 
минералларнинг муҳим диагностик белгиси бўлиб хизмат қилади ва 
қаттиқлик кўрсаткичи билан биргаликда табиий материалларнинг 
механик хоссаларини баҳолашда ѐрдам беради.


80 
Парчаланишининг осонлиги ва унда ҳосил бўладиган юзалар 
характери бўйича уланишнинг бир қанча турлари ажратилади: 
жуда мукаммал, ўртача, мукаммал эмас, жуда мукаммал эмас 
ѐки 
уланиш мавжуд эмас

Юқорида айтиб ўтилгандек, минераллар бир неча уланиш 
йўналишларига эга бўлади. Турли йўналишлар бўйича уланишнинг 
мукаммаллик даражаси тулича бўлиши мумкин. Масалан, дала 
шпатлари бир йўналишда мукаммал, бошқа йўналишда эса ўртача 
уланишга эга бўлади. Уланиш йўналишлари орасидаги бурчак 
турли минералларда бир-биридан фарқ қилади. 
Уланиш йўналишларининг сони, улар орасидаги бурчак, 
уланишнинг мукаммаллик даражаси минералларни аниқлашда бош 
диагностик белгилардан бири ҳисобланади.
Минералларнинг синиши –
минералнинг парчаланишида ҳосил 
бўладиган юзалар кўринишидир. У айниқса номукаммал ва жуда 
номукаммал уланишга эга бўлган минералларни ўрганишда жуда 
асқотади. Минераллар синиш юзасининг кўриниши ҳам муҳим 
диагностик белгилар қаторига киради. 
Минералларда
чиғаноқсимон,
нотекис,
текис,
зирапчасимон,
тупроқсимон синиш 
турлари ажратилади
.
Минералланинг синиши уланиши каби характерли хусусияти 
ҳисобланади ва муайян минерал индивидида аниқланади. 
Минералларнинг қаттиқлиги 
- бу уларнинг бошқа жисм 
таъсирига кўрсатадиган қаршилиги бўлиб, тирнаш орқали 
аниқланади. Қаттиқлик қиймати ошиб бориши тартибида 
жойлаштирилган ўнта минералдан: тальк, гипс, кальцит, флюорит, 
апатит, дала шпати, кварц, топаз, корунд ва олмосдан иборат 
бўлган Моос шкаласи бўйича баҳоланади (3-жадвал).

Download 6,59 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   44   45   46   47   48   49   50   51   ...   286




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish