Холдор Чиниқулов, Анвар Жўлиев

 
142-расм. Паумқаладаги (Туркия) 
травертина ѐтқизиқлари. 
143-расм. Йеллоустон қўриқхонасидаги 
гейзерлар. 

---

292 
Ерости сувларининг 
геологик фаолияти билан 
боғлиқ 
бўлган 
қўнғир 
темиртош ѐтқизиқлари ҳам 
маълум. 
Одатда 
улар 
темирнинг 
эрувчан 
бирикмаларига 
бойиган 
ерости сувларининг чиқиш 
жойларида 
шаклланади. 
Бунга мисол қилиб Керч 
яриморолидаги 
темир-
маъданли конни кўрсатиш мумкин. Оҳактошларда ривожланган 
карст бўшлиқларида темир ва алюминий гидрооксидлари билан 
бойиган қизил рангли гилли жинслар ривожланган. Улар 
карбонатли жинсларнинг эримайдиган компонентларидан таркиб 
топган бўлиб, терраросса (қизил тупроқ) дейилади (145-расм). 
Тоғ жинслари ичидаги 
дарзликлар ва ғовакликлар 
бўйича ҳаракатланувчи ерости 
сувларидаги 
минерал 
компонентлардан кальцит ва 
гипс томирлари, кремний, 
сидерит, 
фосфорит 
ва 
марказитнинг конкрециялари 
ва 
секрециялари 
ҳосил 
бўлади. 
Одатда 
ерости 
сувлари терриген чўкиндилар 
цементини шакллантиради ва уларни тоғ жинсларига айлантиради. 
Ерости сувларининг инсон ҳаѐтидаги ва халқ хўжалигининг 
бир қатор муаммоларини ечишдаги аҳамияти жуда кўламлидир. 
Биринчи навбатда ерости сувлари қимматли фойдали қазилма 
саналади ва аҳолини ичимлик суви билан таъминлашда ҳамда 
қишлоқ хўжалиги ва саноат учун кундалик эҳтиѐж ҳисобланади. 
Минерал ва термал ерости сувлари бальнеологик аҳамиятга 
эга ва аҳолини соғломлаштиришда кенг фойдаланилади. Юқори 
ҳароратли ерости сувлари иссиқлик энергияси манбаи сифатида 
турор жойларни иситишда, иссиқхоналар ва геотермал электро-
станцияларда фойдаланилади.