Hayvonlarning psixik faoliyatini ontogenezda rivojlanishi. Hayvonot olamida psixik funksiyalar evolyusiyasi. Qiyosiy psixologiya

Ўзининг “Инсон ва ҳайвонларда сезгиларнинг ифодаланиши ҳақида” асарида Дарвин таъкидлайдики, инсон эмоцияси ифодаланишининг баъзи шакллари, масалан сочларнинг тик туриши қўрқувдан, ёки тишларинин ғиширлатиш жаҳлдан эканлигини инсон примитив ва ҳайвонсифат ҳолатда эканлигини таъкидлайди.

• Ўзининг “Инсон ва ҳайвонларда сезгиларнинг ифодаланиши ҳақида” асарида Дарвин таъкидлайдики, инсон эмоцияси ифодаланишининг баъзи шакллари, масалан сочларнинг тик туриши қўрқувдан, ёки тишларинин ғиширлатиш жаҳлдан эканлигини инсон примитив ва ҳайвонсифат ҳолатда эканлигини таъкидлайди.

Дарвин томонидан олиб борилган кўп сонли кузатувлардан у хулқнинг 3 та категориясини ажратади:

• Дарвин томонидан олиб борилган кўп сонли кузатувлардан у хулқнинг 3 та категориясини ажратади:
• - инстинкт,
• - ўқитишга қобилиятлилик ва
• - “мулоҳазага элементар қобилиятлилик”. Дарвин инсон ва ҳайвон инстинктлари даража билан эмас сифат билан фарқ қилишини таъкидлайди.

Хулқнинг бир нечта шаклларини инглиз психологи К.Ллойд-Морган ишларида кўришимиз мумкин.

• Хулқнинг бир нечта шаклларини инглиз психологи К.Ллойд-Морган ишларида кўришимиз мумкин.
• Уни кўпинча ҳайвон хулқида инстинктлар ва ўргатиш қизиқтирган.
• Ўзининг “Одатлар ва инстинкт” асарида Ллойд-Морган индивидуал тажрибалар таъсири остида инстинктлар ўзгариши имкониятини кўриб чиқади.
• Унинг назариясини шогирди Э.Торндайк реализация қилади.

Ф.Кювьега ўхшаган экспериментларни 1872 йилда Д.Сполдинг давом қилдиради.

• Ф.Кювьега ўхшаган экспериментларни 1872 йилда Д.Сполдинг давом қилдиради.
• У қушлар хулқини онтогенезда ўрганишнинг депривация методини қўллаган.
• У қалдирғочларни улар уча олмайдиган ва қаноти билан ҳаракатлана олмайдиган қоронғи хоналарда сақлаган.
• Учиш вақти келганда улар ҳам бошқа эркинликдаги қалдирғочлар қатори уча олишини кузатган.

Сполдингни тажрибалари каби ишлар Ч.Уитмен ва О.Хейнрот тадқиқотларида давом этган.

• Сполдингни тажрибалари каби ишлар Ч.Уитмен ва О.Хейнрот тадқиқотларида давом этган.
• Ч.Уитмен ҳайвонлар хулқини қиёсий ўрганиш билан шуғулланган.
• О.Хейнрот тасаввурлари шогирди этология асосчиси Конрад Лоренцга ўтади.