Hayvonlarning tuzilishi

Tana simmetriyasi. Simmetriya hayvonlar tanasi o'xshash qismlarini simmetriya markazi (nuqta, to'g'ri chiziq yoki yuza) atrofida ma’lum bir geometrik tartibda mutanosib joylashuvidan iborat. Tana simmetriyasi uzoq davom etib kelayotgan evolyutsiyon taraqqiyot natijasi bo‘lib, yashash muhiti bilan chambarchas bog'liq. Hayvonlarda tana simmetriyasining quyidagi xillari mavjud.
1. Radial nurli, y a ’ni teng o'qli simmetriya suvda qalqib hayot kechiradigan sharsimon plankton hayvonlar (qiiyoshlilar, nurlilar, volvokslar va boshqalar)da ko‘rish mumkin. Ular tanasining o'xshash qismlari bir nuqtadan tarqaladigan radial nurlar y o ‘nalishida joylashgan.
2. Radial nurli simmetriya suv muhiti da qalqib toruvchi hayvon
yashab turgan muhitning tananing hamma tomonida bir xil bo‘lishi bilan
bog'liqdir. Bu xildagi tana simmetriyasiga ega bo'lgan hayvonning tashqi
muhit ta’siriga javob reaksiyasi ham tananing hamma tomonida bir xilda
bo'ladi.
Radial о ‘qli simmetriya suv tubida o‘troq yashaydigan bo'shliqichlilai
va ularning erkin yashovchi meduzalari, shuningdek taroqlilar va ninaterilar uchun xosdir. Radial o‘qli simmetriyaga ega bo'lgan hayvonlar tanasining o'xshash qismlari aylanish o'qi atrofida joylashgan. Hayvonlar tanasidagi simmetrik bo'laklar soni tana sirtida joylashgan paypaslagichlar (bo'shliqichlilar, taroqlilar, g'ovaktanalilar) yoki tana markazidan ketuvchi nurlar soni bilan belgilanadi.
3. Bilaterial, y a ’ni ikki yonlama simmetriya juda ko'pchilik harakatchan umurtqasiz hayvonlar va hamma umurtqaiilar uchun xos bo'ladi. Bu hayvonlar tanasini markaziy o'q orqali o'tadigan yagona yuza orqali faqat ikkita teng bo'lakga ajratish mumkin. Bilaterial simmetriyaga ega bo'lgan hayvonlar tanasining chap va o‘ng yarmini, oldingi va keyingi,orqa va qorin tomonlarini aniq ajratib olish mumkin. Odatda radial-nurli tana simmetriyasi bir hujayralilar, radial o'qli simmetriya birmuncha sodda tuzilgan umurtqasizlar uchun xarakterli. Ayrim hayvonlar simmetriyasiz tualishga ega. Ularga yalang‘och simyobalar bilan bir qatorda qorinoyoqli mollyuskalar ham misol boiadi. Qorinoyoqlilaming assimetrik tuzilishi spiral chig‘anoqning hosil bo’lishi bilan tananing bir tomonga buialishi natijasida kelib chiqqan bo‘lib, ikkilamchi xarakterga egadir.