Hayvonlar psixik faoliyatining umumiy tavsifi

Ari uyasidan chiqib uni izlab shoshib yana uyasining oldiga qo’yadi va tekshirish uchun yana uyasiga kirib ketadi. Fabri arining uyasi oldidan chigirtkani qirq marta chetga surib qo’yadi va ari qirq martasida ham o’ljasini topib, uni olib kirish uchun uyasini tekshirgan. Bu misollar instikning cheklanganligini ko’rsatadi.

Instiktiv harakatlar muayyan shart- sharoitlarga qat’iy bog’lik bo’ladi. Instiktning amal qilish mexanizmi shundan iboratki, tashqi shart-sharoitlar reflector munosabatni bildirishga undaydi, eng oxirida esa navbatdagi munosabat bildirish uchun qo’zg’aydi va hokazo.

Ovqatlanish instikt-hayvonlarning o’zi va bolasi uchun ovqat qidirib topish ovqat g’amlash harakatlari. Saqlanish instikti-hayvon o’zi hayotini va omonligini saqlash harakatlarida ifodalanib, u ikki ko’rinishda sodir bo’ladi. Birinchisi dushmanga hujum qilish, ikkinchisi o’zini himoya qilishdir. Har bir hayvon dushmandan himoya qilish uchun biror organidan shoxlari, tuyoqlari, tish-tirnoqlari, tikanlari kabi yoki zaharli-hidli suyuqlikdan foydalanadi. Masalan Afrika kobrasi o’z zahrini 3,5 metr masofagacha ota oladi. Amerikada terisining usti qora jun bilan qoplangan uncha katta bo’lmagan bir yirtqich hayvon yashaydi.

Yosh hayvonlarni oldinigi o’raglan maydonga saqlashdi. Yirtqichlarni parvarish qilishda xizmatchilar qiynalmasliklari uchun hayvonlardagi mumk bezlari olib tashlandi. Erkinlikka qo’yib yuborilgan skunslar o’rmonlarda bemalol yurishardi. Qachonki , skunklarga hujum qila boshlanganida ular qochamasdan, orqalarini o’girib turihsveriradi va dushmanlarining yengilgina o’ljasiga aylanishadi

Tuda bo’lib yashash instinkti- bu instinct hayvonlarning turli usularda bilan o’zaro aloqa qilishida xilma xil shaklda birgalashib, to’dalahshib poda bo’lib gala bo’lib yashashlarida zohir bo’ladi. Bu to’dalanish ba’zi hayvonlarda doimiy xarakterga ega bo’lsa (chunonchi chumolilar asalarilar), ba’zi asosan yirtqich hayvonlar esa o’ziga o’xshash hayvonlar vaqti-vaqti bilan birgalashib yahsaydi.