Hayrat ul-Abror (I- qism) Alisher Navoiy

Hayrat ul-Abror (II- qism) 
Alisher Navoiy 
 
40 
http://ziyonet.uz/ 
salomat qilgʻay)gʻa iltijo arzimiz shundan iboratkim, u kishi xazrat (Xoja Bahouddin 
Naqshband)ning mutlaq oʻrinbosari, balki haqiqiy xalifaning oʻzidir 
Baland osmonning naqqoshi - osmonning har sahifasiga naqshlar yasar ekan, Xoja ham 
koʻpdan-koʻp varaqlarga rasmlar chizdi. Uning chizgan naqshlari esa nihoyatda yoqimli 
edi. Uning naqsh chizadigan qalami naqshlar chizar ekan, uning naqshlari kabi dilbar 
naqshlarni hech kim chiza olmagan edi. 
Uning koʻnglida esa saxovat naqshi mustaxkam oʻrin tutgan boʻlib, u sahifada vujud 
naqshi barham topgan edi. Uning naqshlariga Xitoy naqshlari teng kelolmay, oʻzlarini 
maxv etgan, olamning oʻzi bularning qoʻlida naqshli uzukka aylangandi. 
Bunday uzuk naqshiga esa oʻzining ajoyib naqshlari bilan devu parilar ham boʻysunar 
edi. Naqshlarga toʻla osmon ham qancha harakat qilmasin, naqqoshlikdagi san’atini izhor 
etmasin, naqshlarini namoyon etmasin, oddiy devor sahifasiga chizilgan rasmday edi. 
Naqshband esa joniga ranju mashaqqat naqshini chizar, maqsad bu orqali dunyoning, 
hayotning foniylik naqshini chizish edi. Uning joni oʻsha naqsh makoni boʻlgani sababli 
unga naqshdan boshqa hamma narsalar foniy edi. 
Ajablanadigan tomoni shunda ediki, u naqshga koʻz solmas, jonida esa baqolik naqshidan 
boshqa narsa qolmagan edi. U koʻnglida naqsh solingan maskanlarda sayr qilar, bu 
sayrda esa koʻnglida naqshdan boshqa narsa boʻlmasdi. 
Munaqqash bu osmon boʻylab u sayr etar ekan, kafining naqshlari zarli lavhalarga tegib 
turganday boʻlardi. U bosgan iz naqshiga peshonasini surtib, naqshni tushunadigan 
falakning koʻzi bundan ravshan tortardi. 
U (Bahouddin Naqshband) jannat bogʻiga yoʻl olar ekan, bu (Xoja Ahror) uning oʻrnini 
olgan edi. 
Cheksiz olamda bu toq boʻlib, toq emas, butun dunyoga yoʻl boshlovchidir. U bulim 
osmoni dargohining supuruvchisi, supuruvchisi ham emas, balki peshonasi bilan xas-
xashaklarni tozalovchidir. Shohlar uning qullugʻiga oʻzi kelar, bazmlarida har qanday 
xushyor kishilar oʻzlarini yoʻqotib qoʻyishardi. Unga xizmatda har qanday odam ogoh 
boʻlib turar, oʻzi gado boʻlsa ham, ma’niligi jihatidan shohdek edi. Oldiga kelib egnini 
qancha taqqoslama, surishtirma, ma’rifat xazinachisi kafidan olgan yuzta libosi bor. 
U kiyimini aldash maqsadida oʻzgartirmaydi, ipakni oddiy palosdan farq etmaydi. Uning 
suhbatida hech shak-shubhasiz allaqancha koʻzga koʻrinmas goʻzal ra’nolar ham bordir. 
U oʻzi xilvat goʻshalarda oʻltirmas, oʻzini hech kimdan yashirmay, oshkora yurar edi. 
Osmon atlasi bilan mingta bezak-xasham toʻrqa toʻni ostidagi koʻk astardek edi. Lekin 
oʻsha toʻrqa toʻnining har bitta ipi faqr masalasida yuzta oʻzaro bogʻlanish uchun zanjir 
boʻlishi mumkindir. 

---