|
4-§. Jamoat birlashmalarining turlari
O’zbekistonda jamoat birlashmalarining quyidagi turlari mavjud:
1)
xalqaro jamoat birlashmalari;
2)
respublika jamoat birlashmalari;.
3)
mahalliy jamoat birlashmalari;
Agar O’zbekiston Respublikasida tuzilgan jamoat birlashmasining
faoliyati, o’z nizomiga muvofiq O’zbekiston Respublikasi hududida va
bitta yoki undan ortiq xorijiy davlatlar hududida amal qilsa, u xalqaro
jamoat birlashmasi deb e’tirof etiladi.
Ustavda belgilangan vazifalariga muvofiq faoliyati butun Respublika
hududida amalga oshiriladigan jamoat birlashmalari Respublika jamoat
birlashmalariga kiradi.
Viloyat, shahar, tuman, shaharcha va qishloq jamoat birlashmalari
mahalliy jamoat birlashmalariga kiradi.
Nizomda belgilangan vazifalariga qarab qaysi hududda faoliyat
yuritsa, o’sha hudud, ya’ni viloyat, shahar, tuman, shaharcha va qishloq
jamoat birlashmalari hisoblanadi.
Zarurat bo’lganda, viloyatlararo va tumanlararo jamoat birlashmalari
tuzilishi mumkin.
Jamoat birlashmalari qonun oldida teng huquqlarga ega bo’lib,
ularning huquqlari nizomlarida belgilab qo’yiladi:
1) o’z faoliyati va maqsadlari to’g’risidagi axborotni erkin tarqatadi;
2) qonunchilikka muvofiq davlat hokimiyati va boshqaruv idoralarini
tuzishda qatnashadi;
3) davlat hokimiyati va boshqaruv idoralarining qarorlarini
tayyorlashda ishtirok etadi;
4) davlat va jamoat idoralarida o’z a’zolari nomidan ish yuritadi va
qonuniy manfaatlarini himoya qiladi.
Biz adolatli fuqarolik jamiyatni shakllantirishni maqsad qilgan
ekanmiz, jamoat birlashmalari, notijorat va nodavlat tashkilotlari,
jumladan, turli fondlarning oilani muhofaza qilishdagi ahamiyati oshib
boraveradi.
Mamlakatimizda jamoat birlashmalari turli jamg’armalar hisobidan
oilani mustahkamlash, bolalar manfaatini himoya qilish uchun turli
moddiy va ma’naviy yordam ko’rsatib kelmoqda.
Jamoat tashkilotlari o’z maqsad va vazifalariga muvofiq ravishda
respublikada o’tkazilayotgan keng ko’lamli islohotlarga munosib hissa
qo’shib kelmoqda. Masalan, “Mahalla”, “Nuroniy” “Sog’lom avlod
343
uchun” kabi jamg’armalar faxriylarimizni ijtimoiy qo’llab-quvvatlash,
mahallalarda ta’lim-tarbiya hamda obodonchilikni amalga oshirish,
bolalar va onalar sog’lig’ini ta’minlash borasida samarali faoliyat
ko’rsatib kelmoqda.
Bugungi kunda O’zbekistonda o’n mingga yaqin mahalla va qishloq
fuqarolari yig’inlari oilalar bilan jamoatchilik asosida katta tashkiliy va
oilaviy ishlarni olib bormoqdalar, oilalarni saqlab qolish va ularni
mustahkamlashga, voyaga yetmagan bolalar manfaatlarini himoya qilishga
o’z hissalarini qo’shib kelmoqdalar.
Jamoat birlashmalari qonunlarda belgilab qo’yiladigan tartibda
ishlab chiqarish va boshqa tadbirkorlik faoliyati bilan shug’ullanadilar
hamda faqat ustavdagi vazifalarni bajarish maqsadida huquqiy shaxs
maqomiga ega bo’lgan korxonalar va xo’jalik hisobidagi tashkilotlarni
barpo etadilar.
Jamoat birlashmalari, ularning tashkilotlari binolar, inshootlar, uy-
joy fondi, uskunalar, asboblar, madaniy-ma’rifiy va sog’lomlashtirish
maqsadlari uchun mo’ljallangan mulklarga, pul mablag’iga, aksiyalarga,
boshqa qimmatli qog’ozlarga hamda ularning ustavlarida ko’zda tutilgan
faoliyatni moddiy ta’minlash uchun zarur bo’lgan o’zga mol-mulkka,
shuningdek, intellektual mulk obyektlariga egalik qilishlari mumkin.
Birlashmalarning ustavlarida ko’rsatilgan maqsadlarga muvofiq ularning
mablag’i hisobidan barpo etilgan nashriyotlar, boshqa korxonalar, xayriya
muassasalari jamoat birlashmalarining mulki bo’lishi mumkin.
Jamoat birlashmalarining pul mablag’lari, agar ustavda ko’zda
tutilgan bo’lsa, birlashmaga kirish va a’zolik badallarini to’lashdan;
ixtiyoriy ravishda o’tkazilgan pul va xayriyalardan; ustavga muvofiq
o’tkazilgan ma’ruzalar, ko’rgazmalar, sport hamda boshqa tadbirlar,
lotereyalar tushumlaridan, ishlab chiqarish, xo’jalik va noshirlik
faoliyatidan olinadigan daromadlardan; qonun bilan taqiqlanmagan
boshqa tushumlardan tashkil topadi.
Jamoat birlashmasi nizomini ro’yxatga olgan Adliya vazirligi va
joylardagi adliya boshqarmalari jamoat birlashmalari faoliyatining
maqsadlariga taalluqli nizom qoidalariga rioya etilishini nazorat qiladilar.
344
Jamoat birlashmalari to’g’risidagi qoidalarni buzish amaldagi
qonunlarga muvofiq jinoiy, ma’muriy-moddiy yoki o’zga javobgarliklarga
sabab bo’ladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
