143
normativ hujjatlar qabul qilindi hamda O‘zbekiston Respublikasining
xalqaro bitim va shartnomalari tuzildi.
Jumladan, Konstitutsiyamizning21-moddasida “
O‘zbekiston
Respublikasining butun hududida yagona fuqarolik
o‘rnatiladi.O‘zbekiston Respublikasining fuqaroligi, unga qanday
asoslarda ega bo‘lganlikdan qat’iy nazar, hamma uchun
tengdir.Qoraqalpog‘iston Respublikasining fuqarosi ayni vaqtda
O‘zbekiston Respublikasining fuqarosi hisoblanadi.Fuqarolikka ega
bo‘lish va uni yo‘qotish asoslari hamda tartibi qonun bilan belgilanadi
”,
degan normalar mustahkamlangan.
Birinchidan,
Konstitutsiyaning ushbu moddasi orqali O‘zbekiston
Respublikasining barcha hududida o‘rnatilgan –
yagona fuqarolik
prinsipining mazmuni shundaki, O‘zbekiston fuqaroligiga ega
shaxslarning boshqa davlatlar fuqaroligiga egaligi yoki ularning ikki
fuqaroligi yoki ko‘p fuqaroligi davlatimiz hokimiyati tamonidan tan
olinmaydi va shu ma’nodagi huquqiy oqibat keltirib chiqarmaydi.
O‘zbekiston fuqaroligiga ega shaxs, faqat O‘zbekiston
fuqarosi, deb
hisoblanadi, uning mabodo boshqa davlat fuqaroligini olganligi ma’lum
bo‘lib qolsa, bu holat unga nisbatan O‘zbekiston fuqaroligining
to‘xtatilishiga asos bo‘lishi mumkin.
Yagona fuqarolik prinsipining o‘rnatilishi milliy davlatchilikni
mustahkamlashga xizmat qilib, O‘zbekistonning milliy manfaatlarini
himoya qilishga qaratilgan harakat, deb tan olinadi.
Chunki ikki fuqarolik
hamda ko‘p fuqarolikka oid munosabatlar davlatlararo munosabatlarga
salbiy ta’sir etishi mumkin, bundan tashqari, davlat va jamiyat oldidagi
mas’ullik, majburiyat masalalari, masalan, soliq
masalasi, harbiy
majburiyat, vatanga sodiqlik kabi ko‘plab holatlar bo‘yicha
tushunmovchiliklar kelib chiqishi mumkin.
Ikkinchidan,
O‘zbekiston Respublikasining fuqaroligi unga qanday
asoslarda ega bo‘lganligidan qat’iy nazar, hamma fuqarolar uchun tengligi
prinsipidunyo hamjamiyati tamonidan qo‘llab-quvvatlanayotgan g‘oya
asosida O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasida e’tirof etilgan.
Demak, O‘zbekiston fuqaroligini olgan har bir fuqaro, fuqarolarga tegishli
barcha siyosiy,
ijtimoiy, iqtisodiy huquq va erkinlikdan foydalanishda teng
huquqlidir. Masalan, Inson huquqlari umumjahon deklaratsiyasining
21-moddasida “har bir inson o‘z mamlakatida davlat xizmatiga kirishda
teng huquqqa ega”mazmunidagi qoida mustahkamlangan. Ammo eng
demokratik mamlakatlardan biri hisoblangan Amerika Qo‘shma
Shtatlarida mamlakat prezidentligiga nomzodlik huquqi, faqat tug‘ilishiga
144
ko‘ra, Amerika Qo‘shma Shtatlari fuqarorligiga
ega shaxslarga berilishi,
AQSh Konstitutsiyasida belgilab qo‘yilgan
16
.
Ushbu prinsipning milliy huquqimizdan o‘rin olishi,
Konstitutsiyamizda xalqaro huquq normalarining to‘liq aks etishidan
dalolat beradi. O‘zbekiston Respublikasining fuqaroligini olish asoslari
qonunda mustahkamlanib, ushbu asoslarning qaysi biridan qat’iy
nazar O‘zbekiston Respublikasi fuqaroligini qabul qilgan shaxs
Konstitutsiya va qonundae’tirof etilgan barcha huquq va erkinliklardan
foydalanishda hamda majburiyatlarni bajarishda teng huquqlidir.
Ushbu
qoida Konstitutsiyamizning 18-moddasida belgilangan asosiy prinsipning
uzviy davomi hisoblanadi
17
.
Do'stlaringiz bilan baham: