Хфх лек Хосилбеков

§ 14. QUTQARUV VA SHOSHILINCH TUZATISH-TIKLASH 
ISHLARINI TASHKIL QILISH VA OLIB BORISH 
Reja: 
14.1. Qutqaruv va shoshilinch tuzatish-tiklash ishlarini olib borish va tashkil qilishdan maqsad. 
14.2. Favqulodda vaziyatlar oqibatlarini bartaraf etishning kuch va vositalari. 
14.3. Qutqarish ishlarini tashkil qilish bo’yicha fuqaro muhofazasi boshlig’i va shtabining 
vazifalari. 
14.4. Zilzila, suv toshqini va boshqa tabiiy ofatlarda, hamda texnogen- falokatlarda qutqarish 
ishlari 
Tayanch iboralar: 
qutqarish ishlari, zararsizlantirish, fuqaro muhofazasi qo’shinlari, 
qidiruv qutqaruv markazi, maxsus harbiylashtirilgan qidiruv qutqaruv qo’shinlari, davlat suvda 
qutqaruv xizmati, 050 xizmati. 
Foydalanilgan adabiyotlar: 
1. O’zbekiston Respublikasi «Aholini va hududlarni tabiiy hamda texnogen xususiyatli 
favqulodda vaziyatlardan muhofaza qilish to’g’risida»gi Qonuni. Toshkent, 20 avgust 1999. 
2. O’zbekiston Respublikasi «Fuqaro muhofazasi to’g’risida» ga Qonuni. 26 may 2002. 
3. Akimov N.I., Ilin V.G. «Qishloq xo’jalik ishlab chiqarish ob’ektlarida grajdan mudofaasi». 
Toshkent «Mehnat» 1989. 
14.1. Qutqaruv va shoshilinch tuzatish-tiklash ishlarini olib borish va tashkil qilishdan 
maqsad 
Qutqaruv va shoshilinch tuzatish - tiklash ishlari murakkab sharoitlarda kuchli 
vayronagarchilik va nurab tushish ehtimoli bo’lgan hollarda; kimyoviy va bakteriologik 
zararlanganda; kuchli yong’inlarda; baxtsiz hodisa yuz berganda o’tkaziladi. 
Yalpi qirg’in qurollarining oqibati, qurolning turiga, qo’llanilishiga, ob’ektning portlash 
o’chog’idan uzoq yaqinligiga, relefga, ob’ektlarning chidamliligiga bog’liq bo’ladi. 
Agar favqulodda vaziyatlar yoz vaqtida vujudga kelsa, katta ekinzorlar, chorva mollari, suv, 
suv  havzalari  va  boshqalar  radioaktiv  modda  bilan  zaharlanishi  mumkin.  Zararlangan 
o’choqlarda 
qutqaruv ishlarini olib borish uchun razvetka ishlari olib boriladi. Aholi punktlari hududni 
zararsizlantirish,  radiatsiyaga  qarshi  pana  joylarni,  omborxona  va  boshqa  imoratlarni,  suv  va 
suv 
xavzalarini zararlanishdan qo’riqlash va himoya qilish kerak bo’ladi. Bunday ishlar har qanday 
sharoitda odamlarni qutqarish va shikastlanganlarga yordam berish maqsadida olib boriladi. 
Maqsad moddiy boyliklarni qutqarish, himoya qilish, keyinchalik ob’ektlarning ishlab chiqarish 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

sharoitlarini tiklash. 
Qutqaruv ishlarini muvaffaqiyatli o’tishi uchun razvetka ishlarini o’z vaqtida tashkil etish, 
bor kuch va vositalarni tezlik bilan ishga hozirlash, shaxsiy tarkibni jismoniy va psixologik 
tayyorgarligini  kuchaytirish,  shikastlanganlarga  birinchi  yordamni  ko’rsatish,  hamda  aholini 
faol 
ishtirokini ta’minlashdan iborat. 
Qutqaruv ishlarini muvaffaqiyatli bajarish maqsadida FM boshlig’i, shtab xodimlari, 
xizmatchilar,  guro’h  qo’mondonlari  guro’hlarning  ish  olib  borish  harakati  va  marshrutini 
oldindan 
bilishi kerak. Razvetka uyushtirish bu FM boshlig’i, shtab boshlig’i bo’linma boshliqlarining eng 
birinchi vazifasidir. Razvetka vazifalarini FM boshlig’i belgilaydi.