Harbiy-dala terapiya

Avj olgan davr
 
Avj olgan davrda bemor ahvoli yomonlashadi qon ishlab 
chiqarishni va modda almashinuvini buzilish belgilari paydo bo’ladi, bularga 
infeksion asoratlar qo’shiladi. Bemorlarda uyqu va ishtaxa buziladi, umumiy 
xolsizlik, adinamiya, bosh og’rishi, bosh aylanishi yurakni tez urishi, va yurak 
sohasida og’riq paydo bo’ladi, tana harorati ko’tariladi. Og’ir hollarda dispeptik 
buzilishlar qo’shiladi, yarali yoki yarali nekrotik atomatit, glossit, tonzillit va 
enterokolit rivojlanadi. Milkdagi va og’iz bo’shlig’idagi og’riqlar, shuningdek 

---

19 
yutishdagi og’riqlar tufayli ovqat qabul qilish qiyinlashadi. Ko’p terlash, isitmalash 
va ich ketishi organizmni suvsizlanishiga va elektrolitli gomeostazning buzilishiga 
olib keladi. Har xil qon quyulishlar va qon ketishlar rivojlanishi mumkin. Soch 
to’kilishi – epilyatsiya rivojlanadi. Nevrologik tekshirishda bemorlarda tortilganlik 
va astenizatsiya kuzatiladi. Ba’zida bosh miya pardalarining qitiqlanish belgilari, 
anizorefleksiya, payli, periostal va qorin reflekslari pasayadi, shuningdek 
mushaklar gipotoniyasi kuzatiladi. 
Qon ishlab chiqarishdagi buzilishlar bu davrda kuchli ifodalangan bosqichga 
yetadi. Og’ir hollarda leykotsitlar soni 0,2 * 10
9
l gacha, trombotsitlar 5*10№1/l 
kamqonlik avj oladi, ko’mik gipo- va aplastik tus oladi. Uning hujayraviy tarkibi 
asosan retikulyar, endotelial va plazmatik hujayralardan, yakka-yakka kuchli 
o’zgargan limfotsitlardan va segment yadroli neytrofillardan iborat bo’lib, 
retikulatsitlar, qonda sifati kuzatilmaydi. 
Kasallik avjida qonni ivish jarayonlari buziladi: qonni ivish davri uzayadi, 
qonni geparinga tolerantligi pasayadi, protrombinni ishlatish kamayadi, qonni 
fibrinolitik faolligi oshadi. Qon zardobida umumiy oqsillar miqdori kamayadi. 
Albuminlar miqdori kamayadi va alfa 1 alfa 2 globulinlar miqdori oshadi. O’NK 
avj olgan davri har xil belgilar – simptomlarini qator sindromlarga jamlash 
mumkin.