Hayot faoliyati

a)

48-rasm. 2, 5, 8 litr hajmga ega boMgan karbon kislotali o‘t o'chirgichlarning umumiy ko‘rinishi.

339

Sanoatda karbonat kislotali, zambilg'altaklarga o'rnatilgan 25, 50 1 va undan katta hajmdagi turlari ham mavjud. Bundan tashqari tarkibiga galogenlar qo‘shilgan o‘t o'chirgichlardan ham keng foy-dalaniladi. Asosiy xususiyati shuki, ular kimyoviy reaksiyani to‘xtatishi mumkin..

XV.20. M axsus kimyoviy vositalar yordamida o‘chirish
Yonuvchi metallarni o'chirish juda mushkul ish. Bunday yonuv­ chi metallar qatoriga kaliy, natriy, litiy, sirkoniy, magniy va bosh-qalami kiritish mumkin. SO2 magniyning yonishini tezlashtirib yuboradi. Yonayotgan metallga suv sepib o'chirmoqchi bo‘lsangiz, unda portlash ro‘y berib, metall parchalari ancha uzoq masofalaiga tarqalib, yonish zonasini kengaytirib yuboradi. Hattoki, quruq qum ham yonayotgan metall ta’siriga tushib qolishi va qumning parcha-lanishi kuzatiladi. Bunda sof kremniy birikmalari hosil boMadi. Kremniy namlikni o'ziga tortib, reaksiyaga kirishadi, natijada yonuvchi va zaharli kremniy oksidi hosil boMadi. Shuning uchun bunday metallarni o'chirishda maxsus kimyoviy kukunlardan foy-dalaniladi. Asosan kukunsimon grafit, Na2C03,M gC03, M g02 va ulaming aralashmalari, shuningdek, suyultirilgan inert gazlardan foydalanish mumkin.