Harbiy-texnik instituti konstitutsiyaviy huquq

2-§. Qoraqalpog’iston Respublikasining huquqiy maqomi 
Qoraqalpog’iston va O’zbekiston munosabatlarining huquqiy 
asoslari O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining XVII bobida 
mustahkamlangan. Konstitutsiyaning 70-moddasiga ko’ra: Suveren 
Qoraqalpog’iston Respublikasi O’zbekiston Respublikasi tarkibiga kiradi. 
Qoraqalpog’iston Respublikasining suvereniteti O’zbekiston 
Respublikasi tomonidan muhofaza etiladi
178
.
Qoraqalpog’iston suverenitetining poydevorini yaratish borasidagi 
dastlabki huquqiy asos sifatida 1990-yil 20-iyunda qabul qilingan 
“O’zbekiston Respublikasining suvereniteti to’g’risidagi Deklaratsiya”ni 
177
Каримов
И
.
А
. 
Озод
ва
обод
Ватан
, 
эркин
ва
фаровон
ҳаёт
– 
пировард
мақсадимиз
. 
Т
.8.– 
Тошкент
: “
Ўзбекистон
”, 1998. – 
Б
.103.
178
Ўзбекистон
Республикасининг
Конституцияси
. –
Тошкент
: “
Ўзбекистон
”, 2018. –75 
б
. 

---

404 
ko’rsatib o’tish mumkin. Mazkur Deklaratsiyada Qoraqalpog’istonning 
O’zbekiston Respublikasi tarkibidagi suveren respublika ekanligi 
mustahkamlab qo’yildi. Shuningdek, 1990-yil 14-dekabrda qabul qilingan 
“O’zbekiston Respublikasi tarkibida Qoraqalpog’iston Respublikasi 
suvereniteti to’g’risidagi Deklaratsiyasi”da ham uning suveren 
respublika sifatidagi maqomi o’z ifodasini topdi. Mazkur Deklaratsiyaning 
9-bandida Qoraqalpog’iston Respublikasining suvereniteti uning 
Konstitutsiyasi bilan ta’minlanadi, O’zbekiston Respublikasi 
Qoraqalpog’iston Respublikasi manfaatlarini uning Asosiy Qonuniga ko’ra 
va O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasiga muvofiq himoya qiladi, deb 
qayd etildi.
Qoraqalpog’iston Respublikasining O’zbekiston Respublikasi 
tarkibidagi huquqiy maqomini mustahkamlashda 1991-yil 31-avgustda 
qabul qilingan “O’zbekiston Respublikasining davlat mustaqilligi asoslari 
to’g’risida“gi Konstitutsiyaviy Qonuni muhim o’rin tutadi. Unda 
Qoraqalpog’iston Respublikasining hududiy yaxlitligi va suvereniteti yana 
bir bor tan olindi. Uning 17-moddasida: O’zbekiston Respublikasi o’z 
tarkibidagi Qoraqalpog’iston Respublikasining hududiy butunligini va 
mustaqilligini e’tirof etadi. O’zbekiston Respublikasi bilan 
Qoraqalpog’iston Respublikasi o’rtasidagi o’zaro munosabatlar teng 
huquqlilik asosida, ular o’rtasidagi ikki tomonlama shartnomalar va 
bitimlar vositasida quriladi. Qoraqalpog’iston Respublikasi O’zbekiston 
Respublikasi tarkibidan tegishli qonunlar asosida erkin chiqish huquqini 
saqlab qoladi, deb belgilab qo’yildi
179
.
Ma’lumki, davlatlarning tuzilish shakliga ko’ra: oddiy (unitar) va 
murakkab(federativ va konfederativ) ko’rinishlari mavjud. Unitar 
tuzilishdagi davlat yagona bo’lib, uning tarkibiy qismlari suverenitet 
belgilariga ega bo’lmagan ma’muriy-hududiy birliklardan iborat bo’ladi. 
O’z navbatida, unitar davlatga xos belgilar sifatida quyidagilarni ko’rsatib 
o’tish mumkin: 
–