Hayot faoliyati

Temir yo
‘
l avariyasi vaqtida qanday harakat qilish kerak? 
Halokatga uchraganda yoki to‘satdan poyezdni to‘xtatishga 
to‘g‘ri kelganda yiqilib tushmaslik uchun o‘zingizni mahkam 
tuting. Buning uchun dastaklarni ushlab oling, devor yoki 
o‘tirgichga oyoqlaringiz bilan tiralib oling. Vagon poliga o‘tirib 
95 
olish xavfsizroq. Birinchi zarbadan so‘ng bo‘shashmang va 
mushaklaringizni to tarkibning harakati batamom to‘xtaganiga 
ishonch hosil qilmaguningizcha zo‘riqqan holda tuting. 
Temir yo
‘
l avariyasidan so
‘
ng qanday harakat qilish kerak? 
Avariya yuz berishi bilanoq, vagondan eshik yoki deraza orqali 
(sharoitdan kelib chiqib) chiqib keting, chunki bunday holda 
yong‘in chiqish ehtimoli juda yuqori bo‘ladi. Zarurat tug‘ilsa, 
kupe derazasining oynasini og‘ir buyumlar yordamida sindiring. 
Avariya chiqish joyi orqali vagondan chiqayotganda temir 
yo‘lning dala tomonini tanlang. O‘zingiz bilan hujjatlaringiz, 
pul, kiyim-
kechaklaringiz yoki ko‘rpani oling. Yong‘in chiqqan 
bo‘lsa, derazalarni yoping, shamol alangani kuchaytirib yuborishi 
mumkin. Yong‘indan qochish uchun oldingi vagonlarga 
o‘tib oling. Buning iloji bo‘lmasa, poyezdning oxirgi vagonlariga 
o‘ting. Keta turib barcha eshiklarni mahkam yoping. Yo‘lakka 
chiqishdan avval, nafas olish organlaringiz uchun muhofaza 
vositasi: suvda namlangan bosh kiyimingiz, sharf, mato 
bo‘laklarini tayyorlang. Yong‘in vaqtida vagon devorlariga 
qoplangan material - malminit - hayot uchun xavfli zaharli gaz 
chiqarishini yodda tuting. 
Tashqariga chiqib olgach, zudlik bilan qutqaruv ishlariga 
qo‘shiling: zaruriyat bo‘lsa, boshqa kupedagi yo‘lovchilarga 

---

87 
oynani sindirishda yordamlashing, jabrlanganlarni tashqariga 
olib chiqing va h.k. 
Avariya vaqtida yonilg‘i to‘kilib ketgan bo‘lsa, poyezddan 
xavfsiz masofaga uzoqlashing, yong‘in yoki portlash hodisasi 
sodir bo‘lishi mumkin. 
Tok o‘tuvchi sim uzilib, yerga osilib qolgan bo‘lsa, undan 
sakrab-sakrab yoki qisqa qadamlar bilan uzoqlashing. Elektr 
toki yer yuzasi bo‘ylab uzatiladigan masofa 2 metrdan (quruq 
yer) 30 metrgacha (nam yer) bo‘lishi mumkin.