Hayrat ul-Abror (I- qism) Alisher Navoiy

Hayrat ul-Abror (II- qism) 
Alisher Navoiy 
 
56 
http://ziyonet.uz/ 
Shoh javob berdi: 
— Agar sen jonimni talab qilsang ham, agar talabing shar’iy boʻlsa, aybimga jonim bilan 
iqrorman. 
Shu aytilgan gap boʻyicha kelishdilar, islom qozisining xuzuriga bordilar. Ular bir-biriga 
yonma-yon oʻltirishdi; atrofdagi odamlar xayajon bilan turardilar. Ikkisi goʻyo katta 
ma’rakada Zol bilan Rustam turganday edi, ularning boshida esa butun olam 
toʻplangandek. Qariya dedi: 
— Shoh qazoqlik qilib koʻchib yurarkan, tigʻ solib, har yoqqa askar tortardi. Men tulning 
birgina jigarim bor edi, u jigarim ekinzorining yagona boshogʻi edi. U bogʻimda bitgan 
qomati raso sarv, yana toʻgʻrirogʻi, qurigan shoxirnning mevasi edi. Shoh qilichi bilan 
koʻksimni yorib, jigarporamni xalok etdi. U tigʻi bilan jigarimni kesib, jigarim qonini 
yerga oqizdi. 
Qozi aytdi: 
— Hukmimga shubha boʻlmasligi uchun ikkita guvoh olib kel. U javob berdi: 
— Agar ikki guvoh kerak boʻlsa: bular - shohning oʻz adolati va insofidir. 
Shunday qilib, yaxshi niyatli podshoh aybiga iqror boʻldi. Adolat dargohining odami 
boʻlgan qozi xun puli toʻlash kerakligi yoki qasos olish haqida hukm chiqardi. Shoh dedi; 
— Shariat shunday hukm qilgan ekan, paygʻambar shariatining hukmiga jonimni fido 
qilaman. 
U qiyiq bilan boʻynini maxkam bogʻladi; katta hamyonning esa ogʻzini boʻshatdi. 
Kampirning qoʻliga qoʻrqmasdan tigʻ berdi, bu tomonga esa oltin, kumushlarni toʻkib 
qoʻydi. Soʻng, u dedi: 
— Qasos olaman desang, mana, boshim; maqsading tirikchilikka pul olish boʻlsa, mana, 
pul. Oʻgʻlingni oʻldirish haqida buyruq berganimda, boshqa ilojim qolmagan edi. Mana, 
nima qilsang qil, ixtiyor senda! 
Shohning adolat va zoʻr insof koʻrsatishi tigʻni gʻamgin kampirning tishlaridek 
oʻtmaslashtirdi. U uzr soʻrab shohning oyogʻiga yiqildi va dedi: 
— Ey yulduzlarcha askarga ega boʻlgan podshoh! Agar bolam sening yoʻlingda qurbon 
boʻlgan boʻlsa, men qariya ham senga jonimni berishga tayyorman. Agar seni iztirobga 
solgan boʻlsam, yaxshilikcha kechir, men yengildim. 
Vax, bu odamni qanday xijolatga solish boʻldi? Bunisi qanday lutfu adolat oʻzi?! Kampir 
oʻzining da’voyu dostonidan kechib, hatto oʻgʻlining qonidan, oʻzining jonidan ham 
oʻtdi. Qizigʻi shuki, odil podshoh uni oʻsha vaqtda boy ham qildi. Yulduzlardek koʻplab 

---