• Akademiya;
• Institut.
• Universitet: oliy ta’lim (bakalavriat va magistratura) hamda aspirantura yo'nalishlari
bo'yicha bir qator bilim va ta'lim sohalari: iqtisodiyot, fundamental va amaliy fanlar
bo‘yicha ta'lim
dasturlarini taqdim etadi va turli fanlar sohalaridagi tadqiqiorlarni amalga oshirish imkonini beradi.
Universitetlar turli soha
da faoliyat ko‘rsatuvchi mutaxassislarni qayta tayyorlash va malakasini
oshirishda ham xizmat qiladi. Mamlakatimizda 32 ta universitet, jumladan 20 ta davlat universiteti,
6 ta filial va 6 ta chet el universitetlari filiallari mavjud.
Akademiya: Oliy ma'lumotli ta'lim va ta'limning muayyan sohalarida ta'lim dasturlarini taqdim
etadi. Akademiya turli sohalarda mutaxassislarni qayta tayyorlash va malakasini oshirishni
amalga oshiradi va o'z faoliyat sohalarida yetakchi sanalgan ilmiy-metodik markazlarni tashkil
etadi. 2015 yilda turli idoralarda 6 ta akademiya mavjud edi: Toshkent Davlat Tibbiyot
Akademiyasi va 2 ta viloyat bo'limi, Davlat Soliq Akademiyasi, Davlat boshqaruvi Akademiyasi,
Bank-moliya akademiyasi.
Institut: oliy ma'lumotli (bakalavriat va magistrlik darajasi) va aspiranturada, odatda, bir
yo‘nalishdagi bilim va ta'lim sohasidagi maxsus ta'lim sohalarida ta'lim olishni ta'minlaydi.
Institutlar amaliy va, odatda, fundamental ilmiy tadqiqotlarni amalga oshiradilar. O'zbekiston
bo'ylab jami 44 ta institut, jumladan, 36 ta davlat va ularning 7 ta filiali, shuningdek chet el
institutining 1 filiali mavjud.
Mas'ul milliy hokimiyat va umumiy boshqaruv
2
Ta'lim to'g'risidagi qonunga muvofiq Vazirlar Mahkamasi ta'lim sohasida yagona davlat
siyosatini amalga oshirishga mas'uldir; O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining
2
Overview of the Higher Education System: Uzbekistan// Prepared by Uzbekistan NEO - European Union, 2017. – P. 4
RUECVET
Deliverable WP(1)_D(1): State of affairs in VET - the Uzbekistan framework for ECVET implementation
10
tarkibida maqsadi
Butun umr davomida ta’lim uchun tizimga oid islohotlarni amalga oshirish
jarayonini tizimli o'rganishni tashkil qilishga
qaratilgan “Ta`lim va ilm-fan, yoshlar siyosati,
madaniyat, axborot tizimlari va telekommunikatsiyalar masalalari kompleksi " deb nomlangan
maxsus guruh bor.
Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi (OO'MTV) mamlakatdagi oliy va o'rta maxsus ta'limni
rivojlantirish uchun bevosita mas'ul bo'lgan organdir. Shu bilan birga, muayyan masalalar boshqa
markaziy davlat organlari nazorati ostida:
• Ta'lim tizimini moliyalashtirish uchun Moliya vazirligi javob beradi.
Iqtisodiyot vazirligi Iqtisodiy rivojlanish va aholining o'sishini prognoz qiladi
• O‘zbekiston Respublikasi bandllik va mehnat munosabatlari vazirligi aholi bandligi holatini
tizimli asosda tahlil qiladi, aholi bandligi va mehnat resurslaridan oqilona foydalanishni ta’minlaydi
va ularning monitoringini olib boradi;
O'zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi huzuridagi Kasb-hunar ta'limi
markazi - kasbiy ta'lim dasturlarini ishlab chiqish, takomillashtirish yuzasidan faoliyat olib boradi.
Kasb-hunar
ta’limi borasida tasarrufida kasb-hunar kollejlari mavjud bo‘lgan vazirliklar, ular
tasarrufidagi muassasalar, xo‘jalik birlashmalari, tijorat banklari va yirik korxonalar bilan hamkorlik
qiladi; kasbiy ta’lim rivojiga qaratilgan o‘rta va uzoq muddatga mo‘ljallangan dasturlarni hayotga
tatbiq qiladi; kasb-
hunar kollejlarida o‘quv-tarbiyaviy jarayonlarning o‘quv-tarbiyaviy jarayonining
tashkiliy va uslubiy boshqaruvini amalga oshiradi;
• O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Davlat test markazi
respublikaning davlat universitetlari, kasb-hunar kollejlariga o'qishga kirish uchun test sinovlarini
tashkil etadi; kadrlar tayyorlash sifatini nazorat qilish va o'quv jarayonining samaradorligini
ob'ektiv baholashni amalga oshiradi; o'qituvchilar va rahbar xodimlarni attestatsiyadan o'tkazadi;
nodavlat ta'lim muassasalariga litsenziya beradi; xorijiy mamlakatlarda chiqarilgan ta'lim
hujjatlarini o'rganadi va nostrifikatsiya qiladi.
O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining Ta'lim sifatini nazorat qilish bo'yicha
davlat inspeksiyasi - ta'lim sifati va o'quv jarayoni ustidan nazorat qilish sohasida davlat siyosatini
amalga oshirish,
ta’lim va professor-o‘qituvchilar sifati, kadrlarni tayyorlash va malakasini oshirish,
pedagogik kadrlarga malaka toifalarini belgilash; ularning idoraviy bo'ysunishidan va tashkiliy-
huquqiy shakllaridan qat'i nazar ta'lim muassasalarini sertifikatlash va davlat akkreditatsiyasini
amalga oshirish;
o'quvchilar va davlat ta'lim standartlari, davlat talablari va O'zbekiston Respublikasidagi
ta'lim muassasalari reytingini aniqlash, malaka talablari talabalar bilimini muvofiqligini tahlil qilish
bilan shug`ullanadi.
Markaz huzuridagi Kasb-
hunar ta’limi tizimini innovatsion rivojlantirish, kasb-hunar ta'limi
o'qituvchilari qayta tayyorlash instituti: ta'lim dasturlarining mazmuni va tuzilishini takomillashtirish
uchun doimiy ishlarni amalga oshirish, ta'lim umumiy metodologiyasi doirasida ularning
samaradorligi va moslashuvchanligi
ni ta’minlash, yangi o'quv rejalari va dasturlari va o'quv
jarayonida ularni amalga oshirish rivojlanishini ta'minlash;
Tizim o'qituvchilarini malakasini oshirish va qayta tayyorlashning yangi shakl va usullarini
joriy etish,
yangi ta’limiy texnologiyalardan foydalangan holda pedagogic kadrlarning malakasini
oshirish va qayta tayyorlashyangi vertikal boshqarish tizimini tashkil etish tayyorlash va qayta
tayyorlash uslublarini joriy etish.
Shuningdek, muayyan mavzularga yo'naltirilgan universitetlarni nazorat qiluvchi boshqa
tarmoq vazirliklari mavjud.
Ta’lim sifatini nazorat
qilish davlat qo‘mitasi
Oliy va o‘rta
maxsus ta’lim
vazirligi
Vazirlar Mahkamasi
RUECVET
Deliverable WP(1)_D(1): State of affairs in VET - the Uzbekistan framework for ECVET implementation
11
2
–chizma. Mas’ul davlat organlari
Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi o'z vakolatiga ko'ra 31 ta oliy ta'lim muassasasini
boshqaradi. Boshqa vazirliklar tomonidan muvofiqlashtirilgan qator ixtisoslashgan universitetlar
mavjud.
Misol uchun, sog’likni saqlash vazirligi – 7ta (hududlarida 7 filiallari bilan), Madaniyat va
sport ishlari vazirligi - 4 (Nukusda 1 filiali), Qishloq xo'jaligi vazirligi - 6 (Buxoro va Nukusda 2ta
filiali), Vazirlar Mahkamasi - 1, Tashqi ishlar vazirligi - 1, Adliya vazirligi - 1, axborot texnologiyalari
vazirligi va aloqa - mintaqalarda 1 (va 5 filiallari), O'zbekiston Badiiy akademiyasi - 1, AK
"O'zbekiston temir yo'llari" (temir yo'l O'zbekiston) - 1 va Navoiy Davlat konchilik birlashmasi - 1.
Davlat Test Markazi
Vazirliklar va Davlat
agentliklari
OTMlar,
Kollejlar va
akademik
litseylar
OO’MTV
tasarrufida
bo‘lmagan oliy
o‘quv yurtlari
RUECVET
Deliverable WP(1)_D(1): State of affairs in VET - the Uzbekistan framework for ECVET implementation
12
Mavjud moliyalashtirish
O'zbekiston hukumati ta'limga alohida e'tibor qaratmoqda.
Ta’imga ajratilgan yillik davlat
xarajatlarining yalpi ichki mahsulotdagi ulushi 10-12% ni tashkil qiladi. Ta'lim uchun belgilangan
davlat xarajatlarining 70 foizdan ortig'i umumiy o'rta va o'rta maxsus ta'limga ajratiladi.
1999 yilda qabul qilingan Davlat hisobidan moliyalashtiriladigan tashkilotlar uchun
moliyalashtirishning yangi usuli byudjet resurslarini, o'z-o'zini moliyalashtirish yanada
moslashuvchan va samarali foydalanish, ularning salohiyatini oshirish, xususiy va xorijiy
investitsiyalarni jalb etish
ga ijobiy ta’sir ko‘rsatdi.
Oliy ta'lim muassasalari markaziy byudjetdan moliyalashtiriladi. Universitetlarning xususiy
moliyalashtirishdagi ulushi (ta'lim to'lovlari) universitetlarning jami sarf-xarajatlarining 60% ni
tashkil etadi.
2010 yil 1-sentabrda oliy ta'lim muassasalarini me'yoriy rejalashtirish va byudjetni
moliyalashtirishning yangi tartibi joriy etildi. Har bir universitet uchun byudjet stavkasi bir talabani
o'qitish uchun asosiy standart xarajatlarni inobatga olgan holda hisoblab chiqiladi.
Universitetlarning muntazam xarajatlari, asosan, kadrlar ish haqi, stipendiyalar, ijtimoiy
nafaqalar va soliq, shuningdek ta'mirlash xarajatlari va texnik xizmat hamda materiallari o'z ichiga
oladi.
Prezident qarori bilan tasdiqlangan 2011-2016-
yillarga mo‘ljallangan oliy ta’lim
muassasalarining moddiy-texnik bazasini modernizatsiya qilish va mutaxassislar tayyorlash
sifatini tubdan yaxshilash dasturi ((20 May 2011)
) mamlakatimiz ta’lim tizimini yanada
rivojlantirishning muhim omili bo‘lib xizmat qilmoqda. Unda oliy o‘quv yurtlari binolarini qurish va
rekonstruksiya qilish, jihozlash, zamonaviy laboratoriyalar tashkil etish, o‘qitish yo‘nalishlarini
maqbullashtirish, davlat ta’lim standartlarini yanada takomillashtirishni o‘z ichiga olgan aniq
maqsadli tadbirlar belgilab berilgan. Dastlabki bosqichda, 19 oliy o'quv yurtlari qurilish ishlari,
xizmat ko'rsatish va ta'mirlash ishlari uchun ajratilgan moliyaviy
ko‘makdan manfaatdor bo‘ladi,
shuningdek, mazkur OTMlarda ilmiy-tadqiqot laboratoriyalari tashkil qilinadi. Yaqin kunlarda o'n
to'rt universitetda 15 ta yangi universitetlararo ilmiy-tadqiqot laboratoriyalari ish boshlashi
kutilmoqda.
Yevropa ta'lim tizimi bilan uyg'unlik
Boloniya jarayoni
O'zbekiston Boloniya
jarayoniga qo‘shilmagan davlat hisoblanadi. Shuningdek, Boloniya
jarayoni amalga oshirilishini qo'llab-quvvatlash uchun hech qanday aniq mexanizmi mavjud emas.
Bizda kredit tizimining o`zgacha ko`rinishi amalda.
Oliy ta'limning uch bosqichli tizimini joriy qilish
Kadrlar tayyorlash milliy dasturiga muvofiq, oliy ta'lim
umumiy o‘rta talim natijalariga
asoslanadi va ikki bosqichni o'z ichiga oladi: bakalavriat va magistratura.
RUECVET
Deliverable WP(1)_D(1): State of affairs in VET - the Uzbekistan framework for ECVET implementation
13
Birinchi bosqich
– bakalavriat.
Bakalavriat
— bu to`rt yil davom etuvchi yo`naltirilgan nazariy va amaliy bilim beruvchi oliy
ta'limning birinchi bosqichi hisoblanadi. Bakalavr dasturini o`qitish niho siga etgach talaba davlat
attestatsiyasining yakuniy xulosasiga muvofiq o`qitilgan yo`nalish asosida "bakalavr" darajasiga
loyiq deb topiladi hamda davlat namunasida ko`rsatilgan diplom beriladi.
Ikkinchi bosqich - magistrlik dasturi
Magistratura aniq mutaxassislik bo'yicha fundamental va amaliy bilim beradigan, bakalavriat
negizida ta'lim muddati kamida 2 yil davom etadigan oliy ta'limdir.
Magistratura ta'lim dasturini tugatgan bitiruvchilarga yakuniy davlat attestatsiyasi natijalariga ko'ra
ta'lim yo'nalishining aniq mutaxassisligi bo'yicha «magistr» akademik darajasi to'g'risidagi davlat
tomonidan tasdiqlangan namunadagi diplom beriladi.
Ikkinchi oliy ma'lumot
Yuqori (maxsus o'rta, kasb-hunar) ma'lumotga ega bo'lganlar ikkinchi va undan keyingi oliy (o'rta
maxsus, kasb-hunar) ta'lim olishlari mumkin. Ikkinchi va keyingi oliy (o'rta maxsus, kasb-hunar)
ta'limni egallash shartnoma asosida amalga oshiriladii. Xususan, ikkinchi oliy ma'lumot quyidagi
yo‘nalishlarda olinishi mumkin:
Bakalavr darajasiga ega bo‘lganlar bakalavriat sohasiga oid yo'nalishlarda;
Magistr darajasiga ega bo'lganlar - bakalavr va unga aloqador sohalar bo'yicha.
Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi ikkinchi va undan keyingi oliy ma'lumot olish uchun mos bo'lgan
magistratura mutaxassisliklarining maxsus ro'yxatini beradi. O'zbekiston Respublikasi Davlat
komissiyasi ikkinchi va undan keyingi oliy ta'lim kurslarini taklif qilish huquqiga ega bo'lganlar oliy
ta'lim muassasalarini belgilaydi. Hozirgi kunda 45 oliy ta'lim muassasalari ikkinchi va undan
keyingi oliy ta'limni taklif qiladi. Mazkur OTMlarning 18 tasi Toshkentda va 27 tasi hududlarda
joylashgan.
Oliy ta’lim muassasalardai ikkinchi va undan keyingi ta’lim talabalarning avval egallagan bilimlari
(tamomlagan o‘quv kurslari) e’tiborga olgan holda tashkil etiladi. Talabalar malakaviy talablarga
muvofiq ta'lim darajasini o'tish uchun tegishli fanlardan imtihon topshirishlari kerak. Ikkinchi oliy
ta'lim oliy ta'lim muassasasining mutaxassisliklari va o'qitish metodikalari asosida taklif etiladi.
Ikkinchi va keyingi oliy o'quv dasturini bitirgach, talabalar davlat attestatsiyasi natijalariga qarab
diplom olishadi. Ikkinchi va undan keyingi
ta’lim yo‘nalishi bo‘yicha o‘qishga kirgan talabalarning
academik o‘zlashtirishi reyting tizimi orqali amalga oshiriladi.
Oliy ta'lim
: oliy o‘quv yurtidan keyingi ta’lim. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining "Oliy o‘quv
yurtidan keyingi ta’limni yanada takomillashtirish to‘g‘risida" 2017 yil 16 fevraldagi PF-4958-son
Farmoniga asosan mamlakatimizda oliy o‘quv yurtidan keyingi ta’limning uch yilga mo‘ljallangan
ikki bosqi
chli tizimga o‘tishi joriy qilindi. Ushbu Farmon ijrosini ta’minlash maqsadida O‘zbekiston
Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “Oliy o‘quv yurtidan keyingi ta’lim tizimini yanada
takomillashtirish chora-
tadbirlari to‘g‘risida” 2017 yil 22 maydagi № 304-son qarori bilan «Oliy
o‘quv yurtidan keyingi ta’limga qo‘yiladigan davlat talablari», «Oliy o‘quv yurtidan keyingi ta’lim
to‘g‘risida» Nizom tasdiqlandi. 2017 yil 1 iyuldan boshlab Oliy o‘quv yurtidan keyingi ta’lim
quyidagi shakllarda amalga oshirilmoqda: tayanch doktorantura; doktorantura; mustaqil
izlanuvchilik. Oliy ta’lim va ilmiy tadqiqot muassasalarida tashkil etilgan komissiyalar tomonidan
doktorantlarning faoliyati tanqidiy ravishda ko‘rib chiqildi, “Oliy o‘quv yurtidan keyingi ta’limga
qo‘yiladigan davlat talablari”ga asosan falsafa doktori (PhD) va fan doktori (Doctor of Science)
ilmiy darajalarini olish uchun taqdim etilgan dissertatsiya ishlaridan muhim ijtimoiy-iqtisodiy va
dolzarb ilmiy-amaliy muammolar hal etilishi yoki ilm-fan tegishli tarmog
‘ining istiqbolli yo‘nalishini
RUECVET
Deliverable WP(1)_D(1): State of affairs in VET - the Uzbekistan framework for ECVET implementation
14
rivojlantirish uchun yo‘naltirilgan yangi nazariy qoidalar kompleksini yoki joriy etilishi ilm-fan,
texnikaning, ijtimoiy-
siyosiy sohaning yoki iqtisodiyot tarmog‘ining rivojlanishiga salmoqli hissa
qo‘shadigan yechimlar ishlab chiqishga mo‘ljallanganlari saralab olindi.
Diplom va darajalarni tan olish hamda sertifikatsiyalash
Har bir ta’lim bosqichini (bakalavr, magistratura, PhD, DSc) tamomlagandan so‘ng, bitiruvchilar
kasbiy faoliyatni boshlsh uchun zaruriy bo`lgan daraja
va davlat diplomiga ega bo‘ladilar. Oliy
o'quv yurti va tadqiqot markazlari talabalarni sertifikatlash uchun mas'ul bo'lgan organlar
hisoblanadi. Bitiruvchi
o‘zi tamomlagan o‘quv dasturi darajasi, turi va mazmuni haqidagi
ma’lumotlarni o‘zida mujassamlashtirgan diplom ilovasiga ega bo‘ladi. Faqatgina ta’limning
maxsus yo‘nalishi bo‘yicha bakalavr darajasiga ega bo‘lgan talabalar magistatura dasturi
yo‘nalishida o‘qishini davom ettirishi mukin.
O‘zbekiston hududida faoliyat olib borayotgan xorijiy OTMlar diplomlari davlat tomonidan
rasman tan olinadi va nostrifikatsiya talab qilmaydi.
Vazirlar Mahkamasining
qaroriga binoan xorij O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi
huzuridagi Ta’lim sifatini nazorat qilish davlat inspeksiyasi va Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi
qo‘shma
qaroriga
asosan
xalqaro
tan
olingan
tashkilotlarning
oliy
ta’lim
muassasalari reytingida birinchi 500 talik
ro‘yxatiga kiritilgan ta’lim muassasalarining yangilangan
ro‘yxati
tasdiqlandi.
Ro‘yxat
3 ta yirik
xalqaro reytinglar asosida
ishlab
chiqilgan.
TIME reyting
bo‘yicha 500 talik; ARWU reyting bo‘yicha 500 talik; QS reyting bo‘yicha 500 talik
Ro‘yxatdagi oliy ta’lim muassasalarida tahsil olgan fuqarolarning diplomlari “Xorijiy davlatlarda
ta’lim olganlik to‘g‘risidagi hujjatlarni tan olish va nostrifikatsiyalash (ekvivalentligini qayd etish)
tartibi to‘g‘risida”gi Nizomga ko‘ra maxsus sinovlarsiz nostrifikatsiya qilinadi. Nostrifikatsiya qilish
uchun faqatgina diplomning haqiqiyligi tekshiriladi.
O‘zbekiston respublikasi Vazirlar mahkamasi qaroriga binoan quyigadi holatlarda chetda olingan
hujjat
to‘g‘ridan-to‘g‘ri tan olinishi mumkin:
-
O‘zbekiston Respublikasining xalqaro kelishuvlariga binoan, O‘zbekiston Respublikasi
Prezidenti imzolagan hujjatlarga mos, Vazirlar mahkamasining qarorlari, farmoyishlari va
protocol kelishuvlarga mos holda;
-
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti tomonidan imzolangan hujjatlar, Vazirlar Mahkamasi
qarorlariga mos holatda O‘zbekiston hududida faoliyat olib borayotgan ta’lim
muassasalari;
-
Xorijiy davlatlar tomonidan
qaromog‘ida oliy ta’lim muassasalari mavjud bo‘lgan vazirliklar
va mutasaddi organlarga mutaxassislarni maqsadli tayyorlash bo‘yicha ajratilgan kvotalar
hisobiga.
Oliy ta’lim va o‘rta maxsus kasb-hunar ta’limi haqidagi diplomlarni tan olish va nostrifikatsiya
qilish uchun eng kam miqdoridagi ish haqi qiymatida xaq olinadi.
Sifatni ta'minlash
Sifatni ta'minlash tizimi
talabalarning o‘zlashtirish darajasini nazorati, monitoringi va
baholash me’yorlari. Shuningdek, o'qituvchilar, bo‘limlar va muassasalarning faoliyat
ko'rsatkichlarini aks ettirgan me'yoriy hujjatlar va jarayonlardan iborat.
"Ta'lim to'g'risida"gi Qonunga muvofiq, davlat ta'lim standartlari umumiy o'rta, o'rta maxsus,
kasb-hunar va oliy ta'lim mazmuni va sifatiga qo'yiladigan talablarni belgilaydi. Mazkur standartlar
RUECVET
Deliverable WP(1)_D(1): State of affairs in VET - the Uzbekistan framework for ECVET implementation
15
o'quv dasturi tuzilishi, mazmuni va uni amalga tadbiq qilish, kadrlar tayyorlash sifati nazorati,
majburiy (asosiy) komponentlar (fanlar ro'yxati),
ta’lim natijalari va egallangan ko'nikmalar va
malakalarni tasvirlab beradi.
Ta’lim sifatini nazorat qilish qo‘mitasi maqomiga yoki egalik shaklidan qat'iy nazar
O'zbekistondagi barcha ta'lim muassasalarini davlat attestatsiyasi va akkreditatsiyadan o'tkazish
vakolatiga ega. Ta'lim muassasalarini davlat attestatsiyasi
dan o‘tkazish va akkreditatsiya qilish
O'zbekiston Respublikasida ta'lim muassasalarini davlat akkreditatsiyalash to'g'risidagi Nizomga
muvofiq tashkil etiladi va o'tkaziladi.
O'quv yurtini akkreditatsiya qilish TSNQQ tomonidan sertifikatlashtirish natijalari asosida
amalga oshiriladi. Bu
ijtimoiy nazoratning e’tiborga molik jihati hisoblanib, ta'lim muassasasi
baholash va
ta’lim mazmuni, darajasi va kadrlar tayyorlash sifatining davlat ta'lim standartlari
darajasiga mosligini tekshirishga qaratilgan.
Ta'lim muassasasi har besh yilda bir marta attestatsiyadan o'tkazilishi kerak. Ushbu jarayon
davomida
ta’lim muassasalarining oxirgi uch yil davomidagi faoliyati ta’lim turlariga bo‘lingan
holda oldindan belgilangan mezonlar asosida har tomonlama tahlil qilinadi.
Davlat akkreditatsiyasi ta'lim muassasasining davlat ta'lim standartlarida ko'rsatilgan mezon
va talablarga muvofiqligini va bitiruvchilarga
oliy ta’limni tamomlaganligi to‘g‘risidagi diplom berish
huquqini berishni o'z ichiga oladi.
Davlat test markazi chet elda olingan xorijiy ta'lim
to‘g‘risidagi hujjatlarini tan olish uchun
javobgardir. Mazkur jarayonda ta'lim sohasidagi xalqaro va ikki tomonlama bitimlar, davlat ta'lim
standartlari va boshqa normativ hujjatlar hisobga olinadi.
O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining ta'lim sifatini nazorat qilish davlat
inspeksiyasi - o'quvchi va davlat ta'lim standartlari, davlat talablari va O'zbekiston, ta'lim
muassasalari reytingini aniqlash Respublikasi malaka talablari talabalar bilimini muvofiqligini tahlil
qilish;
ishchi organi sifatida O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining nodavlat ta'lim
muassasalari faoliyatini litsenziyalash bo'yicha komissiyasi tomonidan nodavlat ta'lim muassasasi
litsenziyalash;
xorijiy mamlakatlarda beriladigan ta'lim sertifikatlarini tan olish va nostrifikatsiyalashni
(ekvivalentlikni o'rnatish) tashkil etish;
Xorijiy ta'lim muassasalariga respublika hududida ta'lim faoliyatini olib borish huquqi uchun
ruxsatnoma berish uchun taqdim etilgan hujjatlarni ekspertizadan o'tkazish;
Apostil ta'lim va tadqiqot muassasalari tomonidan rasmiy hujjatlarda.
Tashqi baholash. Odatda, har bir
oliy ta’lim muassasasi 5 yil ichida bir marotaba umumiy
akkretidatsiyadan o‘tadi. Bu paytda har bir talaba va har bir rahbar quyidagi yo‘nalishlarni o‘z
ichiga olgan bir necha tekshiruv bosqichlaridan o‘tadi: talabalarning o‘zlashtirish va davomati,
OTM boshqaruviga qo‘shgan hissasi, ilmiy tadqiqot va rivojlanishi, nash etilgan ishlar soni.
Attestatsiya va akkreditatsiya qilish tartibi attestatsiya va
akkreditatsiya o‘tkazish bo‘yicha
yo‘riqnoma va attestatsiya o‘tkazish metodikasi bo'yicha tartibga solinadi. Yo'riqnoma
sertifikatlashtirish bo'yicha komissiya tomonidan baholanadigan universitetlarning 13 turdagi
faoliyatini nazarda tutadi:
RUECVET
Deliverable WP(1)_D(1): State of affairs in VET - the Uzbekistan framework for ECVET implementation
16
-Davlat ta'lim standartlarini joriy etish.
• Talabalarning bilim darajasi.
• professor-o'qituvchilarning sifati.
• ilmiy tadqiqotlar.
• darsliklar va o'quv materiallarining mavjudligi.
• Moddiy baza va jihozlar.
• o'quv metodikasi va axborot texnologiyalari.
• Fan va ishlab chiqarish integratsiyasi.
• Oliy o'quv yurtlari dasturlari.
• Ta'limning oldingi bosqichlari bilan hamkorlik - o'rta maxsus, kasb-hunar ta'limi.
• Fuqarolik va ma'rifat.
Bitiruvchilarni ishga joylashtirish.
• Xalqaro hamkorlik.
Har bir ta'lim sohasi va ixtisosligi yuqorida sanab o'tilgan 13 parametrga muvofiq
baholanadi. Agar talabalar va mutaxassisliklarning kamida 75 foizi sinovlarni muvaffaqiyatli
topshirgan bo'lsa,
oliy ta’lim muassasasi akkreditatsiyadan o‘tgan hisoblanadi. Agar sinovdan
muvaffaqiyatli o'tgan ta'lim sohalari va mutaxassisliklar soni 67-75% bo'lsa,
oliy ta’lim muassasasi
shartli ravishda
akkreditatsiyadan o‘tgan hisoblanadi. Ta'lim sohasi va mutaxassisliklarning 67%
dan kamrog'I sinovdan o'tgan bo'lsa, unda bunday
oliy ta’lim muassasasi akkreditatsiyadan
o'tkazilmaydi. Attestatsiya natijalari maxsus hisobotda aks ettiriladi, unda talabga javob bermagan
ta'lim sohasini va mutaxassisliklarni yaxshilash bo'yicha harakatlar rejasi aks ettiriladi.
Oliy ta’lim
muassasasiga qayd etilgan muammolarni hal qilish uchun bir yil muddat beriladi. Ushbu ta'lim
sohalari va mutaxassisliklar bir yil ichida yana bir bor sertifikatlashdan o'tadi. Ta'lim va kasb-
hunar yo'nalishlari ikkinchi marta ham
sinovdan o‘ta olmasa, mazkur yo`nalishlar attestatsiya
komissiyasi qarori asosida yopiladi.
Ta’lim sifatini baholash va nazorat qilish davlat qo‘mitasi Attestatsiya komissiyasini tashkil
qiladi. Mazkur komissiya a’zolari oliy ta’lim muassasalari, Fanlar akademiyasi va ilmiy-tadqiqot
institutlarining yetakchi tadqiqotchilari va olimlar, vazirliklar xodimlari va tegishli tarmoqlar /
korxonalar vakillaridan tashkil topadi. Attestatsiya komissiyasining a'zosi ushbu attestatsiyadan
o‘tayotgan muassasa xodimi bo'lmasligi kerak. Komissiya raisi, odatda, Sifat nazorati qo‘mitasi
xodimi hisoblanadi.
Akkreditatsiya
dan o‘tish uchun oliy ta’lim muassasasi o'quv dasturlari va o'quv rejalarini
hamda attestatsiya komissiyasining hisobotini topshirishlari shart; Nodavlat oliy o'quv yurtlari ham
ta'lim faoliyati uchun litsenziyalarning nusxalarini taqdim etishi kerak. Davlat test markazi
belgilangan oliy ta’lim muassasalari va mutaxassisliklarning attestatsiya va akkreditatsiya
naijalarini ommaviy axborot vositalari orqali e’lon qiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |