Хоdimlarni boshqarishning nazariy asoslari reja: kirish 1-Bob. Korxonani samarali boshqarishda kadrlar salohiyatidan maqsadli foydalanishning nazariy asoslari

undan yuqori bo’lsa, bozor iqtisodiyoti talablariga javob beradi, ya‘ni o ‘zini -
o’zi mablag’ bilan ta ‘minlay oladi. Tahlil ushbu koeffitsientning yil oxiridagi
qiyma-tini yil boshidagi qiymatiga solishtirib, o‘zgarishini aniqlashdan boshlanadi:
bu yerda, PI1 va P l0 — mos holda yil oxiri va yil boshidagi o’z mablag’lari
manbalari summasi; BJ1 va BJ0 — mos holda yil oxiri va yil boshidagi balansning jami summalari. Ushbu o’zgarish ikki omil ta ‘siri ostida yuzaga keladi:
1) Balans jami summasining o ‘zgarishi hisobiga.
2) O‘z mablag‘lari manbalarining o ‘zgarishi hisobiga.
Ushbu ko’rsatkichlarni tahlil qilish uchun 2.5 - jadvalni tuzish tavsiya qilinadi.o’z mablag‘lari summasi, odatda, uzoq muddatli aktivlar (balans aktivi 1 - bo‘limi yakuni) va majburiyatlar (balans passivi 2 - bo‘lim yakuni) summasidan ortiq bo‘lishi darkor. 0’z mablagclarning uzoq, muddatli aktivlardan ortiq bo‘lgan summasi majburiyatlaming bir qismini qoplashga yo‘naltirligan bo‘ladi.
«MakonKapital Invest» MCHJ da yil oxirida o’z mablag‘lari manbalari uzoq muddatli aktivlardan 976904.9 ming so’mga (137071.5 ming so’m — 1136976.4 ming so’m) hamda qarz majburiyatlaridan 4428053.6 ming so’mga (137071.5 ming so’m – 4565124.9 ming soem) kamdir (2017 yil).
Agar o‘z mablag‘lari manbalari uzoq muddatli aktivlardan kam bo‘lsa. bu
oborot mablag‘lari to‘liq majburiyatlar hisobiga shakllanganligidan dalolat beradi hamda korxonaning to‘lovga qodir emasligi va uning moliyaviy holatining yomonligini ko’rsatadi. Qarz mablag‘larida kreditorlik qarzdorligiga e‘tibor qaratish lozim. Misolda kreditorlik qarzdorlik hisobot davrida 716247.5 ming so'mni tashkil etgan hamda 17469.8 ming so‘mga kamaygan (283827.6 ming so’m — 716247.5 ming so’m).
Qarz mablag‘lari («Makon-Kapital Invest» MCHJning tahlil davri yil oxiridagi majburiyatlari) 1644715.6 ming so‘m (balans passivi 2 - bo‘limi yakuni) bo‘lgan va yil davomida 2920409 ming so’mga oshgan (1644715.6 ming so’m 4565124.9 ming so’m), biroq ular summasi o‘z mablag‘lari summasidan +1574569 ming so’mga ortib ketgan (70146.4 ming so‘m —1644715.6 ming so’m). Bu manbalarda korxonaning o‘z mablag‘lari ustunlik qilmasligidan dalolat beradi.
Korxona mahsulot turlari va sifati bo’yicha raqobatbardoshli bo’lishi uchun ishlab chiqarish jihozlarini vaqti - vaqti bilan yangilab turish, yangi
texnologiyalarni joriy qilish kerak. «Makon-Kapital Invest» MCHJ buxgalteriya balansida hisobot davrida zaxiralar va xarajatlar summasi 488861.2 ming so‘mga (3411210.9 ming so’m — 2922349.7 ming so’m) oshib ketdi hamda u 3411210.9 ming so’mni tashkil etdi.
Oborot mablag‘lari ushbu guruhida yil davomida tayyor mahsulot eng ko‘p
2862619.9 ming so’mga (3359473.6 ming so’m — 469853.7 ming so’m) oshgan.
Bu ishlab chiqarilgan mahsulotning katta qismi sifatsizligi va raqobatga bardosh bera olmasligi oqibatida yaxshi sotilmayotganligi bilan izohlanadi.
2.5 - jadval ma‘lumotlaridan ko’rinib turibdiki, korxonaning moliyaviy
salohiyati hisobot yilida 63.5% kamaygan. Eng e‘tiborli xususiyati shundaki.
korxonaning osz mablag‘lari 48.8% kamaygan bir paytda chetdan jalb qilingan
mablag‘lar esa 64% ga kamaygan (100—99,4). Bu uning tarkibiy o'zgarishida
ham o’z ifodasini topadi. Tahlil qilinayotgan davrda korxonaning o’z mablag‘lari 48.8% kamaygan bo’lsa, shu miqdorga chetdan jalb qilingan mablag‘lar kamaygan.Moliyaviy mustaqillik koeffitsienti 2017 yilda 0.02 ga yoki 2% ga kamaygan. 2013 yilda esa 0.01 (1%) ga oshgan. Ammo moliyaviy mustaqillik koeffitsientining mo‘tadil qiymati 0.5 dan 0.46 (46%) ga kam bo‘lib, korxonani moliyaviy jihatdan mustaqil xo‘jalik deb bo‘lmaydi. Chunki korxona-ning kreditorlik qarzlari ancha yuqori. Demak korxona qarz mablag‘lari hisobiga
faoliyat ko‘rsatib kelmoqda, degan xulosaga kelish mumkin.