Hayrat ul-Abror (I- qism) Alisher Navoiy

Hayrat ul-Abror (II- qism) 
Alisher Navoiy 
 
37 
http://ziyonet.uz/ 
Shundan keyin u (koʻngul) eng yuqori osmonga bayroq tikdi, eng yuqori osmon zinasiga 
qadam qoʻydi . Bu yerda naq bir butxonaga koʻzi tushdi. Undagi har butning koʻrinishi 
durdonaga oʻxshardi. Unda boshliq ham yoʻq edi, biron barahman ham, lekin undagi 
butlar barchasi kumush tanli edi. Har bir but shu butni yoʻnganga berilib ravish qilar, 
butga sajda qila berib, butparast boʻlib qolgan odamga oʻxshardi. 
U (koʻngul) shuncha qiziq narsalarni aylanib chiqar ekan, ularning hammasiga ibrat koʻzi 
bilan qarar edi. Ularning hammasining zikr va sajdada ekanini, Ilohiy ma’rifatni 
egallaganini oʻz koʻzi bilan koʻrdi. 
Shu payt unga yana gʻayrat kirib, uning hayrati birga ming boʻldi. Ular hammasi zikr 
qilardi, faqat u oʻzi gung va lol edi; ular hammasi oʻzaro jipsu bu oʻzi yolgʻiz parishon 
ahvolda. Uni yana sonsiz-sanoqsiz hayratlar aqlini olib, bexud qildi. 
Ey soqiy, mening vujudim ham oʻsha (koʻngul) singari boʻshashgan, hatto nafas olish 
ham menga qiyin. Ogʻzimni qadahga olib borishga ham madorim yoʻq, yaxshisi, u mayni 
paxta bilan ogʻzimga tomiza qol. 
XX - Uchinchi Hayrat 
U parishonxol sayyoh (koʻngul)ning farishtalar olami shabistonidan (inson) badani 
mamlakatining koʻrgʻoniga tushgani va u mamlakat odamlari (a’zolari)ning ham «Meni 
eslanglar, men ham sizlarni yodga olaman» buyrugʻi bilan mislsiz qudrat (Xudo) yodida 
ekanini bilib, hayrat oʻfining alanga olgani, vujudi u oʻtdan kul boʻlib, yoʻqlik yeliga 
tamomila sovurilish bilan ikkinchi yoʻqlik oʻrniga erishib, shundan soʻng, Xudodan unga 
toʻkis-tugal boqiylik yetib, koʻngul egasining oʻsha mamlakatda xalifalik taxtiga oʻtirgani 
Quyosh Sharqqa oʻz bayrogʻini tikib, jahon mamlakatlarini egalladi. Osmon otiga 
minishni ixtiyor etib, ufq tomonidan u otni sakratib chiqdi. To yuqoriga koʻtarilgunga 
qadar uni tezlatdi, oʻz harorati bilan olamni isitib yubordi. 
Inson hamon hayrat mayidan mast edi. Mastlik uyqusiga berilib ketgandi. Quyosh issigʻi 
miyasini qizdirishi bilan seskanib ketib, oʻz xushiga keldi. Shunday achchiq may bilan 
mast boʻlib, hatto uning qiziq oʻtidan issigʻi chiqdi. Har lahza yana sayoxat etish 
havasining oʻti koʻngulga shu’la sochib, oʻziga bir doimiy vatan topish xayoli esiga 
tushdi. Koʻngul yana safar qiyinchiliklarini boʻyniga olib, maqsad manzili tomon yoʻlga 
tushdi. 
Koʻngul bu dunyo saxnidan zavqlanib turganda, uning oldida ajoyib bir shahar paydo 
boʻldi. U shaharning har tomonida mavjud ajoyibotlarning ham hisobi yoʻq edi. 
Yaratuvchi (Xudo) ning qoʻli uning loyini yasaganda, uning shaklini alohida bir lutf bilan 
yaratgan edi. Uning vujudini ikki ustunning ustiga oʻrnatdi, uning ichiga juda koʻp qiziq 
narsalarni berkitdi. Uning gavda tuzilishiga tartib berayotganda, uni toʻrt javharni (oʻt, 
havo, suv, yer) bir-biriga qoʻshib yaratdi. Bundagi ikki javhar (oʻt, havo) eng yuqori 

---