Havo gigiyenasi, uning ximiyaviy va fizikaviy holati

Havodagi mexanik aralashmalar. Havo muhitiga bu mexanik aralashmalar tutun, qorakuya, tuproqni mayda qismlari sifatida kelib qo`shiladi. Bularning hammasini qo`shilgan holda havo changi deb ataladi. Havo changlari tuproqni tarkibiga bog`liq bo`lib (qum, loy, asfalt tarkibi), ularni sanitariya tarkibi (suv quyish, yig`ishtirish), atmosferani sanoat chiqindilari sifatida xonani sanitariya holatini tashkil etadi. Havodagi changlarni odam tanasiga, yuqori nafas yo`llarining shilliq qavatlarini, ko`zni shilliq qavatlarini ta'sirlashi natijasida har xil kasalliklarga sababchi bo`lishi mumkin. Burun orqali nafas olish natijasida changlarni 40-50% tutib qolinadi. O`pkaga borgan changlarni bir qismi alveolalarda cho`kib qoladi, nafas chiqarish natijasida ular tashqi muhitga chiqarib tashlanadi. O`pkaga kirgan diametri 0,3-0,5 mk bo`lgan changlar o`sha joyda tutilib qoladi. Shunday qilib, submikroskopik changlar havoda uzoq vaqt muallaq holatda tutilib turadi. Bular gigiyena xususiyatlari tomondan yoqimsiz ta'sir ko`rsatadi. Chang, qo`rg`oshin, mishyak, xrom va zaharli moddalar aniq zaharlanish holatini keltirib chiqaradi. Bu holat nafaqat hidlaganda, hattoki zaharli moddalarni oshqozon ichak trakti orqali hamda terisi orqali kirsa ham shunday zaharlanish holatiga olib keladi.
Havoning mikroorganizmlari. Havoning bakteriyalar bilan ifloslanishi boshqa muhitlar (suv, tuproq) kabi epidemiologiya tomonidan katta xavf tug`diradi. Havo muhitida turli-tuman mikroorganizmlar uchraydi: bakteriyalar, viruslar, mog`or zamburug`lari, achitqi bakteriyalar.
Havo muhitiga asosan mikroorganizmlar tuproq changlari orqali tushadi. Mikroblarni qurib qolishi natijasida boshqa muhitlarga nisbatan tezlikda o`ladi. Quyoshni ultrabinafsha nurlari ham ularni tezlikda o`ldiradi. Yopiq sport inshootlarida, ularni katta bo`lishiga qaramasdan bakteriyalar bilan ifloslanishi va changlar to`planishi mumkin. Shu sababli turar joylarda va sport inshootlarida changlarni bo`lmasligiga harakat qilish bakteriyalar bilan kurashishni samarali usuli hisoblanadi.