Hayrat ul-Abror (I- qism) Alisher Navoiy

Hayrat ul-Abror (II- qism) 
Alisher Navoiy 
 
25 
http://ziyonet.uz/ 
toʻkilib yotishi esa nasrdir. Nazm bu qadar yuksak e’zozlanmasa, Tangri Soʻzi da she’r 
boʻlmas edi. 
Nazmda ham asosiy narsa ma’nodir, uning shakli esa har xil boʻlishi mumkin. Yaxshi 
mazmunga ega boʻlmagan she’r tushungan odamlar tomonidan yaxshi baholanmaydi. 
Ham yaxshi shaklga ega boʻlgan, ham goʻzal ma’no asosiga qurilgan she’r - haqiqiy 
she’r. 
Ey Xudo, xuddi shunday she’rlar xalqning muhabbatini qozonsin. Xasta Navoiyga ham 
shuni nasib et! 
XV 
Bir necha soʻz shu mazmundakim, soʻzning ma’nosi uning jonidir, usiz soʻz qolipi jonsiz 
qolipdir va buni qanday qoʻlga kiritishni hech kim bilmavdi. Hatto uni qoʻlga kiritgan 
odamning oʻzi ham yoʻq, vaysaqilarning noinsofligiga tan bermoq, balki oʻz 
behudagoʻyligiga iqror boʻlib ulardan uzr soʻramoq 
Kimda ma’no gavhari boʻlsa, oʻsha odam soʻz daryosining gʻavvosidir. Ma’no mash’ali 
kimning yuzini yoritgan boʻlsa, fayz haramida jilva etish oʻshanga nasib boʻladi. Kim 
ma’no durining sadafidan oʻziga jom qilgan boʻlsa, soʻz mayini oʻsha odam toʻla 
simiradi. 
Bu shu qadar ajoyib va mazali sharobki, koʻngulning eng qorongʻi joylarini chiroq boʻlib 
yoritadi. Osmon xumi ham shu sharob bilan labigacha toʻlatilgan; u xumning ogʻzi esa 
quyosh gʻishti bilan berkitilgan. Dunyodagi barcha odamlar bu dengizga gʻarq boʻlgan; 
soʻz latofati ularni koʻzdan yashirgan. Kimki undan bir qatra ichgan boʻlsa, kayfidan xum 
singari qaynagan. Uning fayzi bilan olam qancha toʻlmasin, uning dengizidan kamaygan 
boʻlsa bir qatra kamaygan xolos. 
Men shu mayning kayfidan mast boʻlsam ham, lekin oʻtkinch dunyoning odamlariga 
qoʻldoshman. Mening dimogʻim nihoyatda qizib, chirogʻim ham oʻsha soʻz shu’lasidan 
yongan. Haqiqat jomi qoʻlimga tekkan boʻlsa-da, koʻp vaqt sukut saqlashni afzal 
koʻrdim. 
Ammo bir vaqt qoʻlimdan ixtiyor ketib, may ixtiyorimni olib olam sahniga sabodek 
borsam, obod va buzuq yerlarni quyoshdek axtarsam; yer.yuzidagi hamma narsani qoʻlga 
kiritishning hisobini - faqat bu dunyoda emas, eski toqqa yega boʻlgan toʻqqiz qavat 
osmonda ham qilolmay, ulfat sifatida bir bazm qurib, bu mayni ichishga azm qilsam; 
she’riyatning buyuk taxtiga chiqib oʻtirsam, ming-minglab nazm ahllari oldimda turishsa; 
bazmda musiqiy asboblarni shohona qilib tayyorlasam, nimtarkni chakkamga qoʻysam; 
soʻz mayidan oldimda chuqur daryo paydo boʻlsa-yu, qoʻlimda qayiqsimon ajoyib jom 
bilan har lahzada shu jomni toʻldirib olib, gulrang bodadan sipqarib tursam, turkiy 

---