Hayvonlarning psixik faoliyatini ontogenezda rivojlanishi. Hayvonot olamida psixik funksiyalar evolyusiyasi. Qiyosiy psixologiya

Ҳар бир гуруҳга Ламарк инстинктларни киритади.

• Ҳар бир гуруҳга Ламарк инстинктларни киритади.
• Унинг фикрича инстинкт фикрий актлар иштирокисиз фаолиятга стимул бўла олади ва “у хатолар қиладиган ҳеч қандай даражаси кирмайди ва уни айблаб бўлмайди”.
• Ундан ташқари Ламарк қандайдир “жамоавий ақл” борлиги ҳақида ва бу эволюцион ривожланишга олиб боришини айтади.

19 асрнинг ўрталарида ҳайвонлар хулқини тизимли экспериментал ўрганиш бошланган.

• 19 асрнинг ўрталарида ҳайвонлар хулқини тизимли экспериментал ўрганиш бошланган.
• Экспериентал тадқиқотларни биринчилардан бўлиб ўтказган Париж зоопаркининг директори Ф.Кювье (таниқли палеонтолог Ж.Кювьенинг укаси) ҳисобланади.
• У зоопаркдаги қундузларда тажрибалар ўтказган. Сунъий боқилган ва ўз туридан изоляцияланган қундузларларни тизимли кузатади.

Кювье аниқлайдики, етим-қундуз бошқа катта қундузлардан ўрганмаган ҳолатда ўзининг уясини муваффақиятли қуради.

• Кювье аниқлайдики, етим-қундуз бошқа катта қундузлардан ўрганмаган ҳолатда ўзининг уясини муваффақиятли қуради.
• Бу тажрибада инстинкт табиатини тушуниш мумкин.
• Ундан ташқари бу зоопаркда у сут эмизувчиларнинг (кемирувчилар, кавш қайтарувчилар, отлар, филлар, приматлар, ёввойилар ва бошқаларда) бир қанча турларида қиёсий ўрганиш ишларини олиб боради.
• Натижада Кювье ҳайвон “ақл”и ва инстинклар, шунингдек, инсон ақли ва ҳайвон ақли ҳақида маълумотлар йиғади.

У кемирувчиларни кавш қайтарувчилардан кейинги қаторда қўяди.

• У кемирувчиларни кавш қайтарувчилардан кейинги қаторда қўяди.
• Кавш қайатувчилар ўз хўжайинини кийимини ўзгартирганда танийдилар. Кювьенинг фикрича ёввойилар ва приматлар ҳайвонларнинг юқорироқ қаторида туради.
• Орангутан ва бошқа маймунларни ўрганади.
• У “ақл” ва “инстинкт” чегараларини кўрсатишга ҳаракат қилади.

Ч.Дарвин ҳайвонлар психикаси ва хулқини ўрганишга қаратилган қиёсий ва экспериментал тадқиқотлар ўтказган.

• Ч.Дарвин ҳайвонлар психикаси ва хулқини ўрганишга қаратилган қиёсий ва экспериментал тадқиқотлар ўтказган.
• Унинг “Инсон ва ҳайвон сезгиларининг намоён бўлиши ҳақида” (1872), “Инстинкт”, “Бир боланинг биографик очерки” (1877) каби асарларида психикани ўрганишнинг объектив методи биринчилардан бўлиб қўлланилган. Кўпгина ишлари у инсон ва ҳайвонлар, айниқса приматлар ифодали ҳаракатлари репертуарини таҳлил қилган.
• Олиб борган тадқиқотларига кўра шундай хулосага келадики, инсонлар ва ҳайвонлар сезгиларининг пайдо бўлишида ўхшашликлар бор.